امام رضا(علیه السلام) در پاسخ به سؤال مأمون، به نبوت جدشان اشاره کرده، می فرمایند: «محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) بنده و فرستاده او است، و امین و برگزیده خلق او است، سیدالمرسلین و خاتم پیغمبران و افضل جهانیان است، پس از وى پیغمبرى نیست و ملتش را عوض و دیگرگونى نباشد، و گواهیم که هر آنچه محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) آورده حق مبین است و او را باور داریم».[ تحف العقول عن آل الرسول(صلی الله علیه و آله و سلم)، ص 416.]
نصر بن علی جهضمی از حضرت رضا(علیه السلام) درباره ی مدت زندگی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) پرسید.
امام در پاسخ، به نقل از امیرمؤمنان(علیه السلام) فرمودند:
«حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم) در 63سالگی رحلت فرمودند و هنگام رحلت ایشان، سال دهم هجرت بود. رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) 40سال در مکه اقامت کردند که وحی بر ایشان نازل شد و مدت سیزده سال پس از بعثت، در مکه ی معظمه اقامت فرمودند. هنگامی که به مدینه ی طیّبه وارد شدند، 53 سال از عمر شریفشان می گذشت. مدت 10سال نیز در آنجا زندگی کردند.[ ابن خشاب، موالید الائمة، ص2. ]»
حضرت رضا(علیه السلام) می فرمایند:
«بعث الله محمّداً(صلی الله علیه و آله و سلم) رحمة للعالمین فی سبعة و عشرین من رجب»[ طوسی، تهذیب الأحکام، ج2، ص 304. ]؛ «پروردگار، محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) را در 27رجب مبعوث کرد تا رحمتی برای عالمیان باشد».
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در دوره ی سیزده ساله ی پس از بعثت که در مکه ی معظمه اقامت داشتند، برای دعوت مردم به اسلام به صورت مرحله ای عمل کردند: سه سال نخست، به صورت پنهانی بود و سپس دعوت خویش را آشکار کرده و دوران سخت و طاقت فرسایی را سپری کردند. در این روزگار سخت، با مدد و لطف الهی راه بر ایشان هموار می شد. در این مقطع، فشارهای ابولهب نمونه ای شاخص و درخور درنگ است.
حضرت رضا(علیه السلام) در این زمینه می فرمایند:
«ابولهب خدمت حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و گفت: از کارهایت دست بکش. او پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را تهدید کرد. حضرت فرمودند: اگر از تو خدشه ای به من برسد، بدان که در ادعای خود راست گو نیستم. این اولین معجزه ای بود که از پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ظاهر شد.»[ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ج2، ص 212.]در دوره ی حضور حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) در مکه، دو حادثه اتفاق افتاد: یکی شقّ القمر و دیگری معراج. شقّ القمر اتفاقی بود که طی آن اجزای قرص ماه از هم جدا شده و ماه به دو نیم شد. این واقعه یکی از معجزات مهم پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) بود که در قرآن مجید بدان اشاره شده است:
(((اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانشَقَّ الْقَمَرُ )))؛[ قمر (54)، آیه 1. ]«قیامت بسیار نزدیک شد و ماه شکافت».
حضرت رضا(علیه السلام) از پدرانشان(علیهم السلام) روایت کرده اند که امیرمؤمنان(علیه السلام) فرمودند:
«انشقّ القمر بمکّة فلقتین؛ ماه در مکه از هم شکافته و دو نیم شد».
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
«اشهدوا اشهدوا بهذا؛[ طوسی، امالی، ج1، ص 351. ] به این گواهی دهید».
انشقاق قمر برای پاسخ به مشرکانی صورت گرفت که می خواستند به ارتباط پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با علم و قدرت بی پایان خداوند پی ببرند.[ مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، ج23، ص 9. ]
البته چنین انشقاق ها و شکاف هایى در زندگانى پیامبران گذشته نیز سابقه داشته و به صورت ضعیف تر جلوه گر شده است؛ چنان که در بخشی از آیه ی 77 سوره ی طه، درباره ی حضرت موسى(علیه السلام) مى خوانیم:
(((فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِیقًا فِی الْبَحْرِ یَبَسًا)))[ طه (20)، آیه 77.]؛
«و راهى خشک براى آنان در دریا باز کن».