با عرض سلام خدمت پرسشگر محترم
ضمن تشکر از ارتباط جنابعالی با این مرکز، قبل از بیان نکات ومطالبی دراین زمینه درابتدا بصورت اختصارخدمت شما عرض نماییم که،گرچه نگهداری برخی حیوانات درخانه دراسلام سفارش شده ست،اما بایستی به این نکته اشاره نماییم که این موضوع متاسفانه از طرف عده ای از حد تعادل وعادی گذشته وجنبه بسیار افراطی به خود گرفته ست که به یک معضل واسیب وخطر درکشور ما تبدیل شده ست.(هزینه گزاف، وجایگزین کردن ان بجای فرزند اوریکه با ورود به خانواده‌های ایرانی خود را جایگزین فرزندانی کرده‌اند و…) . انتخاب حیوانات خانگی و وابستگی به آنها، امروزه در میان گروهی از جوانان و بزرگسالان و حتی کودکان در هررده شغلی بسیار مد شده است تا جاییکه هر یک تلاش میکنند با ابتکاری تازه از دیگری پیشی گیرند؛ یکی از این ابتکارات، برگزاری جشن تولدهای پر زرق و برق با هزینه‌های آن چنانی برای حیوانات خانگی است که برای بیشتر اقشار جامعه امری غیرعادی به حساب می آید.
فاجعه وقتی رخ می دهد که غربی ها با استفاده از رسانه و تبلیغات، فرزند آوری و دوری از حیوانات خانگی را برای خانواده های خودشان نهادینه می کنند و این زنگ خطر را به هر نحوی یادآور می شوند ولی برای کانون گرم خانواده های ایرانی نگه داری از حیوانات (سگ وگربه و…)به جای فرزند را بنیان می نهند. نگهداری از حیوانات در منزل، یکی از این مسائل است که به‌عنوان یکی از مظاهر سبک زندگی غربی در یک دهه اخیر به مرور وارد زندگی طبقه مرفه کشور شده و پس از آن به تمام لایه‌های اجتماعی کشور در شهرهای کوچک و بزرگ تسری یافت.
پرسشگر گرامی،به طور کلی نگهداری از حیوانات خانگی و نیز حیواناتی که فایده ای بر نگهداری آنها مترتب است اشکال ندارد و جایز است.
در روایات وارده از معصومین علیهم السلام بر نگهداری حیوان در خانه توصیه شده است. در روایات حتی بر نگهداری از حیوانات خاصی مانند کبوتر، مرغ، خروس، گوسفند یا بز و یا گاو شیرده سفارش شده است.
البته کسی که اقدام به نگهداری حیوان در خانه می کند بایستی نفقه آن حیوان و وظایفی که از این جهت بر عهده اش می آید را نسبت به آن حیوان انجام دهد.
لذا نگهداری گربه منع شرعی ندارد. اما اگر مو یا جزئی از بدن او یا هر حیوان حرام گوشتی به لباس یا بدن باشد، نماز صحیح نیست./در بین حیوانات فقط سگ و خوکی که در خشکی زندگی می کنند نجسند و ظاهر بدن گربه و مو و ناخن ان نجس نیست اما حرام گوشت هست وادرار و مدفوع و اجزاء بدن گربه مثل مو و اب دهان ان با لباس نماز گذار باشد نماز باطل است.
حیوانات خانگی به جای فرزند؟
تسلط تکنولوژی غرب و به تبع آن تبلیغ و ترویج مدرنیسم و فرهنگ و سبک و زندگی برخاسته از آن، پدیده‌ای است که در دهه‌های اخیر جهان را متأثر از خود ساخته است.
