اعتیاد مدرن!

طبق آخرین نظرسنجی ایسپا در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۹۹ درخصوص مصرف شبکه های اجتماعی نتایج نشان داد که، ۷۳.۶ درصد از افراد بالای ۱۸ سال کشور، در حال حاضر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. ۶۴.۱ درصد از افراد بالای ۱۸ سال از پیام رسان واتس اپ استفاده می کنند. اینستاگرام با ۴۵.۳ درصد در رتبه دوم و تلگرام با ۳۶.۳ درصد در رتبه سوم قرار دارد.

در واقع ۴۵.۳ درصد از افراد بالای ۱۸ سال از اینستاگرام استفاده می‌کنند. نتایج نظرسنجی به تفکیک گروه‌ها نشان می‌دهد، افراد جوان (۱۸ تا ۲۹ سال) با ۷۰.۷ درصد، بیشتر از سایر گروه‌های سنی از اینستاگرام استفاده می‌کنند. گفتنی است افراد ساکن در شهرها (۵۰.۴ درصد) بیشتر از روستاها (۳۰.۲ درصد) از اینستاگرام استفاده می‌کنند.

بنابراین با توجه به اهمیت روزافزون اینستاگرام در زندگی روزمره انسانها، این شبکه اجتماعی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند و برای بسیاری از مردم به بخشی از زندگی روزمره‌شان تبدیل شده است و از آنجایی که امکان تعامل و برقراری ارتباط دو طرفه را فراهم می کند بسیاری از کاربران به این شبکه جذب می شوند و روزانه چند ساعت را در اینستاگرام می گذرانند اما یادآوری این نکته ضروری است که زمان استفاده از این شبکه بسیار مهم است هر چند تا کنون استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی برای بسیاری از افراد مشکل ساز نبوده است اما تعداد افرادی که به دلیل اعتیاد به اینستاگرام مجبور به استفاده زیاد از آن می شوند کم نیستند بنابراین به نظر می رسد زمان صرف شده روزانه در اینترنت هرچقدر که افزایش پیدا کند اعتیاد به استفاده از اینستاگرام نیز افزایش می یابد و در نهایت مشکلات بسیاری را در زندگی واقعی کاربران ایجاد می کند.

برخی از کاربران به جهت استفاده بیش از حد از این شبکه اجتماعی به همان روشی که دیگران به مواد مخدر یا الکل اعتیاد پیدا می کنند، آنها هم به شبکه اجتماعی اینستاگرام اعتیاد پیدا می کنند که عوارض ناخوشایندی را در زندگی روزمره به همراه دارد.

این افراد اینستاگرام را خیلی جدی گرفته اند تا حدی که از خانواده و زندگی واقعی خودشان غافل شده اند کاربران باید آگاه شوند که گذراندن بیهوده در فضای مجازی و پیمایش صفحات اینستاگرام تنها باعث از دست رفتن زمان می شود ساعاتی که می توانستند به کار مفید بپردازند و کیفیت زندگی خود را افزایش دهند. در حقیقت باید دانست که گوشی‌های هوشمند و اینترنت برای تسهیل ارتباطات و اطلاعات در زندگی روزمره ساخته شده اند بنابراین با جستجوی بی هدف در صفحات اینستاگرام و دنبال کردن افرادی که هیچ نقش مهمی در زندگی ندارند تنها وقت و زمان مفید زندگی را هدر می دهد.

از سوی دیگر کاربران در فضای اینستاگرام با ویترینی از زیبایی‌های زندگی دیگران مواجه می شوند که در صورت عدم آگاهی و درک کاربران از سواد رسانه ای و نیمه پنهان آن، اگر فرد از آن توانایی‌ها و زیبایی‌هایی که به نمایش گذاشته شده است برخوردار نشود و انتظارات و خواسته هایش برآورده نشود احساس رضایت و خوشبختی نمی‌کند یا به تعبیر دیگر احساس محرومیت و خلاء می کند چرا که در راه رسیدن به اهداف و خواسته هایش با موانعی روبه رو می شود و ممکن است اعتماد به نفس و عزت نفس خود را از دست دهد و آن رضایت نسبی که باید از زندگی خود داشته باشد را احساس نکند.

آگاهی از سواد رسانه ای به این معنا است که کاربران از طریق آموزش ها بتوانند نگاهی انتقادی و تحلیلی نسبت به پیام هایی که از رسانه ها دریافت می کنند داشته باشند؛ در واقع این نگاه انتقادی به کاربران کمک می کند تا لایه های عمیق و پنهان پیام ها و معناها را درک کنند و این تفسیر آگاهانه است که باعث می شود از آسیب های احتمالی رسانه ها در امان باشند.

زمانی که فرد به عنوان یک کاربر با زندگی های مختلف و متنوعی در اینستاگرام مواجه می شود ممکن است که بر اثر مقایسه مداوم زندگی خود با زندگی متنوعی که در اینستاگرام می بیند، حسادت کند و از اینکه نمی تواند به آن امکانات و انتظارات برسد سرخورده شود و در ادامه منجر به مشکلاتی از قبیل افسردگی زیاد و اختلالات در خواب شود بنابراین اعتیاد به شبکه های مجازی می تواند بر احساس خوشبختی و رضایت از زندگی فرد اثرگذار باشد.

در واقع مشکل اساسی از جایی شروع می شود که کاربران اینستاگرام به قدری در این شبکه اجتماعی غرق می شوند که دیگر از اعتیاد خود به این شبکه آگاه نیستند و بدون اینکه از پشت پرده صفحات مجازی اطلاع داشته باشند مدام تصاویر و موفقیت های اینفلوئنسرها پیمایش می کنند بنابراین اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و هر چقدر این پیمایش ها افزایش یابد و این اعتیاد بیشتر شود به همان میزان اعتماد به نفس و عزت نفس فرد کاهش پیدا می کند.

بنابراین با توجه به مشکلات زیانباری که اعتیاد به اینستاگرام در کاربران ایجاد می کند به نظر می رسد استفاده مناسب و مطلوب از اینستاگرام مطابق نیازهایمان به صورت هدفمند و برنامه ریزی شده موجب احساس خوشبختی و بهزیستی در کاربران شود اما در صورت استفاده و پیمایش بیش از حد صفحات مجازی کابر دست به مقایسه اجتماعی خواهد زد و در ادامه انواع رفتارهای انحرافی مانند حسادت اجتماعی، نارضایتی از زندگی، محرومیت و کمبود اعتماد به نفس در فرد ریشه می کند که تاثثیر منفی بر احساس خوشبختی خواهد گذاشت.

به همین جهت تأکید می شود که کاربران باید برای حفظ سلامت روانی و داشتن زندگی سالم به میزان مطلوب و با آگاهی کامل از خطرات و آسیب‌های شبکه های اجتماعی، از اینستاگرام استفاده کنند.

نویسنده: سمانه ستاری