پژوهش خارج از تعهد این مرکز است. مطلب زیر برای آگاهی تقدیم میشود:
ملاصدرا، علم را در شمار صفات حقیقی ذات ­الاضافه دانسته و بر اساس اصل سنخیت، با شناخت صفت علم در انسان و رفع نواقص آن، همان معنا را در جهت کمال به خداوند نسبت داده است. یعنی همان گونه که در انسان، علم صفتی اضافی و نیازمند معلوم است، در خداوند نیز بر همین شاکله است؛ اما بدون جهات نقص. پس از پذیرش این مطلب، با توجه به قواعدی چون «اتحاد عاقل و معقول» و «بسیط الحقیقه کل الاشیاء»، صدرا دیدگاه خود دربارة علم الاهی را در نظریة «علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» ارائه کرد. این نظریه با اشکالاتی مواجه است، از جمله: اضافی بودن علم؛ عدم تبیین علم خداوند به معدومات، ممتنعات و نحوة تعلق علم الاهی به جزئیات قبل از ایجاد تفصیلی اشیاء؛ قبول اتحاد عالم و معلوم در خداوند بر اساس علم حضوری؛ کل ­الأشیاء بودن حق ­تعالی؛ و ذومراتب دانستن ذات­ الاهی به دو مرتبة اجمال و تفصیل. در مقابل، روایات اسلامی، به منظور شناخت و تبیین علم الاهی، تقریر بدیعی از نظریة «علم­ بلا معلوم» را مطرح ­کرده ­اند. جهات رجحان این نظریه، در قید «بلا معلوم» نهفته است که اضافی بودن صفت علم را نفی می­کند. نتیجة مهمی که در این نظر بدست می­آید، عدم تقیید و تحدید علم الاهی به معلوم می­باشد، که کاشفیت اتم این علم را در پی دارد.
منبع :
مقاله : علم قبل از ایجاد خداوند به اشیاء؛ برتری دیدگاه علم بلا معلوم بر نظریة علم اجمالی در عین کشف تفصیلی
پژوهشنامه فلسفه دین
بهار و تابستان 1393 – شماره 23 علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (26 صفحه – از 165 تا 190)
https://www.noormags.ir/ %d9%84%db%8c