در کشور ما نیز در سال‌های اخیر با رشد سریع وسایل ارتباط جمعی و ورود تکنولوژی‌های نوین ارتباطی همچون ماهواره، تلفن همراه و… سبک زندگی غربی از روش‌های مختلف و با تکیه بر الگوپردازی و فرهنگ‌سازی تمدن غربی در حال ترویج است و در این میان حرکت مردم به سمت تقلید از سبک زندگی غربی به یک رویه عادی تبدیل شده است. گستردگی تبلیغ انگاره‌های فرهنگی و تمدنی غرب در قالب سبک زندگی نوین و مدرن، سبب آسیب‌پذیری جامعه در برابر مسائلی شده است که شاید تا چند سال پیش در ذهن مردم ما جایگاهی نداشت؛ اما امروزه به سبب تهاجم فرهنگی غرب در فضای سایبری و شبکه‌های مختلف اجتماعی و همچنین شبکه‌های ماهواره‌ای به یک دغدغه فراگیر تبدیل شده است.
نگهداری از حیوانات در منزل، یکی از این مسائل است که به‌عنوان یکی از مظاهر سبک زندگی غربی در یک دهه اخیر به مرور وارد زندگی طبقه مرفه کشور شده و پس از آن به تمام لایه‌های اجتماعی کشور در شهرهای کوچک و بزرگ تسری یافت. شاید تا یک دهه پیش نگهداری از سگ و گربه در خانه امری ناپسند تلقی می‌شد اما امروزه دامنه این موضوع از این مسائل فراتر رفته و به نگهداری از کروکودیل، مار، خرس، سنجاب، میمون و… تبدیل شده است؛ موضوعی که از یک‌سو آسیبی فرهنگی و اجتماعی محسوب شده و از سوی دیگر نیز بستر ایجاد مشکلات فراوان بهداشتی و انتقال بیماری‌های مشترک میان انسان و حیوانات را فراهم می‌کند.
حیوان‌پروری به جای فرزند!
یکی از آسیب‌های جدی در سال‌های اخیر در جامعه، موضوع خلأهای عاطفی و تغییر ساختارهای خانوادگی و عدم علاقه زوج‌ها به فرزندآوری است. این موضوع که با بهانه‌های مختلف در جامعه در حال تسری است، سبب شده تا خانواده‌ها علاقه‌ای به ورود فرزند به زندگی خود نداشته و در واقع با گسست هسته‌های خانوادگی و تبدیل زندگی سنتی به مدرن، مظاهر زندگی مدرن نیز به درون خانواده‌ها راه پیدا کرد و امروزه نیز با تبلیغ فراوان شبکه‌های ماهواره‌ای و جریان‌های ایجاد شده در فضای سایبری، تبدیل فرزندپروری به نگهداری از حیوانات به یک معضل جدی در جامعه ایرانی تبدیل شود. این آسیب آنجا نمود بیشتری می‌یابد که برخی از خانواده‌ها برای سرگرمی تک‌فرزندان خود، به دنبال راه چاره‌ای می‌گردند تا با پرکردن اوقات تنهایی آنها، خود را از سختی‌های ارتباط با کودکان و ابراز محبت به آنها برهانند. انتخاب همبازی از جنس حیوانات برای فرزندان یکی از راه‌هایی است که در این چندساله روبه فزونی نهاده و همین موضوع سبب می‌شود ارتباطی عاطفی میان فرزندان با حیوانات خانگی ایجاد شده و به‌عنوان یک فرهنگ غلط به نسل‌های آینده منتقل شود.
ژست اجتماعی با حیوانات خانگی!
انس با حیوانات خانگی و حضور افراد با آنها در مکان‌های عمومی در سال‌های اخیر به یک رویه عادی در کلانشهرها تبدیل شده و دامنه آن به شهرهای کوچک‌تر نیز کشیده شده است.
یکی از علت‌های علاقه به نگهداری حیوانات خانگی، ناشی از چشم و هم‌چشمی با اطرافیان، همسایه و اقوام در ژست اجتماعی و به عبارتی کسب جایگاه اجتماعی است؛ موضوعی که از طریق شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی با شدت فراوانی تبلیغ می‌شود و همین موضوع سبب می‌شود تا به نمایش گذاشتن حیوانات خانگی به‌ویژه سگ و گربه در مکان‌های عمومی به یک عادت روزمره تبدیل شود که این مساله می‌تواند نشان‌دهنده عمق نفوذ سبک زندگی غربی در جامعه باشد.
رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور به‌عنوان بازوهای کارآمد تهاجم فرهنگی غرب، در این میان نقش ویژه‌ای برعهده دارند و با روی آنتن بردن برنامه و گزارش‌هایی از مزایای نگهداری حیوانات در منزل، در تلاش هستند افرادی را که از این نماد سبک زندگی غربی پیروی می‌کنند انسان‌هایی روشنفکر، اجتماعی و دارای فهم و درکی بالاتر از دیگر افراد جامعه نشان دهند. البته نباید از نظر دور داشت که نگهداری این قبیل حیوانات در منزل و به‌ویژه در مجتمع‌های مسکونی به دلیل عدم همخوانی با فرهنگ ایرانی، اسلامی عموما با نارضایتی همسایه‌ها و افراد حاضر در مکان‌های عمومی روبه‌رو می‌شود؛ اما کمتر چیزی که در این میان به آن توجه می‌شود، توجه به حقوق متقابل افراد در محل زندگی و مکان‌های عمومی است.
اما نکته قابل تامل و زنگ خطر برای خانواده‌های ایرانی فقط نگهداری از سگ یا حیوانات دیگر نیست بلکه جایگزینی سگ به جای فرزند است، عوامل مختلفی بر انسان اثر می‌گذارد تا به تک فرزندی روی بیاورند، اما فرهنگ بسیار مهم است چراکه در گذشته داشتن فرزند زیاد نشانه خانواده سالم‌تر بوده و این اصلا ارتباطی به وضعیت معیشت خانواده نداشته است اما در حال حاضر به خاطر فرهنگی که از غرب آمده فرزندان دیگر مایه‌ای برای خوشبختی و شیرینی کانون گرم خانواده نیستند و حقیقت امر این است که والدین به بهانه مشکلات اقتصادی کار در بیرون را به پرورش فرزند ترجیح می‌دهند.
در ایران متاسفانه گونه‌های جدیدی از خانواده در حال شکل‌گیری است؛ مانند مجردی یا زوج‌زیستی که در این میان کودک نقشی ندارد و اکثر این افراد به دلیل نداشتن فرزند به سمت و سوی نگهداری از حیوانات می‌روند و جای خالی فرزند را با نگهداری از حیوانات پر می‌کنند.
نگهداری از حیوانات به جای فرزندآوری
امان‌ا… قرایی‌مقدم، جامعه شناس در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «روی آوردن به نگهداری حیوان به جای فرزند به این دلیل است که ترس از فرزندآوری به‌عنوان پدیده‌ای در بین خانواده‌ها رسوخ کرده است. مساله نگهداری از حیوانات معضلی است که افراد را درگیر کرده تا جایی که افراد در جامعه به جای آنکه با هم ارتباط بیشتری داشته باشند، از هم دور شده‌اند و تنهاتر شده‌اند اما برای گریز از این تنهایی به جای فرزند، سراغ نگهداری از حیوانات رفته‌اند و جای خالی فرزند را با حیواناتی مثل سگ، گربه و… پر کرده‌اند.»
وی در ادامه گفت: «برای این موضوع باید فکر کرد. باید فرهنگ‌سازی شود و امکانات لازم برای افراد جامعه فراهم شود تا به جای آنکه به سراغ نگهداری از حیوانات باشند با فرهنگ خودمان آشنا شوند و کانون خانواده را محکم‌تر کنند.»
به هر روی آنچه امروز در جامعه دیده می‌شود و متاسفانه در حال تبدیل شدن به یک رویه عمومی است، تقلید کورکورانه از مظاهر سبک زندگی غربی است که یکی از آنها نگهداری از حیواناتی مانند سگ و گربه در خانه است که جا دارد مسئولان فرهنگی و همچنین نهادهای قانونگذار چاره‌ای برای این آسیب فرهنگی بیندیشند تا این همزیستی ناهمگون با فرهنگ ایرانی- اسلامی به یک فرهنگ عمومی تبدیل نشود و ارتباط و انس با سگ‌ها و دیگر حیوانات خانگی جایگزین مراودات اجتماعی در جامعه نشود.
دلایل گرایش به نگهداری از حیوانات خانگی در ایران
نگهداری از حیوانات خانگی پدیده‌ای است که در یکی دو دهه اخیر افزایش یافته و از نژادهای مختلف سگ و گربه شروع و تا ماهی‌های آکواریومی و انواع جوندگان را شامل می‌شود. اما حیوانات خانگی که قبل‌تر تصویر حیواناتی مثل سگ را در ذهن تداعی می‌کردند امروزه شامل حیوانات حتی وحشی هم شده است. چندی پیش فیلمی از یک توله ببر در فضای مجازی منتشر شد که در خیابان سرگردان بود. مسئولان وجود این حیوان در آن زمان را تکذیب کردند، اما باید توجه داشت که به هرحال یک توله ببر در خیابان بوده است و کارشناسان محیط زیست آن را به باغ وحش مشهد نسبت دادند که فروخته شده است. این پدیده، پدیده ای مدرن است و ویژه جامعه ما نیست، بنابراین باید انتظار داشت که تعداد این حیوانات و این الگوی زندگی در آینده افزایش یابد.
شاید تاکنون کسانی را دیده باشید که با حیوان خانگی خود در پارک یا دیگر مکان‌های عمومی ظاهر می‌شوند؛ صحبت با آنها در مورد این حیوان بسیار جالب است. این افراد حیوان خانگی خود را مانند فرزندانشان می‌دانند و باید حواستان باشد که با آن سگ، گربه و… چگونه رفتار می‌کنید. کافی است حیوان را با پای خود نوازش کنید تا یک دعوای حسابی را برای خود بسازید. اولین تبیین ممکن در مورد نگهداری از حیوانات خانگی، شاید این باشد که افزایش مداومِ علاقه به نگهداری از حیوانات مختلف در خانه، گزینه‌ای است برای رفع خلأهای احساسی که از کاستی گرفتن روابط عمیق عاطفی در جوامع مدرن ناشی می‌شود، در این مورد به‌ویژه پدیده کم فرزندی و بی‌فرزندی می‌تواند نقش ویژه‌ای داشته باشد. تحقیقات نشان داده است که نحوه ارتباط صاحبان حیوانات خانگی با آنها و واکنش به این حیوانات، بسیار شبیه به پاسخ والدین به فرزندانشان است و حتی احساسات و تغییرات فیزیولوژیکی که در این افراد در اثر زندگی با این حیوانات برانگیخته می‌شود، بسیار شبیه به واکنش والدین به فرزندان است. در همین زمینه، حیوانات خانگی می‌توانند کارکرد اسباب‌بازی را برای کودکان ایفا کنند. با این حال می‌دانیم که این بی‌میلی به تعداد زیاد فرزند، اقتضای زندگی مدرن و روبنای ساختارهای اجتماعی، اقتصادی عصر حاضر است. عواملی چون افزایش نرخ سواد و اشتغال زنان، از دست رفتن کارکرد اقتصادی فرزندان برای خانواده، پرداختن به اهداف و آمال شخصی خود و… در کاهش علاقه به فرزند نقش اساسی داشته اند. با این توضیحات، شاید از اینکه بدانیم در حال حاضر در کشوری مثل آمریکا، ۶۱ میلیون سگ خانگی زندگی می‌کنند تعجب نکنیم.
