نقشه اردوغان برای شمال سوریه، امنیت یا ضد امنیت!

در حالی که مردم منطقه انتظار زیادی از مقامات ترکیه برای حل مسایل و مشکلات منطقه ای دارند، ولی از قرار معلوم مقامات آنکارا توجهی نسبت به دغدغه مسلمانان منطقه ندارند و هدف مقامات ترکیه فقط رفع مشکلات اقتصادی ترکیه از هر راهی، از جمله برقراری رابطه دوستانه میان آنکارا – تل آویو است، راهی که به اعتقاد کارشناسان مسایل منطقه فقط خسران برای منطقه و حتی مردم ترکیه به همراه خواهد داشت.

“رجب طیب اردوغان” رییس جمهوری ترکیه که خود از استانداردهای در نظر گرفته شده و رفتارهای دوگانه برخی کشورهای اروپایی انتقاد دارد، دوشنبه گذشته طی سخنانی در مراسم آغاز ساخت یک زیردریایی بومی در استان «قوجه ایلی» در غرب ترکیه گفته بود، «کسانی که در دیدارهای خود با ما مدام از قانون، عدالت و ارزش‌های دموکراتیک صحبت می‌کنند، از میزبانی قاتلان خونین خجالت نمی‌کشند».

رئیس جمهوری ترکیه که پیش از این کشورهای فنلاند و سوئد را به حمایت از تروریسم متهم کرده بود و با پیوستن این دو کشور به پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مخالفت کرده است، توسعه ناتو را به نفع کشورش و این ائتلاف (ناتو) ندانست و افزود: مگر اینکه حساسیت‌های امنیتی در نظر گرفته شود!

این سخنان و حساسیت های اردوغان در حالی است که چند روز پیش وی و برخی دیگر از مقامات ترکیه با دخالت در امور سوریه از ایجاد منطقه در ظاهر “امن” در شمال سوریه بدون موافقت دمشق خبر داده بود.

اردوغان دوشنبه گذشته همچنین اعلام کرد که ترکیه به زودی عملیاتی را برای ایجاد «منطقه امن!» در عمق ۳۰ کیلومتری مرز ترکیه با سوریه در جنوب کشورش انجام خواهد داد و تصمیم نهایی در این زمینه پنجشنبه در نشست شورای امنیت ملی ترکیه گرفته خواهد شد.

“سلیمان سویلو” وزیر کشور ترکیه نیز چندی پیش اعلام کرد که آنکارا برای ساخت حدود ۲۵۰ هزار خانه در شمال سوریه با هدف بازگشت داوطلبانه نیم میلیون سوری آواره برنامه‌ریزی کرده است.

وزیر کشور ترکیه با اشاره به این که ترکیه ۱۳ پروژه برای ساخت ۲۵۰ هزار خانه در مناطق الباب، جرابلس، راس العین و تل ابیض در شمال و شمال غرب سوریه تدوین کرده، گفت: این پروژه ها با هدف اسکان شهروندان سوری دارنده اقامت موقت در ترکیه انجام می شود و به سوری‌ها حق استفاده ۵ یا ۱۰ ساله از این خانه ها داده می شود.

بنا بر اخبار دریافتی از منابع غیر رسمی ترکیه در روزهای اخیر شماری زیادی از نظامیان خود را به همراه انبوه تجهیزات نظامی وارد استان ادلب و همچنین مرز حلب در شمال سوریه کرده که حکایت از حمله احتمالی آنها به مواضع ارتش سوریه دارد و این در حالی است که روس ها چندین پایگاه خود را در این منطقه تخلیه و تحویل ارتش سوریه داده اند.

اقدامات مداخله جویانه مقامات ترکیه در امور سوریه که در ۱۱ سال گذشته و با شروع اقدامات تروریستی در سوریه و حمایت آنکارا از تروریست ها به اوج خود رسیده، با واکنش شدید دمشق و سازمان ملل مواجه شده است.

سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد عصر سه‌شنبه به وقت محلی در واکنش به خواسته رئیس جمهور ترکیه برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه گفت که سوریه نیازی به عملیات نظامی بیشتر از سوی هیچ طرفی ندارد.

«استفان دوجاریک» در کنفرانس خبری در نیویورک و در پاسخ به پرسشی درباره اعلام اخیر «رجب طیب اردوغان» برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه، گفت: ما در مواضع خود در دفاع از تمامیت ارضی سوریه پایبندیم و برآن تأکید می‌کنیم.

وی افزود: سوریه به عملیات نظامی بیشتری از سوی هیچ طرفی نیاز ندارد، اما چیزی که نیاز دارد راه حل سیاسی و کمک‌های بشردوستانه بیشتر است؛ این دو موردی است که ما روی آن کار می‌کنیم.

وزارت خارجه سوریه نیز در بیانیه‌ای با رد نظرات و اقدامات ترکیه در شمال سوریه اعلام کرده که «اظهارات سخیف رئیس‌جمهور ترکیه مبنی بر ایجاد منطقه‌ای امن در شمال سوریه بازیچه‌ای خصمانه است که این کشور علیه سوریه و تمامیت ارضی آن به راه انداخته است».

