در حوزه انتخاب بدون هیچ شک و تردید زن ها یا دختران حق انتخاب دارند و معمولا در بیشتر موارد وقتی کسی به خواستگاری آنها می آید می توانند در مورد آن فرد تحقیق دقیق انجام دهند و سپس بعد از تحقیقات لازم انتخاب کنند یعنی جواب آری یا نه بگویند و انتخاب شرعا و قانونا حق طبیعی زنان در مورد همسر آینده شان می باشد و از لحاظ عرفی نیز در حال حاضر در بیشتر مناطق کشور ما تقریبا همین طور عمل می شود مگر در موارد بسیار نادری که ممکن است خانواده از روی تعصبات، فردی را به دختر تحمیل کند.
اما مسأله خواستگاری گرچه مقدمه یک انتخاب است ولی بیشتر شبیه به پیشنهاد است یعنی آنچه در فرآیند خواستگاری رخ می دهد این است که از طرف خانواده پسر یا از طرف خود پسر به خواستگاری دختر می روند یعنی در واقع پیشنهاد ازدواج با دختر را مطرح می کنند و دختر حق دارد انتخاب کند و جواب مثبت دهد و همچنین حق دارد رد کند و جواب منفی بدهد.اما اینکه خواستگاری ازطرف دختر چه پیامدهایی دارد .باید عرض کنیم که این مساله بیشتر تابع آداب و رسوم است .
از این رو در بعضی از کشورها مانند هندوستان در بعضی از مناطق آن مرسوم است که خانواده دختر به خانواده پسر پیشنهاد ازدواج می کند یعنی خواستگاری بیشتر از ناحیه خانواده دختر انجام می گیرد یا حداقل از طرف خانواده دختر پیشنهاد می شود که ما آمادگی داریم که دخترمان را به ازدواج پسر شما درآوریم. ولی تحقیقات نشان می دهد که اگر خواستگاری از طرف پسر باشد بهتر است و عکس این قضیه حتی در جوامعی که عرف است که از طرف خانواده دختر اول پیشنهاد ازدواج داده شود اثرات نامطلوبی برای دختران دارد. براساس گفته یکی از جامعه شناسان چند سال پیش مشخص شد که آمار خودکشی در میان دختران جوان هندی از سایر کشورها بیشتر است. گروهی از جامعه شناسان و روان شناسان از سوی سازمان یونسکو برای ریشه یابی این موضوع به کشور هندوستان رفتند بعد از تحقیق مشخص شد که چون در جامعه هندوستان این دختران هستند که به خواستگاری آقایان می روند. بعداز شنیدن چند جواب رد از سوی آنها به افسردگی و شکست عاطفی مبتلا می شوند بنابراین آنها که روحیه لطیف تر و حساس تری دارند دست به خودکشی می زنند.
در کشورهایی مانند کشور ما که خواستگاری مستقیم زن از مرد مورد علاقه مطلوب نیست عوارض بیشتری دارد که در نهایت از نظر روانی و شخصیتی و حیثیت اجتماعی و خانوادگی به ضرر زن تمام می شود به ویژه اگر زن در این رابطه پاسخ منفی دریافت کند زیرا زنان از نظر عاطفی و هیجانی در عین حال که در سطح بالاتری از جنس مخالف هستند اما شکنندگی آنها نیز به همین میزان از نظر عاطفی بیشتر از مردهاست بنابراین در این گونه مسائل که هم احتمال دریافت پاسخ منفی و هم پاسخ مثبت وجود دارد با یک درایت خاصی باید عمل شود و در صورت لزوم اولا با افراد مورد اعتماد مشورت بگیرید ثانیا بعد از مشورت از واسطه استفاده شود آن هم واسطه ای که از نظر تعهد، دلسوزی و رازداری مورد اعتماد باشد تا به صورت کاملا محرمانه کار را پیگیری کند و با مهارت و کیاست خاصی، فرد مورد نظر را تشویق و ترغیب به ازدواج کند و بعد از این که آمادگی ازدواج در او ایجاد شد به او جهت دهی کند و هدایت کند او را به سمتی که از این دختر خانم خواستگاری نماید با این شیوه هم دختر از حق انتخاب خود به خوبی استفاده نموده است و هم با واسطه و به صورت غیر مستقیم از فرد مورد نظر خواستگاری کرده و هم از آسیب های خواستگاری مستقیم در امان مانده است.و در نهایت اگر این تدابیر کارگر نشد غیر مستقیم نظر او را در مورد شما جویا شو د.
لازم به ذکر است همانطور که خود شما هم می دانید مسئله ازدواج یکی از مهمترین حوادث زندگی هر انسانی است زیرا نقش زیادی در همه جنبه های زندگی دارد ازدواج باعث حفظ ایمان فرد می شود و علاوه بر تأمین نیازهای جنسی و عاطفی یک نحوه آرامش برای انسان به ارمغان می آورد بنابراین باید برای انتخاب همسر مسیر صحیحی را طی کرد تا مبادا موجب پشیمانی و بدنبال آن پریشانی انسان شود. به نظر ما به کارگیری راهکارهای زیر برای انتخاب همسر ضروری است. و احتمال خطا را کاهش می دهد. 1. از عاشق شدن باید اجتناب کرد زیرا عشق و علاقه زیاد بویژه اگر پشتوانه آن غریزه جنسی باشد باعث می شود که قدرت انتخاب از انسان سلب شود. البته علاقه به جنس مخالف بویژه اگر شخصیت او متناسب با معیارهای مورد پسند فرد باشد امری طبیعی است اما این علاقه نباید تبدیل به عشق و دلبستگی شود. 2. از هر گونه تماس اعم از حضوری ، تلفنی، نامه نگاری و … با فردی که مورد پسند شما است اجتناب کنید چون بر شدت علاقه می افزاید و مشکل آفرین می شود. 3. از آنجایی که هر فردی محصول یک خانواده است: در انتخاب همسر نیز باید توجه کرد که خانواده این فرد مورد نظر را به دقت شناسایی کنید و بدون اطلاع از وضعیت خانواده او هیچ اقدامی انجام ندهید. 4. اگر صلاح می دانید موضوع را با خانواده خود مطرح کنید و با آنها مشورت نمایید. 5. باز هم یادآوری می کنیم از فردی که کاملا به رازداری او و امین بودن او و همچنین با تجربه بودن او آگاه هستید مسئله را در میان بگذارید و به صورت غیر مستقیم نظر فرد مورد نظر را جویا شوید چه بسا او نیز از رفتار شما خرسند باشد و تشویق فرد ثالثی (همان فرد امین و مورد اطمینان) به خواستگاری از شما ترغیب شود و او به خواستگاری شما بیاید. البته این مسئله باید کاملا غیر مستقیم باشد که هرگز او متوجه نشود که شما آن فرد را فرستاده اید تا او را تشویق به ازدواج با شما کند. 6. اگر از طریق فرد واسطه موفق شدید که فرد مورد نظر را به خواستگاری خود ترغیب کنید باید گام دوم که تحقیق از وضعیت خانوادگی اوست و همچنین سلامت جسمانی و روانی او ، را شروع کنید اگر خانواده او از هر جهت با خانواده شما همخوانی داشت و سایر شرایط را نیز دارا بود آنگاه گامهای بعدی را بردارید و همه این مراحل باید با نظارت خانواده و بزرگترها و افراد مورد اعتماد انجام گیرد. 7. از مطرح کردن موضوع با افرادی که احتمال دارد آن را برای دیگری نقل کنند خودداری کنید. 8. به خداوند توکل کنید و از او بخواهید اگر این فرد کفو شماست و از هر جهت برای همسری شما مناسب است دل او را متوجه شما کند. 9. در صورت موفق نشدن به انجام مراحل فوق سعی کنید از هر گونه تماس با او خودداری کنید و با بی توجهی به او نگاه نکردن و فکر نکردن به او او را فراموش کنید. و برای همیشه از ذهن خود پاک کنید. و مطمئن باشید همسر مناسب و متناسب با وضعیت شما به سراغتان خواهد آمد.