حیوانات خانگی در ایران
در ایران، سیر فزاینده روی آوردن به حیوانات خانگی همزمان و موازی با فرایند کاهش تعداد فرزند، به ویژه در یک دهه اخیر بوده است. بنا به برخی آمارهای جهانی، در سال ۲۰۱۲، ایران با نرخ باروری کمتر از دو نفر در رتبه ۱۴۵ کشورهای جهان و پایین‌تر از کشورهای توسعه‌یافته‌ای چون آمریکا، فرانسه، انگلستان و نیز آرژانتین، برزیل، شیلی و ترکیه قرار گرفته است. از این منظر شاید بتوان گفت حیوان خانگی، یک فرزند بی‌دردسرتر و کم‌هزینه‌تر است و مردم هر چه ازدواج‌گریزتر و فرزندهراس‌تر می‌شوند، به همان اندازه حیوان دوست‌تر می‌شوند! در همین بستر اجتماعی است که بعضی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند به زودی ابعاد بازار حیوانات خانگی در ایران به حد یک صنعت برسد. تحلیل ساختاری- کارکردیِ بالا، ناظر به کلان ترین سطح تحلیل است. اما به سطوح خردتر که بیاییم، نگهداری حیوانات خانگی کارکردهای اجتماعی دیگری نیز پیدا می‌کند. مهم‌ترین کارکرد آن شاید همان چیزی باشد که جامعه‌شناسان به آن تمایز می‌گویند. تمایز، ناظر به تلاش و تکاپویی است که قشرها و طبقات مختلف اجتماعی، از طریق نوع مصرف خود، برای متمایز کردن خود از دیگر قشرها انجام می‌دهند. از این جهت می‌توان خرید و نگهداری حیوانات خانگی را تمهیدی برای تشخص و تمایز بخشیدن به خود نسبت به دیگران دانست. البته خرید و نگهداری حیوانات خانگی در ایران، شاید تا ۱۵-۱۰ سال پیش به طور عمده ذائقه‌ای طبقه بالایی محسوب می‌شد و طبقه متوسط و پایین علاقه بسیار کمی به این امر نشان می‌دادند، اما در حال حاضر به نظر می‌رسد نشانه‌های فراگیر شدن این علاقه در جامعه ایرانی به چشم می‌خورد. گویی خرید و نگهداری حیوانات خانگی، در حال تبدیل شدن به یکی از مظاهر تجمل‌گرایی و مصرف نمایشی در ایران است و نیز به عنوان یک «نشانه»، خوش ذوقی و خوش سلیقی نگه‌دارنده را می‌رساند. اما در وضعیت عمومیت یافتن این پدیده، دیگر نفسِ نگهداری حیوانات خانگی نمی‌تواند کارکرد تمایز‌بخشی را بین طبقات اجتماعی ایفا کند؛ در این وضعیت، آنچه اهمیت می‌یابد، نوع حیوان نگهداری شده است(نگهداری کدام حیوان می‌تواند نشانه ثروتمندی و رفاه، یا خوش‌ذوقی و خوش قریحگی باشد؟). قیمت حیوانات یا هزینه نگهداری آنها در اینجا فاکتور اصلی در تمایزبخشی خواهد بود. حیوانات گران‌تر و پرخرج‌تر، سهم طبقات بالا می‌شوند و حیوانات ارزان‌تر و کم خرج تر، سهم طبقات پایین. البته دلالت و معنای طبقه ای پیدا کردن تصاحب و نمایش حیوانات، می‌تواند این پیامد را نیز داشته باشد که افرادی از طبقات پایین بخواهند حتی با وجود فشار مالی که به آنها وارد می‌آید، با خرید و به رخ کشیدن حیوانات خانگی خاص طبقه بالا، سعی در تشبه جستن به آنها را داشته باشند.
