خانه » همه » مذهبی » لطفا فرق وحدت وجود با وحدت موجود را در فلسفه اسلامی با عرفان اسلامی توضیح بفرمایید.

لطفا فرق وحدت وجود با وحدت موجود را در فلسفه اسلامی با عرفان اسلامی توضیح بفرمایید.

سوال به این شکل که حضرت عالی بیان فرموده اید مقداری مبهم و غریبه است ؛ که بنده احتمال می دهم نظر حضرت عالی این باشد که فرق نظریه فلاسفه و عرفا در مساله « وحدت ویا کثرت وجود و موجود » چیست؟ لذا عرض می شود که :
اقوال موحدین در باره وحدت ویا کثرت وجود و موجود به پنج دسته تقسیم می شود:
1- کثرت وجود و کثرت موجود: این نظر فلاسفه مشاء و اکثر موحدین است. طبق این نظر هم وجودات کثیرند هم موجودات . در این قول مراد از موجود ماهیات موجوده اند که کثرت ماهوی دارند ؛ وهر موجودی نیز وجود مختص به خود دارد چرا که در نظر مشاء و عوام مردم وجودات متباین از همدیگرند.
2- وحدت وجود و وحدت موجود:که با نفی تمام کثرات خارجی توأم است. این عقیده جهله صوفیه است ؛ که به تصریح بزرگانی چون ملاصدرا عین کفر است. در این نظریه کل عالم با تمام کثراتش یک موجود است به یک وجود ؛ و آن یک وجود ویک موجود خداست . لذا طبق این نظر عالم همان خداست و گویی اجزاء عالم اجزاء خدا هستند.
3- وحدت وجود و کثرت موجود که منسوب به ذوق تأله است : طبق این عقیده تنها یک وجود واجب تحقق دارد و موجودات اشیایى هستند که تنها نسبتى به وجود دارند و خود هیچ موجودیتى ندارند.این عقیده محقق دوانى است نه عرف آن را پذیرفته اند و نه فلاسفه.
4- وحدت وجود و موجود در عین کثرت وجود و موجود که همان قول به تشکیک وجود است که قول ملاصدرا است.ــ توضیح تشکیک وجود مجالی وسیع می طلبد که خارج از حد این نامه است و بسا نیازمند کلاس دیدن است. ـــ
5- وحدت حقیقت وجود وکثرت تشکیکی ظهور و شئون وجود:این قول ، قول عرفای شامخین است. عرفا وجود را یکی ومنحصر در خدا می دانند و غیر خدا را وجود نما و آیت حق می دانند. بر اساس این نظریه وجود از جمیع جهات بسیط و واحد است و کثرت طولى و عرضى در او راه ندارد. این حقیقت واحد خداست و غیر او وجود نیست بلکه وجود نما است به عبارت دیگر کثرت ها نمود ند نه بود. بنابراین در این نگاه وجود و موجود یکی و آن هم خداست و غیر خدا نه وجود است و نه موجود بلکه همگی شئون و تجلیات و ظهورات وجودند.
بنابر این فرق اساسی بین نظریه عرفا و فلاسفه ــ اعم از فلاسفه مشاء وحکمت متعالیه ـــ این است که عرفا تنها خدا را وجود و موجود می دانند ــ به بیانی که گفته شد ــ و غیر خدا را تنها مظاهر وجود و وجود نما می دانند ؛ ولی فلاسفه هم خدا را وجود و موجود می دانند هم غیر خدا را .
جهت مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه فرمایید:
رحیق مختوم ، آیةالله جوادی آملی ، ج1 ، ص 486- 494
تماشاگه راز ، شهید مطهری ،142- 145

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد