خواهر گرامی؛ خوشحالیم با جوانی در ارتباطیم که در عبور از مسائل زندگی اش، دست در دست دین و منطق دارد. همان گونه که از سؤال شما نیز برمی آید، یکی از چالش های این دوران، مصداق «ولیّ»[ «ولیّ»، واژه ای عربی که در فقه و حقوق اسلامی، به معنی شخصی است که به حکم قانون، اختیار دیگری یا دیگران را در قسمتی از امور دارا باشد، خواه در امور خصوصی (مانند پدر که ولیّ فرزند صغیر خود است) و خواه در امور عمومی (مانند کارمندان دولت در حیطه ی شغل خویش).] برای دختر است. برای برخی امور، او باید به تصمیم چه کسی عمل کند؟ همسر یا پدر؟ گاهی این تعارض، تنشی درونی و بیرونی ایجاد می کند که ممکن است رابطه را دچار آسیب نماید. خوب است کمی در این باره سخن بگوییم.

درباره ی جوانانی که قبل از عقد دائم، دوره ی محرمیت موقت را تجربه می کنند، نکته ای که بر آن اتفاق نظر شرعی و قانونی وجود دارد این است که پسر در عقد موقت، ولایتی بر همسر خود ندارد، لذا نمی تواند الزامی درباره ی رفت و آمدهای او داشته باشد. در مورد دوره ی عقد دائم، نظر برخی مراجع عظام تقلید چنین است:

آیت الله خامنه ای: تا زمانی که زن به خانه شوهر نرفته، نیازی به اذن [اجازه] شوهر برای خروج از خانه ندارد[ دفتر استفتائات معظم له.].

آیات عظام امام خمینی، بهجت، صافى گلپایگانی، مکارم شیرازی و نورى همدانی: آرى، در این فرض براى خروج از منزل پدر، اجازه شوهر لازم است[ امام خمینی (1380، ج 3، حقوق زوجیت، سؤال 4 و 22)؛ صافی گلپایگانی (1378، ج 2، سؤال 1333)؛ دفتر: بهجت، مکارم و نوری.].

آیات عظام تبریزى و وحید خراسانی: خیر، در این فرض اجازه ی شوهر، لازم نیست[ تبریزی (1385، ج 3، 735)؛ دفتر: وحید.].

آیت الله سیستانى: اگر در شهرى که زندگى مى کنند، متعارف این است که دختر در این مدت از شوهر اجازه نمى گیرد؛ در این صورت براى بیرون رفتن اجازه ی او لازم نیست و در غیر این صورت، باید اجازه بگیرد[ دفتر استفتائات معظم له.].

آیت الله فاضل لنکرانی: در این فرض بنا بر احتیاط واجب، براى خروج از منزل پدر، اجازه ی شوهر لازم است[ فاضل لنکرانی (1376، ج 1، سؤال 1677).].

تبصره. اگر زن در ضمن عقد، شرط کرده باشد که در این مدت، بدون اجازه او بیرون رود و یا عقد بر توافق قبلى واقع شده باشد؛ در این صورت به فتواى همه ی مراجع، این شرط نافذ است و دیگر اجازه شوهر لازم نیست.

همان گونه که از نظر اغلب فقهای عظام برمی آید، نسبت به امر سرپرستی و ولایت باید گفت، دختر بالغ و رشید، الزاماً تحت ولایت پدرش نیست. اگر چه در این مورد نیز اخلاق اسلامی اقتضای نیکی و احترام به پدر را دارد. لذا پدر نمی تواند دخترش را از بیرون رفتن از خانه منع کند، یا اجازه ندهد او با نامزدش از خانه خارج شود. بعد ازدواج، به اقتضای عقد زناشویی هیچ تسلّط و اشرافی برای پدر وجود ندارد.

خاطرتان باشد که ازدواج، تجربه یک رابطه ی آکنده از محبت است. اگر بخواهید این عشق و علاقه، پایدار و استوار بماند، باید با هم هماهنگ باشید و به خواسته های یکدیگر احترام بگذارید. با توجه به شناختی که از نامزدتان به دست آوردید، اگر می دانید حساسیت خاصی در این زمینه دارد، بهتر است تصمیم گیری های مهم و رفت و آمدها با اطلاع هر دوی شما (به ویژه آقا) باشد؛ لذا شما، عروس جوان، اگر خواستید با مادر، خواهر یا با دوستان تان به جایی بروید، خوب است نامزدتان را در جریان قرار دهید. البته لزومی ندارد برای همه ی آمد و شدها اطلاع رسانی کنید. کافی است آن هایی که ممکن است طولانی شود، شکل سفر داشته باشد یا با آمدن نامزد تلاقی داشته باشد را اعلام نمایید. جلب بیشتر اعتماد او و دور نمودن او از صفت بدبینی، از فواید دیگر این رفتار منطقی شما خواهد بود. خوب است این را نیز مدنظر داشته باشید که اگر احساس می کنید او تمایل افراطی به کنترل رفت و آمدها و اطلاع کامل از اتفاقاتی که برای شما افتاده دارد به طوری که احساس محدود بودن دارید، مسأله را با یک روان شناس مطرح کنید.

نکته ای که باید مورد توجه شما باشد این است که با ارتقاء ارتباط عاطفی خود با والدین و نامزدتان، تمام تلاش تان را به کار گیرید تا رضایت هر دو را جلب کنید و اگر جایی نتوانستید رضایت یکی را فراهم آورید، در جای دیگر با بذل محبت نسبت به او جبران کنید.

یادگاری

امام علی(علیه السلام):

«فَدارِها عَلی کُلّ حالٍ وَ أحسِن الصُّحبَةَ لَها فَیَصفوُ عیشَکَ: همیشه با همسرت مدارا کن و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود»[ حرعاملی (1409ق.، ج 20، ص 169).].