1. «ابوحنیفه نعمان بن ثابت بن زوطی یا نعمان بن ثابت بن نعمان بن المرزبان»، متوفی در سال 150.ابوحنیفه یک نفر ایرانی است که امام اعظم اهل سنت به شمار می رود. در جامعة تسنن، بعد از پیغمبر اکرم و خلفای راشدین و حسنین (ع) هیچ کس به اندازة ابوحنیفه محترم نیست. پیروانش در ایران بسیار اندکند.
2. «محمد بن ادریس شافعی»، متوفی در سال 204. شافعی عرب قرشی است. شافعی از نظر کثرت پیروان مانند ابوحنیفه است و شاید بیش از او پیرو داشته باشد.
3. «مالک بن انس»، متوفی در سال 179. مالک عرب قحطانی است. بلاد مغرب غالباً پیرو مالک بن انس می باشند.4. «احمد بن حنبل شیبانی»، متوفی در سال 241.
احمد از لحاظ نژاد عرب است، ولی ظاهراً خاندانش در ایران (مرو) می زیسته اند. ابن خلکان می نویسد: مادرش در وقتی که او را در رحم داشت از مرو خارج شد و در بغداد وضع حمل کرد.
احمد بن حنبل را می توان جزء ایرانیان عرب نژاد محسوب داشت. علیهذا از چهار امام اهل تسنن، یکی ایرانی، دیگری عرب عدنانی، دیگری عرب قحطانی، چهارمی ایرانی عرب نژاد است.
در طبقة پیشوایان عدة دیگر نیز بوده اند که اکنون عملاً مذهبشان منسوخ است، از قبیل محمد بن جریر طبری متوفی در سال 310 و داود بن علی ظاهری اصفهانی متوفای 270.
داود بن علی، همان است که مکتب ظاهری را در فقه به وجود آورد. این مکتب نوعی اخباریگری و جمود است. ابن حزم اندلسی که نژاد ایرانی دارد اما طرفدار امویهاست و خالی از یک نوع عداوت نسبت به اهل البیت نیست، از نظر فقهی تابع داود بن علی ظاهری است.
گروهی دیگر از فقهای بزرگ اهل تسنن می باشند که بعضی صاحب مکتب و مذهب بوده اند و بعضی نه، برخی ایرانی اند و برخی نه.
منابع:
ـ مجموعه آثار شهید مطهری ج14.
ـ خدمات متقابل اسلام و ایران صفحه444 الی 445، شهید مطهری.
به نقل از سایت تبیان.