مهریه و جهیزیه حضرت زهرا(علیها السلام)
۱۳۹۷/۰۷/۰۹
–
۵۶۱ بازدید
مهریه و جهیزیه حضرت زهرا(علیها السلام) چگونه بود؟
نقل است در جریان خواستگاری، حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم) از علی(علیه السلام) خواستند تا چیزی را به عنوان مهریه مشخص کنند. ایشان عرض کردند: «چیزی از وضعیت من، از شما پنهان نیست. زرهی دارم و شمشیری و شتری». حضرت(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «تو مرد جنگ و جهادی و بدون شمشیر نمی توانی در راه خدا جهاد کنی، شمشیر از لوازم و احتیاج های ضروری تو است. شتر نیز از ضروریات زندگی تو محسوب می شود، باید به وسیله ی آن آبکشی کنی و امور اقتصادی خود و خانواده ات را تأمین کنی و برای اهل و عیالت کسب روزی نمایی و در مسافرت بارت را بر آن حمل کنی، تنها چیزی که می توانی از آن صرف نظر کنی همان زره است. من هم به تو سخت نمی گیرم و به همان زره اکتفا می نمایم. یا علی آیا اکنون بشارتی به تو بدهم و رازی را برایت آشکار بسازم؟» عرض کرد: «آری یا رسول الله، پدر و مادرم فدایت، شما همیشه نیک خوی و خوش زبان بوده اید».
فرمودند: «پیش از آن که به نزد من بیایی، جبرئیل نازل شد و گفت: «یامحمد! خدا تو را از بین مخلوقاتش برگزیده و به رسالت انتخاب کرد. علی(علیه السلام) را برگزید و برادر و وزیر تو قرار داد. باید دخترت فاطمه(علیها السلام) را به ازدواج او درآوری. مجلس جشن ازدواج آنان در عالم بالا و در حضور فرشتگان برگزار شده است. خدا فرزندان پاک و نجیب و طیب و طاهر و نیکو به آنان عطا خواهد نمود». یا علی! هنوز جبرئیل بالا نرفته بود که تو درب منزل را زدی»[ مجلسی (1403ق. ، ج 43، ص 127و128).]. زره را که 500 درهم[ فقهاء میزان درهم شرعى را 12 نخود مى دانند که با این حساب میزان مهریه حضرت زهرا(علیها السلام) 5/ 262 مثقال نقره می شود. براى به دست آوردن معادل ریالى مهریه حضرت بایستى بهاى یک مثقال نقره را در بازار روز سؤال نموده و در رقم 323 (بنابر اختیار مرحوم سردار کابلى) یا رقم 262 (بنابر اختیار فقهاء) ضرب نمود، معادل مهریه به حساب روز به دست می آید.] ارزش داشت فروختند و بهای آن را خدمت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آوردند. رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) مقداری از آن را به بلال دادند و فرمودند: «با این پول برای دخترم عطر بخر» و باقیمانده را به بعضی اصحاب سپردند و فرمودند: «آنچه را دخترم بدان نیازمند است آماده سازید».
فهرست جهیزیه حضرت در کتاب «أمالی شیخ طوسی»، «بحارالأنوار» و «کشف الغُمّه» بدین ترتیب مذکور است: 1. یک پیراهن، 2. یک روسرى، 3.قطیفه[ قطیفه به دو معنا آمده است؛ یکی چادر ورپیچیده و دیگری نوعی حوله که همراه با لُنگ در گرمابه و هنگام استحمام مورد استفاده قرار می گیرد. لنگ به همراه قطیفه دو قطعه لباس برای خشک کردن بدن پس از استحمام هستند که لنگ لباس نیمه پایین بدن و قطیفه حوله ای بزرگ برای خشک کردن نیمه بالای بدن است.] مشکى که حتی تمام بدن را نمى پوشانید، 4. یک تخت عربى از چوب و لیف خرما، 5. دو تشک از کتان مصرى که یکى پشمى و دیگرى از لیف خرما بود، 6. چهار بالش، دو تا از پشم و دو تاى دیگر از لیف خرما، 7.پرده، 8.حصیر هِجرى[ این حصیر در هِجر از توابع یمن بافته می شد.]، 9. دستاس[ آس دستی، همان آسیای کوچکی است که با داشتن دوسنگ قرارگرفته روی یکدیگر و یک دسته ی چوبی، با گرداندن آن ها روی یکدیگر گندم، جو و… را آسیاب می کردند.]، 10. طشت بزرگ، 11. مَشکى از پوست، 12.کاسه چوبى براى شیر، 13. ظرفى از پوست براى آب، 14. آفتابه، 15. ظرف بزرگ مسى، 16.چند کوزه، 17. بازوبندى از نقره و 18. ظرف های سفالی.
