راز بارداری زنی که مدعی بود دو سال شوهر نداشته!

حوالی سال ۹۶ بود که خانم الف جهت اخذ مشاوره به دفترمراجعه ، مدعی بود بیش از دو سال است که از شوهرش هیچ خبری ندارد و چندین نوبت نیز بابت مطالبه ی نفقه، مهریه و اجرت المثل* به قصد و نیت پیدا کردن شوهرش طرح دعوی کرده،بلکه با نشر آگهی دعوت به جلسه ی دادرسی و ابلاغ احکام صادره ،از وی خبری بشود که تاکنون با گذشت بیش از دو سال و چندماه از آخرین آگهی منتشر شده،هیچ خبری از شوهر نشده ، لذا تصمیم به طرح دعوی طلاق دارد.

بنا به مقررات قانون مدنی* و شروط ضمن عقد نکاح*شرایط طرح دعوی طلاق غیابی را با توجه به صدور حکم نفقه و اجراییه ی صادره بابت پرداخت نفقه علیه زوج* برای وی شرح داده، اعلام کردم شرایطی فعلی شما بنا به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی منطبق بر عسر و حرج است لذا می توانید با ضممیه کردن احکام صادره وتتظیم استشهادیه ای *که افراد مطلع و آگاه گواهی دهند بیش از دوسال است از شوهرتان خبری نیست، دادخواست طلاق را مطرح کنید.

چندماه بعد خانم الف مجدد به دفتر مراجعه،ضمن شرح ماوقع و تشریفات پرونده که منجر به تشکیل چند جلسه ی دادگاه و..شده بود، اظهار کردند شنیده است چنانچه زنِ شوهردار سه طُهر غیر مواقعه* ببیند واز شوهرش خبری حاصل نشود، حق دارد خودش صیغه ی طلاق بخواند و از قید زوجیت ،رها شود!
آیا چنین چیزی صحت دارد؟در پاسخ به خانم الف گفتم:تفسیر و تحلیل احکام فقهی مربوط به چنین وضعیتی کار هر شخصی نیست،وانگهی با توجه به پرونده ای که مطرح کرده اید نیازی به استیفاء چنین قاعده ای نیست.

خانم الف زیر لب چیزی گفت که سعی کردم نشنیده بگیرم و هنگام خروج از دفتر از باب احتیاط خدمتشان عرض کردم، شما که سالی ساخته اید این یکی دو ماه هم صبر کنید تا ان شاالله حکم طلاق صادر شده، پس از قطعیت حکم و جاری شدن صیغه ی طلاق و انقضاء عِده*،از قید زوجیت شوهرتان خلاص شوید.

پس از صدور حکم طلاق و انقضاء مواعد قانونی * دفترخانه ی طلاق حسب تکلیف قانونی برای جاری کردن صیغه ی طلاق خانم الف را به آزمایشگاه معرفی تا از وی تست عدم بارداری بگیرند…. پاسخ آزمایشگاه=خانم الف بارداراست!!

پیش از آنکه سوالی مطرح کنم،خانم الف شروع کرد به گریه کردن و حرف زدن که…

یکی از آشنایان خانم الف با ادعای آگاهی به مسائل شرعی اعلام می کند ،چون مدت هاست از شوهرت خبر نداری و بیش از سه طهر غیرمواقعه هم دیده ای ،شرعا حق داری خودت را مطلقه کنی،وی نیز به صرف اظهارات شخص مدعی آگاه بر شرعیات،خودش را مطلقه دانسته به صیغه ی آقای ج درآمده….

علاوه بر مسائل شرعی،مشکل فعلی خانم الف آنجا بود که دفترخانه ی طلاق بدون پاسخ آزمایشگاه اجازه ی جاری کردن صیغه ی طلاق نداشت.

مواجهه با مشکلاتی از این دست، موید ضرورت واهمیت مشاوره با اهل خِبره و متخصصین است.فارغ از راهکارهای احتمالی برای خانم الف اعم از استناد به قاعده ی فقهی شبه موضوعیه/حکمیه و قاعده ی درء* و…

ذکر این مطلب از این باب بود که اولا لازم است با دقت و تحقیق کافی طرف مشورت خود را انتخاب کنیمT ثانیا پس از انتخاب مشاور، به مشاوره ی وی و راهنمایی های وی اعتماد کرده جز آنچه وی، توصیه می کند اقدامی انجام نداده و چنانچه قرار است برخلاف نظر مشاور و راهنمای خویش کاری انجام دهیم، لااقل به مشاور اطلاع لازم داده شود.

*حقوق مالی زوجه در شرایط متعارف:

نفقه=هزینه ی زندگی زوجه مانند خورد وخوراک،پوشاک و…محل سکونت که در صورت مطلقه شدن زوجه تا پایان عِده زوج مکلف به تامین آن است.

اجرت المثل: هزینه و دستمزد زوجه بابت انجام امور منزل است=معمولا توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین می شود(بنا به موقعیت زندگی زوجین و شهر محل اقامت و…این مبلغ تعیین می شود،مثلا در شهر شیراز میانگین این مبلغ برای یکسال ۱۵تا۳۰میلیون ریال است)زوجه زمانی مستحق گرفتن اجرت المثل است که قسم یاد کند تمام امور منزل را به قصد اخذ دستمزد انجام داده، در انجام امور منزل حتی شیر دادن طفل مشترک قصد تبرع(مجانی)نداشته

مهریه همان است که در سند نکاح آمده،بنا به فتاوی فقها و آراء دیوان عدالت اداری و…در حال حاضر امکان افزایش مهریه بیش از آنچه در سند قید شده وجود ندارد.

*چنانچه محکومیت زوج به پرداخت نفقه منجر به صدور اجراییه شود وشش ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه به زوج بگذرد و زوج نفقه ی زوجه را ندهد،برای زوجه حق طلاق مستقر می شود.

*مواعد قانونی حکم طلاق غیابی شامل مهلت واخواهی(۲۰روز)تجدیدنظرخواهی(۲۰روز)فرجام خواهی(۲۰روز)است. در تعریف عِده=ماده۱۱۵۰قانون مدنی مقرر کرده :عبارت است از مدتی که تا پایان آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی تواند شوهر دیگری اختیار کند.عده طلاق رجعی سه ماه و ده روز است

*طهر غیر مواقعه: یعنی دوران پاکی زن از عادت ماهیانه که با شوهرش رابطه ی زناشویی نداشته

*اینکه برخی مدعی می شوند اگر زنی سه طهُر دید و با شوهرش رابطه ی زناشویی نداشت حق دارد خودش را مطلقه کند،به این شکلی که خانم الف تصور کرده نبوده،نیازمند اذن دادگاه و طی تشریفات خاصی است.

*اشتباه حکمی ،شبه حکمیه و موضوعیه=زمانی حادث می شود که شخصی،بنا به معاذیر موجه از احکام شرعی مطلع نبوده و در نتیجه ی اشتباه مرتکب خطا شده است مثلا شخص می داند که حکم مسکر حرام است اما تصور می کند منظور از مسکر فقط نوشیدنی است که وی را مست کند لذا جرعه ای نوشیدنی می نوشد به این تصور که چون مست نشده،فعل حرامی انجام نداده=چنین شخصی مرتکب فعل حرامِ شرب خمر شده اما چون به حکم جهل داشته ،مجازات نمی شود(مبحث مفصلی است در فقه)

قاعده ی درء که در زمان وقوع تردید و شک جاری می شود از موجبات زایل شدن مجازات های حدی مانند شلاق و سنگسار و…است.

* وکیل دادگستری – شیراز