این لقب را امام کاظم(علیه السلام) با استناد به فرمایش پدر گرامی شان، امام صادق(علیه السلام)، بر زبان جاری ساختند. اسحاق بن موسی، برادر امام رضا(علیه السلام)، می گفت که پدرم به فرزندانشان می فرمودند:
«هَذَا أَخُوکُمْ علی بن موسی عَالِمُ آل محمدٍ فَاسْأَلُوهُ عَنْ أَدْیَانِکُمْ وَ احْفَظُوا مَا یَقُولُ لَکُمْ؛ فَإِنِّی سَمِعْتُ أَبِی جَعْفَرَ بن مُحَمَّدٍ غَیْرَ مَرَّةٍ یَقُولُ لِی: إِنَّ عَالِمَ آل محمد لَفِی صُلْبِکَ وَ لَیْتَنِی أَدْرَکْتُهُ؛ فَإِنَّهُ سُمّی امیرالمؤمنین عَلِیٍّ»[ أعلام الورى، ج2، ص 65؛ بحار الأنوار، ج49، ص 100؛ نباطی البیاضی، الصراط المستقیم، ج2، ص 164. ]؛ «این برادر شما علی، عالم آل محمد است. مسائل خود را از وی بپرسید و مطالب او را نگهداری کنید. من از پدرم، جعفربن محمد، شنیدم که مکرر می گفت: عالِم آل محمد در صُلب توست و کاش من او را می دیدم. وی با امیرالمؤمنین هم نام است و علی نام خواهد داشت».