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، در حالى که اثاث خانه دختر خود را ملاحظه مى کردند، فرمودند: «خداوندا، زندگى را بر کسانی که بیشتر ظروف آن ها را سفال تشکیل مى دهد، مبارک گردان».[ «اللّهم بارِکْ لِقومٍ جُلَّ آنیَتِهِم الخَزَف ». (مجلسی، 1403ق.، ج 43، ص 130 و اربلى، 1381ق. ، ج 1، ص 359).]
فرمودند: «پیش از آن که به نزد من بیایی، جبرئیل نازل شد و گفت: «یامحمد! خدا تو را از بین مخلوقاتش برگزیده و به رسالت انتخاب کرد. علی(علیه السلام) را برگزید و برادر و وزیر تو قرار داد. باید دخترت فاطمه(علیها السلام) را به ازدواج او درآوری. مجلس جشن ازدواج آنان در عالم بالا و در حضور فرشتگان برگزار شده است. خدا فرزندان پاک و نجیب و طیب و طاهر و نیکو به آنان عطا خواهد نمود». یا علی! هنوز جبرئیل بالا نرفته بود که تو درب منزل را زدی»[ مجلسی (1403ق. ، ج 43، ص 127و128).]. زره را که 500 درهم[ فقهاء میزان درهم شرعى را 12 نخود مى دانند که با این حساب میزان مهریه حضرت زهرا(علیها السلام) 5/ 262 مثقال نقره می شود. براى به دست آوردن معادل ریالى مهریه حضرت بایستى بهاى یک مثقال نقره را در بازار روز سؤال نموده و در رقم 323 (بنابر اختیار مرحوم سردار کابلى) یا رقم 262 (بنابر اختیار فقهاء) ضرب نمود، معادل مهریه به حساب روز به دست می آید.] ارزش داشت فروختند و بهای آن را خدمت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آوردند. رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) مقداری از آن را به بلال دادند و فرمودند: «با این پول برای دخترم عطر بخر» و باقیمانده را به بعضی اصحاب سپردند و فرمودند: «آنچه را دخترم بدان نیازمند است آماده سازید».
فهرست جهیزیه حضرت در کتاب «أمالی شیخ طوسی»، «بحارالأنوار» و «کشف الغُمّه» بدین ترتیب مذکور است: 1. یک پیراهن، 2. یک روسرى، 3.قطیفه[ قطیفه به دو معنا آمده است؛ یکی چادر ورپیچیده و دیگری نوعی حوله که همراه با لُنگ در گرمابه و هنگام استحمام مورد استفاده قرار می گیرد. لنگ به همراه قطیفه دو قطعه لباس برای خشک کردن بدن پس از استحمام هستند که لنگ لباس نیمه پایین بدن و قطیفه حوله ای بزرگ برای خشک کردن نیمه بالای بدن است.] مشکى که حتی تمام بدن را نمى پوشانید، 4. یک تخت عربى از چوب و لیف خرما، 5. دو تشک از کتان مصرى که یکى پشمى و دیگرى از لیف خرما بود، 6. چهار بالش، دو تا از پشم و دو تاى دیگر از لیف خرما، 7.پرده، 8.حصیر هِجرى[ این حصیر در هِجر از توابع یمن بافته می شد.]، 9. دستاس[ آس دستی، همان آسیای کوچکی است که با داشتن دوسنگ قرارگرفته روی یکدیگر و یک دسته ی چوبی، با گرداندن آن ها روی یکدیگر گندم، جو و… را آسیاب می کردند.]، 10. طشت بزرگ، 11. مَشکى از پوست، 12.کاسه چوبى براى شیر، 13. ظرفى از پوست براى آب، 14. آفتابه، 15. ظرف بزرگ مسى، 16.چند کوزه، 17. بازوبندى از نقره و 18. ظرف های سفالی.
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، در حالى که اثاث خانه دختر خود را ملاحظه مى کردند، فرمودند: «خداوندا، زندگى را بر کسانی که بیشتر ظروف آن ها را سفال تشکیل مى دهد، مبارک گردان».[ «اللّهم بارِکْ لِقومٍ جُلَّ آنیَتِهِم الخَزَف ». (مجلسی، 1403ق.، ج 43، ص 130 و اربلى، 1381ق. ، ج 1، ص 359).]