بیماری‌های مشترک انسان و حیوانات خانگی
نگهداری از حیوانات خانگی می‌تواند باعث انتقال برخی بیماری‌ها شود که نیازمند توجه است. در تمام‌ جوامع‌ مهم‌ترین‌ مشکلی‌ که‌ در زمینه‌ نگهداری از حیوانات خانگی مطرح‌ می‌شود، مساله بیماری‌های‌ مشترک‌ بین‌ حیوان‌ و انسان‌ است‌. مهم‌ترین‌ و متداول‌ترین‌ بیماری‌های قابل‌ انتقال‌ بین‌ حیوان‌ و انسان‌ در کشور ما‌هاری‌، کیست‌ هیداتیک‌، تب‌ مالت‌، سیاه ‌زخم‌ و… است‌ که‌ می‌‌توان ‌به‌ آنها اشاره‌ کرد. البته‌ بیماری‌هایی‌ همچون‌ جنون‌ گاوی‌، تب‌ کریمه کنگو‌ و آنفلوآنزای‌ پرندگان‌ را نیز نباید نادیده‌ بگیریم‌، چرا که‌ خطر ورود و شیوع‌ آنها همواره‌ ما را تهدید می‌‌کند. تا کنون‌۸۵۰ بیماری‌ قابل‌ انتقال‌ بین‌ حیوان‌ و انسان‌ شناسایی‌ شده‌ است‌.
*سگ آوری به جای فرزند آوری/تک فرزندی به همراه سگ زیستی پیامد سبک زندگی غربی برای خانواده های ایرانی
این روزها مخلوقات باوفایی که روزی نجس محسوب می شدند و فقط در خدمت آسایش انسان ها بودند، عضو رسمی و محترمی در زندگی برخی از ایرانی ها شده اند. تا چند سال پیش فقط دختران و پسران پولداری که والدینشان هوای اروپایی زیستن داشتند، در آغوش خود سگ نگهداری می کردند و با آن فرهنگ های غربی را به نمایش میگذاشتند ولی امروزه در خیابان های پایین شهر هم جولان سگ ها در آغوش جوانان خودنمایی می کند؛ سگ هایی که در دین مبین اسلام نجس محسوب می شود هرچند مقصود از اینکه سگ ها نجس هستند توهین یا ظلم به سگ نیست، بلکه هدف این است که ظرف غذایش از سفره و ظرف غذای انسان جدا باشد و از ترشحات بدنش دوری کنیم.
اما نکته قابل تامل و زنگ خطر برای خانواده های ایرانی فقط نگه داری از سگ نیست بلکه جایگزینی سگ به جای فرزند است،عوامل مختلفی بر انسان اثر می گذارد تا به تک فرزندی روی بیاورد اما فرهنگ بسیار مهم است.در گذشته داشتن فرزند زیاد نشانه خانواده سالم تر بود و این اصلا ارتباطی به وضعیت معیشتی خانواده نداشت اما در حال حاضر به خاطر فرهنگی که از غرب آمده فرزندان دیگر مایه ی خوشبختی و شیرینی کانون گرم خانواده ها نیستند، یک شاهزاده است که پدر و مادر در خدمت او هستند،از طلوع خورشید تا غروب این پدر و مادر اند که در بیرون از خانه به فعالیت های افتصادی می پردازند و تربیت طفل معصومشان را به سگ ، مهد کودک و یا مادربزرگ ها می سپارند و می پندارند که سبک صحیح زندگی مدرن این است.
حقیقت امر این است که والدین به بهانه مشکلات اقتصادی کار در بیرون را به پرورش و تربیت فرزند دلبندشان ترجیح می دهند، طعم خوب برادر یا خواهر بودن را از فرزندانشان می گیرند و آسیب های تک فرزندی هم چون : پایین بودن امید به زندگی،پرتوقع شدن فرزند،امر و نهی های زیاد به والدین،لج بازی،پرخاشگری،جاه طلبی،انزوا طلبی،نداشتن روحیه تلاش و قدرت حل مشکلات و … را به آن ها هدیه می دهند تا به آن ها زندگی مدرن و مصرف گرایی را آموزش دهند!
