تمام مسلمانان، اعم از شیعه و سنی، به اصل آمدن امام مهدی(ع) و قیام او اعتقاد دارند و این، به سبب روایات بسیار زیادی است که از پیامبر اسلام(ص) در این باره نقل شده است که به آمدنش بشارت داده و حتی اوصاف و ویژگیهای جسمی او را نیز ذکر کرده است؛ مانند این که بر گونه راستش خال سیاهی دارد و بین دو دندان پیشینش، فاصله است. در روایات متعددی، نسب آن حضرت نیز ذکر شده است؛ مانند این که مهدی(ع)، از فرزندان علی و فاطمه(ع) و نهمین از فرزندان حسین(ع) و ششمین از فرزندان جعفر صادق(ع) و پنجمین از فرزندان موسی بن جعفر(ع) و نام پدرش حسن(ع) است.

وجود روایات فراوان درباره مهدی موعود، اعتقاد به آمدن مهدی را در آخرالزمان، قصیده ای مسلّم میان مسلمانان قرار داده است؛ امّا درباره ولادت آن حضرت، میان شیعه و اکثریت اهل سنت، اختلاف است. عدم اعتقاد بسیاری از اهل سنت به ولادت حضرت مهدی(ع) علتهایی دارد، از جمله:

1. مخفی بودن ولادت آن حضرت: آمدن مهدی موعود، از همان زمان نبی اکرم و صدر اسلام، امری مسلَّم و شایع و مورد توجه مسلمانان بود. سلاطین و حاکمان وقت هم از آن اخبار بی اطلاع نبودند و شنیده بودند که مهدی موعود، از نسل فاطمه و حسین به وجود می آید و حکومت ستمکاران به دستش منقرض می گردد و تمام زمین را از حکومت حق خود و عدل و داد پر خواهد کرد؛ به ویژه روایات متعددی که می گفت او، نهمین از فرزندان حسین(ع)است؛ لذا از پیدایش و ظهور او، در بیم و هراس بودند و در صدد بودند به هرگونه این خطر را از حکومت خود دفع کنند؛ به همین سبب، خانه های بنی هاشم به ویژه خانه امام حسن عسکری(ع) به شدّت تحت کنترل و مراقبت مأموران مخفی و علنی دولت عباسی قرار داشت. حتی معتمد عباسی، به عدّه ای از زنان قابله مأموریت سرّی داده بود در خانه های بنی هاشم به ویژه خانه امام حسن عسکری(ع) رفت و آمد کنند و مراتب را گزارش دهند. او پس از شهادت امام عسکری(ع)، دستور داد خانه آن حضرت را تفتیش و بازرسی کنند و گروهی از زنان قابله را فرستاد تا تمام کنیزان آن حضرت را معاینه کنند و اگر آبستنی بین آنان دیده شد، بازداشت کنند. حتّی به خانه امام عسکری(ع) هم اکتفا نکرد و دستور داد تمام خانه های شهر را با کمال دقت بازرسی و کنترل کنند.(22) ولادت حضرت مهدی(عج) نیز به دلیل وضعیت سخت آن زمان، مخفی بود و امام حسن عسکری(ع) فرزند بزرگوار خود را تنها به خواص و معتمدان از شیعیان خود نشان می داد و او را امام و حجت بعد از خود معرفی می کرد. با این وضعیت، طبیعی است، اهل سنّت که از اهل بیت پیامبر فاصله گرفته بودند، از ولادت آن حضرت مطلع نشوند؛ هر چند بنابر روایات رسیده از نبی اکرم(ص)، حضرت مهدی(عج) از اولاد امام حسن عسکری(ع) و نهمین فرزند از نسل امام حسین(ع) معرفی شده بود.

2. اجتناب از برخی لوازم احتمالی پذیرش ولادت حضرت مهدی(ع):

گفتیم روایاتی که درباره مهدی موعود آمده، بسیار زیاد و از نظر مضمون، بسیار متنوع است. در روایات بسیاری، از پیامبر اکرم نقل شده که تعداد امامان و خلفای بعد از من، دوازده نفر است. مجموع روایات شیعه و سنی در این باره 925 حدیث است. در بسیاری از همین روایات، به نام دوازده نفر تصریح شده و این که اولشان امام علی(ع) و آخرشان امام مهدی موعود(عج) است و این که نه نفر از آنان، از نسل امام حسین(ع) هستند. در تعدادی از این روایات، تمام دوازده نفر نامشان یک به یک ذکر شده است. همچنین در روایات متعددی آمده است که مهدی(ع)، از اولاد امام علی(ع) است(214 حدیث) و مهدی(ع) از اولاد فاطمه(س) است (192 حدیث) و امام مهدی(ع) نهمین از اولاد امام حسین(ع) است ( 148حدیث) و امام مهدی(عج) از اولاد امام محمد باقر(ع) است

(103 حدیث) و امام مهدی(عج) ششمین اولاد امام جعفر صادق(ع) است (99 حدیث) و این که امام مهدی(ع) فرزند امام حسن عسکری(ع) است ( 145 حدیث) و نام پدر مهدی، حسن است (148 حدیث). برای اطلاع تفصیلی، مراجعه کنید به کتاب منتخب الأثر، نوشته آیت الله صافی گلپایگانی که این احادیث را به تفصیل و با ذکر منابع و مصادر شیعی و سنی آن نقل کرده است.

با توجه به این احادیث چنین به نظر می رسد که پذیرش ولادت حضرت مهدی(ع) از امام حسن عسکری(ع) توابعی دارد که تأیید عقیده شیعه در امامت و خلافت بلافصل امام علی(ع) و یازده فرزندش است و اگر اهل سنت آن را بپذیرند، می بایست خود را به زحمت و تکلّف انداخته و به گونه ای در صدد توجیه برآیند؛ یعنی، پذیرش ولادت حضرت مهدی(ع) به طور حتم و لزوم، به پذیرش نظر شیعه در مسأله خلافت و امامت نمی انجامد؛ ولی اهل سنت را مقابل انبوهی از روایات قرار می دهد که باید خود را به زحمت و مشقت توجیه آن روایات بیندازند، لذا از اصل، ولادت آن حضرت را منکر می شوند.

ناگفته نماند شیعه، به دلیل عقلی، لزوم وجود امام را در هر عصر و دوره اثبات می کند و معتقد است هیچگاه زمین از حجت خدا و واسطه فیض خالی نیست؛ ولی اهل سنت، اینگونه مسایل و ادله عقلی را قبول ندارند.