الف . شناخت محور های کلی قرآن:

این که هدف آن چیست؟ مخاطب چه کسی؟ و مطالب آن چگونه است؟ نقش بسزائی در نحوه برخورد انسان با قرآن و فهم مطالب آن ایفا می‌نماید.
هدف این کتاب عظیم الشأن هدایت و مخاطب آن همه انسان‌ها و به تعبیر خود قرآن «ناس» می‌باشد که در سوره مبارکه ابراهیم(ع) تصریح به آن شده است : «الر کِتَابٌ أَنزَلْنَهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلیَ النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلیَ صِرَاطِ الْعَزِیزِ الحَْمِید؛ الف، لام، را، [این ] کتابی است که آن را به سوی تو فرو فرستادیم، بخاطر اینکه مردم را به رخصت پروردگارشان، از تاریکی ها به سوی نور بیرون آوری، به سوی راهِ (خدای) شکست ناپذیر [و] ستوده»[ ابراهیم/1.]. این کتاب عظیم الشأن دارای دو عنصر تبیین گری و دعوت گرایی است و در یک نگاه کلی محتوای آن در محورهای ذیل جمع بندی می‌شود:
1. بخشی از آیات در راستای دعوت به خداشناسی و توحید در ابعاد مختلف آن و معرفی اسماء و اوصاف خداوند تبارک و تعالی است که از آن جمله آیات 21 تا 24 سوره حشر، آیات 1 تا 6 سوره حدید و آیه 255 سوره بقره می‌باشد.
2. معاد شناسی و معرفی حیات اخروی در مراحل و منازل مختلف مرگ، عالم برزخ قیامت کبری و بهشت و جهنم که حدود یک سوم از آیات قرآن کریم به این محور اختصاص یافته است که این خود نشان از اهمیت و نقش ویژه مباحث معادشناسی در فرآیند هدایت و سعادت است .
3. دعوت به تهذیب نفس و تطهیر باطن که از شرایط لازم رسیدن به هدف نهائی یعنی خروج از ظلمات به سوی نور و تقرب الی الله است؛ یکی از راه دعوت به ایمان و جمیع مراتب آن، دیگری دعوت به تقوی و جمیع مراتب آن.
4. قصص انبیاء، اولیا و حکماء و تببین نحوه تربیت آن‌ها؛ چگونگی تربیت مردم، سرگذشت جنگ‌ها و برخورد کفار با اهل ایمان و مقابله اهل ایمان با آن‌ها نیز در این بخش جای می‌گیرد.
5. آیات الاحکام که در این بخش احکام و وظایف عملی مسلمان، از عبادات، معاملات و اجتماعیات مثل نماز و روزه و خمس و جهاد و بیع و نکاح و… اشاره شده که تفصیل و جزئیات آن توسط فرمایشات پیامبر عظیم الشأن و سخنان ائمه اطهار(ع) تبیین می‌گردد. در این بخش آیات مربوط به آداب اجتماعی مسلمانان، جای می‌گیرد.
ب . تحصیل و فراهم ساختن ابزار و شرایط لازم: (در مراحل و مراتب مختلف تلاوت، ترجمه، تفسیر و …)
برای قرائت و تلاوت قرآن رعایت آداب مربوط به آن و دانستن قواعد روخوانی و برای مرتبه عالی‌تر قواعد تجوید کافی است، ولی برای دست یابی به توانایی ترجمه نمودن آیات، تحصیل ادبیات عرب به ویژه در شاخه های صرف، نحو، لغت و معانی نیز لازم است؛ اما برای برخورداری از فهم و توان تفسیر نمودن قرآن علاوه بر دانش ادبیات عرب، تسلط کامل بر آیات قرآن، طرح سوال، حلم در مقابل سوال، تفکر و تدبر در آیات و مقاصد آن، توجه به آراء و نظریات مفسران و از همه مهمتر طهارت دل و تهذیب نفس از آلودگی از جمله شرائط و ابزار ضروری برای فهم تفسیری قرآن و نیل به ژرفای آن است[ برای اطلاع از شرایط مورد نیاز مفسر به پرسش 29 همین کتاب ص31 مراجعه کنید.].