در بیانیه وزارت امور خارجه سوریه تأکید شده که «دمشق از جامعه جهانی می‌خواهد که برای دستیابی به اهداف کوته فکرانه‌ای که اثرات فاجعه باری بر امنیت، صلح و ثبات منطقه و جهان خواهد داشت، با اردوغان بر سر خاک دیگر کشورها چانه زنی نکنند».

نگاه منفی سوری ها به مقامات ترکیه

سوری ها و مقامات دمشق نگاهی خوبی به مقامات حال و گذشته ترکیه به دلیل اقدامات ضدسوری آنها ندارند که نمونه آن جدایی و ضمیمه استان اسکندرون سوریه (هاتای) به ترکیه در سال ۱۹۳۹ به خاک ترکیه می باشد.

استان اسکندرون که ترکیه نام آن را جمهوری هاتای گذارده، در سپتامبر ۱۹۳۸به استقلال رسید، اما در سال ۱۹۳۹ و بر اساس موافقت‌نامه بین فرانسه و ترکیه، جزو خاک ترکیه اعلام شد، اما سوریه همواره این ادعا را رد کرده است.

شصت سال پس از این تاریخ یعنی در سال ۱۹۹۸، بحران در روابط دو کشور تا آنجا پیش رفت که “مسعود ییلماز” نخست‌وزیر وقت ترکیه در شصتمین سالگرد الحاق اسکندرون به ترکیه مدعی شد: “آنکارا به خاک هیچ کشوری چشم نداشته، ولی ما مصمم هستیم چشم آنهایی را که به خاک ما چشم دوخته‌اند کور کنیم”.

سوری‌ها در پاسخ به مقامات ترکیه همواره بر حق تاریخی خود و این که هرگز از آن صرف‌نظر نخواهند کرد، تاکید داشته اند.

مجلس خلق سوریه سال گذشته تاکید کرد که منطقه جدا شده “اسکندرون” بخشی جدایی ناپذیر از خاک این کشور است و سوری ها تمام تلاش خود را برای بازگرداندن حق ربوده شده به صاحبان آن به کار خواهند گرفت.

مجلس خلق سوریه با صدور بیانیه ای در هشتاد و دومین سالگرد جدایی اسکندرون از سوریه، تصریح کرده که «مردم سوریه مصمم هستند تا با تلاش مردان ارتش عربی سوریه، تمامی سرزمین های غصب شده را بازپس گیرند و به پیروزی برسند؛ آنان همچنین بر بازسازی و ساخت سوریه تاکید دارند». در این بیانیه همچنین تاکید شده که توافق سه جانبه بین اشغالگران فرانسه، انگلیس و ترکیه در سال ۱۹۳۹ برای جدایی استان اسکندرون، توافقی شرم آور و نقض فاحش تعهدات دولت فرانسه و همچنین نقض آشکار و صریح معاهده ای

است که فرانسه در سال ۱۹۳۶ با دولت سوریه امضا کرده بود؛ این معاهده به معنای واقعی کلمه تصریح می‌کند که سوریه تمام تعهداتی را که در زمان قیمومیت بود، از جمله مناطق مستقل از نظر اداری بر عهده خواهد گرفت.

مجلس خلق سوریه خاطرنشان کرده که «نقش مشکوک نوادگان عثمانی ها در ترکیه (حکومت اردوغانی اخوانی) و مزدوران تروریست آن امروز و پس از گذشت این همه سال دوباره بازگشته است. رژیم اردوغان همچنان به حملات تروریستی خود علیه سرزمین های سوریه، اشغال بخش هایی از این کشور، غارت کارخانه ها، تاسیسات و کارخانجات آن و قاچاق اموال مسروقه به داخل کشور ترکیه ادامه می دهد.»

مجلس خلق سوریه همچنین در بیانیه خود اقدامات رژیم ترکیه علیه سوریه را نقض آشکار ساده ترین قواعد و اصول حقوق بشر و قوانین بین المللی و بشردوستانه دانسته است.

گفتنی است که، جدایی استان اسکندرون از سوریه نه توسط جامعه ملل در آن زمان و نه بعدا توسط جایگزین آن یعنی سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته نشد و این به این معنی است که این منطقه از نظر بین المللی همچنان بخشی از خاک سوریه باقی است.

اقدام غاصبانه ترکیه در سوریه و انضمام اسکندرون به ترکیه نشان می دهد که مردم و مقامات دمشق نگاهی خوبی به سران حال و گذشته ترکیه به دلیل اقدامات ضدسوری آنها ندارند و ادعای مقامات آنکارا در خصوص ایجاد منطقه امن در

شمال سوریه نیز در راستای غصب برخی دیگر از مناطق شمال این کشور در استان ادلب می باشد که در سال های اخیر ترک ها با وارد نمودن صدها نظامی خود ۴۰ پایگاه در این استان ایجاد کرده و شمال سوریه را ناامن کرده اند.

از همین رو طرح جدید ترکیه از نگاه بسیاری از تحلیلگران با تردیدهای زیادی روبه روست، بویژه آنکه با اجرای طرح منطقه امن، عملا امنیت نسبی ایجاد شده بعد از پیروزی بر داعش و گروه های تروریستی از بین خواهد رفت.

311311