مشکل نداشتن همت را چگونه می توان حل کرد؟ و یا اگر انسان تکامل خود را در برزخ هر چند با درد یا هر چیز دیگر طی می کند پس تلاش در این دنیا نیز می تواند به تلاش خود به خودی در عالم برزخ موکول شود؟

انسان تا اراده نکند کاری از او صادر نمی شود و تا شوق و اشتیاقی نسبت به یک کار در انسان پدید نیاید، انسان نسبت به انجام آن کار اراده نمی کند؛ و تا انسان، فایده داشتن و کمال بودن و خیربودن کاری را تصدیق نکند و به آن باور نداشته باشد شوق و اشتیاقی در انسان ، نسبت به آن کار به وجود نمی آید؛ لذا برای این که انسان همت خود را استوار و قوی کند باید ابتدا هدف خود را مشخص کند و درباره آن به ا ندازه کافی فکر کند و زوایای مختلف آن را مورد بررسی قرار دهد و هر روز هدف یا اهداف خود را برای خود یادآوری کند و اهمیت آن را به خود تلقین کند و آن را به وضوح در ذهن خود تجسم نماید تا وجود انسان ، خیر و کمال بودن آن هدف را برای خود تصدیق کند- منظور تصدیق قلبی است نه تصدیق عقلی و ذهنی صرف – از طرف دیگر انسان باید هر امر خود آگاه یا ناخودآگاهی را که مخالف با این هدف یا اهداف است از ذهن خود براند تا نفس به صورت ناخودآگاه آنها را تصدیق نکند ؛ چون هر تصدیقی، چه خودآگاه و چه ناخودآگاه، اگر به حد ترجیح رسد ، شوق و اراده و عمل را در پی دارد؛ پس اگر انسان اهداف خود و کارهای مرتبط با آن اهداف را به صورت روشن هر روزه تجسم کرده و به خود تلقین کند شوق عمل در او پدید می آید و آن گاه که شوق عمل در حد ترجیح ( در حدی که بر دیگر شوقها غلبه کند ) پدید آمد ، پدید آمدن اراده اجتناب ناپذیر است ؛ رابطه اراده و عمل نیز- اگر مانعی در کار نباشد – ضروری و اجتناب ناپذیر است. شاید منظور سوال دوم شما اسن است که ، اگر تکامل در برزخ وجود خواهد داشت- هرچند دراثرعذاب- پس کسی هم که در دنیا تلاشی برای تکامل نکرده است در برزخ بالاخره به کمال خود خواهد رسید ؛ پس در نهایت تفاوت چندانی بین عامل و غیر عامل نخواهد بود . جواب این است که تکامل برزخی سه گونه است. یکی تکامل قهری است که برای همه به صورت یکسان خواهدبود ؛ آن عبارت است از تکامل ناشی از انتقال به عالم برزخ ؛ یعنی همه در اثر انتقال به برزخ از مادیت در آمده به تجرد برزخی می رسند. تکامل نوع دوم ناشی از باقیات الصالحات است که اینها در واقع همان اعمال خود شخص است که در دنیا انجام داده است و حالا بعد از مرگ اثر آنها به خودش می رسد؛ روشن است که اگر کسی در دنیا تلاش نکرده و باقیات الصالحاتی به جا نگذاشته است از این گونه تکامل نیز محروم خواهد شد. گونه سوم تکامل برزخی تکاملی است که در اثر عذاب حاصل می شود یعنی دراثر عذاب برزخی و اخروی کدورات گناهان از وجود شخص ریخته می شود و شخص بعد از مدتی عذاب ، به بهشت راه می یابد.این گونه تکامل اولا درعالم برزخ برای همه نیست بلکه طبق روایات اهل بیت(ع) تنها برای شیعیان اهل بیت(ع) است. ثانیا این پاک شدن نیز نتیجه عمل دنیایی خود شخص است؛‌ این عنایت تنها شامل حال کسانی است که ذاتی پاک و نیتی صالحی داشته ولی در عمل کوتاهی کرده اند؛ لذا افرادی که فطرت خود را به کلی مدفون کرده اند با عذاب پاک نمی شوند. کسانی با عذاب پاک می شوند که معصیت آنها عارضی باشد نه ذاتی ثالثا این پاک شدن در واقع تکامل اثباتی نیست بلکه رفع کدورات است. دراثر عذاب، ناخالصی ها از بین می روند ولی به ذات شخص چیزی اضافه نمی شود ؛ در حالی که معنی حقیقی تکامل این است که ذات شخص اشتداد وجودی بیابد. زندگی برزخی و آخرتی انسان در واقع ظهور، زندگی دنیایی اوست؛ اگر در آنجا رفع عذاب یا ترقی مقامی رخ می دهد، ناشی از عقیده، نیات و اعمال دنیایی شخص است مثلا تا کسی معتقد به ولایت اهل بیت(ع) نباشد، شفاعت نمی شود ؛ یا اگر کسی مؤمن به خدا نباشد- هر چند به صورت انحرافی- عذاب برای او پاک کننده نخواهد بود. عذاب آخرت نسبت انسان های گناهکار مثل آتش کوره ذوب فلزات است ، نسبت به سنگ معدن. اگر سنگ معدنی، دارای طلا باشد- هر چند اندک- در اثر ذوبهای مکرر بالاخره طلای آن استخراج می شود ؛‌ولی اگر سنگی فاقد طلا باشد، هر قدر هم آن سنگ ذوب شود،‌ محال است از آن طلایی استخراج شود؛ عذاب بزرخ و آخرت نیز، آن ذات الهی پنهان را استخراج می کند پس اگر در وجود کسی اثری از خوبی وجود نداشته باشد با عذاب هم چیزی از او استخراج نمی شود تا به بهشت راه یابد.