ماهیت شیطان چیست؟

شیطان و ابلیس: شیطان در لغت، اسم جنس است به معناى موجود شرور و شامل هر موجود متمرّد و طغیانگر و خرابکارى مى شود. خواه از جن باشد یا انسان یا سایر موجودات. به همین جهت در قرآن کریم گاه به صورت مفرد و گاه جمع به کار رفته است مانند تعبیر شیاطین الجنّ و الانس؛ انعام / 112. اما شیطانى که معمولاً مورد سخن است، موجودى است به نام ابلیس که در قرآن سخن از او آمده است ابلیس، موجودى است از نوع جنّ که به واسطه عبادت پروردگار در رتبه ملائکه قرار گرفته بود لکن با تکبّر و طغیان از فرمان و دستور الهى مطرود واقع گشت و قسم یاد کرد که بنى آدم را اغوا کند. فسجدوا الا ابلیس کان من الجنّ ففسق عن امر ربّه؛ کهف / 50. بنابراین حقیقت ابلیس، از جنس جنّ است. جن در لغت به معناى پوشیدگى و پنهانى است یعنى موجودى که براى ما در شرایط عادى، قابل درک حسى نیست. همان گونه که انسان از خاک آفریده شده، جنّ از آتش آفریده شده و الجانّ خلقناه من قبل من نار السموم؛ حجر / 27. ابلیس که از طایفه جن بود در طغیان و سرپیچى از اوامر خداوند، مى گوید خلقتنى من نار و خلقته من طین؛اعراف / 12. بنابراین ابلیس موجودى است جسمانى لکن از جنس آتش آفریده شده نه خاک و لطیف و غیر قابل حسّ است.