اسلام انسان را به مطالعه و کسب دانش تشویق می کند زیرا همه علوم در نهایت او را به سوی خداوند سوق می دهند. به همین دلیل می گویند هر چه عالم علمش بیشتر شود، خدا را بهتر می شناسد. قرآن می فرماید: « قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون، انما یتذکر اولوا الالباب “؛ بگو آیا دانایان با نادانان مساوی‌اند؟ جز این نیست که تنها خردمندان یادآور می‌شوند». (سوره زمر آیه 39).در صدها آیه از قرآن مجید به طرق مختلف نام علم و دانش به میان آمده که بیشتر آن‌ها در مقام بزرگداشت آن است. در آیه‌ای در مقام منت گذاری انسان آمده است: عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یعْلَمْ )ترجمه: آنچه را که انسان نمی‌دانست بتدریج به اوآموخت.)[ علق–۵( و در آیه‌ای دیگر: یرْ‌فَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَ‌جَاتٍ (ترجمه: خدا [رتبه‌] کسانی از شما را که گرویده و کسانی را که دانشمندند [بر حسب‌] درجات بلند گرداند. (مجادله–۱۱)بطور مشخص برخی آیات قرآن که درباره علم سخن گفته شده است عبارتند از: زمر (۳۹)، آیه ۹. علق (۹۶)، آیه ۱ ۵. سوره زمر، آیه 9. علق، 1- 5. بقره و 120، 31 . فاطر، 28. آل عمران، 61. مجادله، 11؛ نحل، 27. آل عمران، 18. مریم، 43. قصص، 80 و … .
واژۀ “علم” بدون مشتقات آن، ۱۰۵ مرتبه در قرآن کریم تکرار شده است. به راحتی نمی توان تمام این آیات را برشمرد؛ از این رو به بعضی از اقسام این آیات اشاره می کنیم. آیات قرآن را که در باره علم و دانش بحث می کنند در مجموع می توان به چهار دسته به شرح زیر تقسیم نمود:
1. آیاتی که درباره علم الهی است. (یکی از صفات حق تعالی صفت علیم است. در قرآن کریم آیات زیادی به این موضوع اختصاص دارد. همچنین آیات دیگر به نمونه های از علم الاهی در باره افعال و کارهای روزمره بشر می پردازد. جالب است بدانیم که تنها صفت علیم در قرآن در آیات متعدد به مناسبت های مختلف ۱۲۸ بار تکرار شده است).
2. آیاتی که در باره علم پیامبر اسلام (ص) و سایر پیامبران (ع) است. (دسته دوم آیاتی است که به علم و دانش پیامبر اسلام (ص) و دیگر پیامبران الاهی (ع) می پردازد و بیان می دارد که خداوند علم های گوناگون را به آنها آموخت. آیات: ۵ سوره نجم، ۲۲، ۶۲، و ۶۸ یوسف، ۷۴، ۷۹و ۸۰ انبیاء، ۶۲ اعراف و ۷۵ انعام، نمونه هایی از آیات قرآن کریم در باره علم پیامبران است).
3. آیاتی که در تبیین اهمیت و ارزش علم و دانش است. (آیات فراوانی وجود دارد که به ارزش و جایگاه علم و دانش و نقش آن در زندگی انسان و ثمرات و نتایج آن در جنبه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی مردم و جامعه می پردازد: آیه۲۴۷ سوره بقره و آیه ۹ زمر، آیه ۷ سورۀ آل عمران و ۱۶۲ سوره نساء ، ۱۰۷ سورۀ اسراء، ۵۴ سورۀ حج، ۴۹ سورۀ عنکبوت، ۶ سورۀ سبأ و … ).
4. آیاتی که واژه علم به صراحت در آنها نیامده، امّا مفهوماً در باب علم است و بر آن تطبیق می کند. و خیلی هم فراوان هستند.