همبازی کودکانمان سگ هایی شده اند که در علم روان شناسی باعث منزوی و گوشه گیری دلبندانمان می شوند.نگه داری از حیوانات خانگی به یک چشم و هم چشمی تبدیل شده و شاهدیم که اگر هر خانواده ی ایرانی یک سگ را در میان فرزندان خود بزرگ نکند لقب عقل مانده را خواهد داشت.
ماجرا به همین جا ختم نمی شود،فاجعه وقتی رخ می دهد که غربی ها با استفاده از رسانه و تبلیغات، فرزند آوری و دوری از حیوانات خانگی را برای خانواده های خودشان نهادینه می کنند و این زنگ خطر را به هر نحوی یادآور می شوند ولی برای کانون گرم خانواده های ایرانی نگه داری از سگ به جای فرزند را بنیان می نهند.
به طور واضح و مستقیم بیان می کنند که سگ پدر و مادری از جنس انسان می خواهد و همین حیوان به اصطلاح باوفا می تواند همدم و هم خواب کودکانتان باشد،آنان موهبتی عظیم و نعمتی بزرگ مثل خواهر و برادر که می تواند تاثیر به سزایی در روند رشد و زندگی فرزندان داشته باشد را از خانواده های ایرانی حذف و سگ را تئوریزه میکنند و قانون تک فرزندی،سبک زندگی غربی که هیچ شباهتی با فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی ندارد را در قالب unconditional love یا عشق بدون قید و شرط نسبت به حیوانات را نهادینه می کنند.
در ایران متاسفانه گونه های جدید خانواده در حال شکل گیری است مانند مجردی یا زوج زیستی که در این میان کودک نقشی ندارد.باید دانست این تغییرات یک شبه شکل نگرفته است و این یکی از مهم ترین پیامد های تک فرزندی است که در آینده ای نه چندان دور با جامعه ای که نام مدرنیته را به دوش می کشد و رو به پیری می رود و همچنین جوانانی با گرایش مصرف گرایی و بدون مهارت مواجه خواهیم بود.
در انتها باید گفت:خواهر و برادر برای کودک هیچ جانشینی ندارد. شما هر قدر مطالعات تربیتی داشته باشید نمی‌توانید جای کسی را پر کنید که قدرت ایفای نقش او را ندارید، در خانواده‌‌های پر جمعیت همبستگی بین اعضای خانواده بیشتر است،خواهرها و برادرها پشتیبان روحی یکدیگر در تمام طول زندگی هستند.داشتن برادر و خواهر این امکان را به کودکان می‌‌دهد که هویت خود را شکل بدهند؛ چرا که آن‌‌ها به کمک بودن در کنار خواهر و برادر خود راحت تر می‌‌توانند شخصیتشان را بشناسند و آن را بسازند.
اطلاعات بیشتر
حیوانات خانگی به جای فرزند؟
http://fdn.ir/news/13031/حیوانات-خانگی-به-جای-فرزند
دلایل گرایش به نگهداری از حیوانات خانگی در ایران
http://www.salamatnews.com/news/198743/دلایل-گرایش-به-نگهداری-از-حیوانات-خانگی-در-ایران
سگ آوری به جای فرزند آوری
http://www.dana.ir/news/1175277.html/سگ-آوری-به-جای-فرزند-آوری-تک-فرزندی-به-همراه-سگ-زیستی-پیامد-سبک-زندگی-غربی-برای-خانواده-های-ایرانی
جای دندان پاکوتاه‌ها بر روی فرهنگ فرزندآوری
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920930000193
چرا سگ بازی در جامعه مد شده است؟
https://www.mehrnews.com/news/2579797/چرا-سگ-بازی-در-جامعه-مد-شده-است-زنگ-هشدار-ویژه-مسئولان-اجتماعی
وقتی حیوانات لوکس و پرهزینه میهمان خانه پایتخت نشینان می شون
http://www.yjc.ir/fa/news/5287060/وقتی-حیوانات-لوکس-و-پرهزینه-میهمان-خانه-پایتخت-نشینان-می-شوند-تصاویر