ـ دنیا در جهان بینی الهی، یعنی فقط و فقط محلّ امتحان؛ یعنی مزرعه ی آخرت؛ یعنی فقط و فقط محلّ خود سازی برای ابدیّت. لذا در جهان بینی الهی، دنیا ابداً جای زندگی نیست؛ ابداً جای بهره مندی نیست. طبق جهان بینی الهی، در دنیا هیچ کس هیچ چیزی ندارد؛ چون همه داشته ها و نداشته ها، فقط و فقط سوال امتحانی اند. امّا اغلب مردم، دنیا را مزرعه ی آخرت یا جلسه ی امتحان یا محلّ خودسازی نمی دانند؛ بلکه آن را محلّ زندگی و داشتن و بهرمند شدن می دانند، که گهگاهی هم در آن امتحانی می گیرند. اغلب مردم در ظاهر می گویند که دنیا جای امتحان است . طبق جهان بینی الهی، در این دنیا، هیچ کس صاحب هیچ چیزی نمی شود. چون دنیا فقط جلسه امتحانی است؛ لذا در این دنیا، جز سوال امتحانی هیچ چیزی وجود ندارد. زن بودن و مرد بودن ما، کوتاه و بلند بودن ما، فقیر و غنی بودن ما، با هوش و کم هوش بودن ما، سالم و غیر سالم بودن ما، موفّق بودن در کاری یا شکست خوردن در آن کار، و … همه، فقط و فقط و فقط و فقط سوال امتحانی اند. طبق جهان بینی الهی، در این دنیا نه مجازاتی وجود دارد نه پاداشی؛ در این دنیا نه خوشبختی وجود دارد نه بدبختی، نه رنجی وجود دارد نه آسایشی؛ اینها عناوینی هستند که ما افراد بشر اختراع کرده ایم؛ اینها اسمهایی هستند که ما روی سوالات امتحانی گذاشته ایم. جای مجازات و پاداش و خوشبختی و بدبختی و رنج و آسایش، آن سوی مرگ است. لذا اگر کسی خیال کند که ثروت دارد، در جا از امتحان رد شده است. اگر کسی خیال کند که هوش دارد، در جا ردّ شده است. اگر زنی بگوید ای کاش من مرد بودم یا مردی بگوید ای کاش من زن بودم، در جا ردّ شده است. چون به سوال امتحانی به عنوان سوال امتحانی نگاه نمی کنند؛ لذا در فکر پاسخ درست دادن به آنها هم نیستند. آنکه مثلاً مادرزادی پا ندارد، به مراتب به نجات نزدیکتر است از آن کسی که سالم است. چون اوّلی می فهمد که این نقص او امتحان است، امّا دومی اصلاً متوجّه نیست که سلامتی هم امتحان است. همان گونه که ناقص العضو، مکلّف است صبر کند، سالم نیز مکلّف است شکر نعمت را به جای آورد؛ آن هم شکر عملی نه فقط شکر زبانی. روز قیامت از دست و پا و گوش و چشم سوال خواهند کرد. آنکه اینها را دارد، باید جواب دهد که با آنها چه کرده و چرا از آنها بهترین استفاده ی ممکن را نکرده است؟ و آنکه اینها را ندارد باید جواب دهد که آیا بر نبود آنها صبر نموده یا خدا را متّهم به بی عدالتی کرده است؟ حضرت ایّوب علیه السلام یک دوره در ناز و نعمت بود، و در دوره ای دیگر در رنج و سختی؛ امّا حالت روحی آن حضرت در این دو دوره همواره یکسان بود. خداوند متعال به او ثروت فراوان و فرزندان بسیار داد؛ ولی در اندک مدّتی همه را گرفت؛ امّا اصلاً برایش فرقی نداشت. چون نه ثروت را مال خودش می دانست نه فرزندان را برای خود می دانست. کسی که در زمین خالی، به جای تخم پاشیدن، دنبال محصول می گردد، طبیعی است که زجر می کشد. چون هنوز نفهمیده دنیا مزرعه است و محلّ برداشت محصول، آخرت است. فرمود: « ما أَصابَ مِنْ مُصیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فی أَنْفُسِکُمْ إِلاَّ فی کِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها إِنَّ ذلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسیرٌ (22) لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ ـــــ هیچ مصیبتی در زمین و نه در وجود شما روى نمى دهد مگر اینکه همه ی آنها قبل از آنکه زمین را بیافرینیم در کتابی ثبت است؛ و این امر براى خدا آسان است.(22) این بخاطر آن است که براى آنچه از دست داده اید تأسف نخورید، و به آنچه به شما داده است شادمان نباشید؛ و خداوند هیچ متکبّر فخرفروشى را دوست ندارد.» (الحدید)
یعنی نه آنچه می دهم برای شماست و نه آنچه می گیرم از آنِ شماست. همه چیز مال من است. مالتان مال من است. زیبایی شما مال من است. پاهایتان مال من است. هوشتان مال من است. شما هیچ چیزی ندارید. شما را به دنیا فرستاده ام که خودتان را با دست خودتان بسازید. آنگاه هر گونه خودتان را ساختید تا ابدیّت همان گونه خواهید بود و با همانی که ساخته اید زندگی خواهید کرد. پس نه به آنچه داده ام خوشنود باشید و نه به آنچه نداده ام یا داده و پس گرفته ام، غمگین باشید. اینها صرفاً ابزار خودسازی اند؛ هم بودها هم نبودها، همه ابزارند؛ و همه را هم دم مرگ از شما پس خواهم گرفت. در آن سوی مرگ، شما با روح و بدنی زندگی خواهید کرد که خودتان با پاسخهای خودتان به سوالات امتحانی ساخته اید. جایگاه ابدی خودتان را هم خودتان ساخته اید.
این نوع نگرش به دنیا و انسان است که آسودگی حقیقی می آورد. و توکّل در این نوع نگرش، یعنی یقین کن که خدا، بیش از توانت از تو سوال نمی کند؛ پس سوالات او را پاسخ بده و نگران هیچ چیزی نباش. مهمّ نیست که چه پیش می آید، بلکه مهمّ این است که تکلیف خود را درست انجام دهیم. در خصوص همه افرادی که مبتلی میشوند مانند پیامبر خدا یا اهل بیت پیامبر صلی الله عله و آله فقط میتوان گفت دنیا محل امتحان است. نمیتوان گفت مورد مؤاخذه الهی قرار گرفته اند. یا بخاطر اجداد و گذشتگانی که در آن محل زندگی نموده اند معذب شده اند.