آشنایی با تجربه‌ی کشورهای جهان در صنعت بازیافت

کره‌ی زمین در سال‌های گذشته با بحران‌های بی‌سابقه‌ای رو به رو شده که تا به حال تجربه‌ی آن را نداشته است و همه‌ی آن‌ها را مدیون انسان‌ها است. اصلی‌ترین بحرانی که زندگی روی کره‌ی زمین را به شدت تهدید می‌کند، بحران محیط زیست است که رابطه‌ی مستقیمی با ما انسان‌ها دارد. ازدیاد حجم زباله های تولید شده در کره ی زمین باعث شده تا همه‌ی کشورها، مخصوصاً کشورهای پیشرفته توجه به صنعت بازیافت را بهتر درک کرده و در این راستا اقدامات قابل توجهی انجام دهند. این کشورها توانسته‌اند به سایر کشورها نشان دهند که می‌توان استفاده‌ی مناسبی از حجم روز افزون زباله کرد و تنها راه حل مقابله با ضایعات، دفع و دفن این زباله‌ها نیست. چون این زباله‌ها نه تنها به محیط زیست و جانداران آسیب می‌رسانند و باید بهتر مدیریت شوند، بلکه منبعی غنی برای درآمدزایی و بهبود اقتصاد کشورها هستند.

منافعی که کشورهای پیشرفته با بهبود صنعت بازیافت به دنبال آن هستند

شاید اصلی‌ترین منفعتی که باعث شده کشورهای پیشرفته رو به صنعت بازیافت بیاورند، پول باشد. این صنعت بسیار پر سود است و می‌تواند کمک بزرگی به اقتصاد هر کشور بکند. این سودآوری صنعت بازیافت به قدری است که بسیاری از کشورهایی که صنعت بازیافت قوی و خوبی دارند، مثل آلمان، اتریش، بلژیک، کره‌ی جنوبی و چین، اقدام به خرید ضایعات از سایر کشورها می‌کنند و به بازیافت آن‌ها می‌پردازند. به عنوان مثال کشور چین سالانه ۲۰ تن طلا از ضایعات الکترونیکی استخراج می‌کند که چیزی حدود ۱۰٪ استخراج طلا در کشور آمریکا است. یا همین کشور آمریکا توانسته با بازیافت ضایعات مسی خود، از جمله ضایعات سیم و کابل، ضایعات ظروف مسی و… از واردات مس خام بی‌نیاز شود و به این ترتیب کمک بزرگی به اقتصاد کشورش بکند.

از طرف دیگر بازیافت ضایعات باعث می‌شود هزینه‌ی تولید مواد اولیه کاهش پیدا کند و نیاز به صرف هزینه‌ی گزاف در فرآیند استخراج انواع مواد اولیه نباشد. برای مثال ضایعات آهن را در نظر بگیرید؛ آهن ماده‌ای است که به صورت سنگ در طبیعت یافت می‌شود و باید طی فرآیند بسیار پرهزینه‌ی اکتشاف، انفجار، استخراج و انتقال به کارخانه‌های ذوب منتقل شود تا در آنجا تبدیل به آهن و فولاد شود. این در حالی است که بازیافت ضایعات آهن می‌تواند هزینه‌ی تولید آهن را تا ۳۰٪ کاهش دهد و نیازی به فرآیندهای بسیار مخرب و پیچیده‌ی حفاری هم نداشته باشد.

تجربه‌ی کشور آلمان در صنعت بازیافت

کشور آلمان پیشتاز در زمینه‌ی بازیافت زباله در جهان به حساب می‌آید. این کشور به خاطر رشد چشمگیری که در این صنعت داشته زبانزد است. مثالی که می‌تواند این پیشتازی را بهتر نشان دهد میزان کاهش خاک چال‌ها یا لندفیل‌های این کشور است. کشور آلمان که در سال ۱۹۵۰ بیش از ۵۰ هزار محل دفن زباله در خود داشت، با کار کردن روی صنعت بازیافت خود توانست این تعداد را به ۳۰۰ عدد کاهش دهد که کاهش چشمگیری است و نشان از بهبود اوضاع بازیافت زباله در آلمان دارد.

این در حالی است که در شهرهای آلمان، در حیاط هر آپارتمان یا بیرون هر ساختمان، حداقل ۴ سطل زباله با رنگ‌های خاکستری، قهوه‌ای، زرد و سبز وجود دارد. شهروندان باید زباله‌های خود را با استفاده از این چهار سطل تفکیک کنند. این فرآیند باعث می‌شود زباله‌ها قابل بازیافت بمانند، هزینه‌ی تفکیک و پردازش بسیار پایین بیاید و همه از منافع بازیافت زباله بهره‌مند شوند. تفکیک در این کشور به صورت زیر شکل می‌گیرد:

· رنگ زرد مخصوص زباله‌های سبک غیر کاغذی، مثل پلاستیک، ظروف یکبار مصرف، بطری و … است.

· رنگ سبز مخصوص ضایعات کاغذ و کارتن است.

· رنگ خاکستری مخصوص زباله‌های خانگی به جز پسماند مواد غذایی از جمله بسته‌بندی‌های مواد خوراکی، زباله‌های جاروبرقی، شیشه، ظروف شکسته و… است.

· رنگ قهوه‌ای برای پسماند مواد غذایی است.

طرح دیگری در کشور آلمان پیاده شده که بر اساس آن، برای خرید محصولاتی که بطری پلاستیکی یا شیشه‌ای دارند باید پول بیشتری پرداخت کنید. این پول اضافه مربوط به بطری محصول است که هنگام بازگرداندن بطری خالی، آن پول اضافه را به شما بر می‌گردانند.

به طور کلی بخش اعظم زباله‌ها در آلمان بازیافت می‌شوند و طبق برنامه‌ریزی‌هایی که در این زمینه صورت گرفته، تا پایان امسال یعنی سال ۲۰۲۲، تمامی زباله‌ها در این کشور بازیافت می‌شوند. بخش عمده‌ای از این زباله‌ها به تولید انرژی اختصاص می یابد و به این ترتیب چیزی حدود ۴ میلیارد و ۱۲۱ میلیون دلار سود می‌کنند. همچنین فرآیند بازیافت ضایعات فلزی از جمله ضایعات آهن، ضایعات آلومینیوم و ضایعات مس در این کشور باعث شده ۲۰ درصد از هزینه‌های تولید فلزات کاهش یابد که رقم قابل توجهی است.

تجربه‌ی کشور اتریش در صنعت بازیافت

اتریش کشور اروپایی دیگری است که در صنعت بازیافت پیشگام است. این کشور کوچک توانسته با استفاده از روش‌های سنتی میزان بازیافت زباله‌ها را در کشور افزایش دهد. همچنین این کشور با وضع قوانین مالیاتی و پاداش‌های گوناگون در این زمینه، میزان دفن زباله‌ها را بسیار کاهش داده است.

این کشور در زمینه‌ی بازیافت PET یا همان محصولات پلیمری، روش نوآورانه‌ای اتخاذ کرده که باعث شده بتواند بارها و بارها این پلاستیک‌ها را به چرخه‌ی تولید بازگرداند. این کشور با استفاده از آنزیم‌های قارچی پلیمرهای این محصولات پلیمری را به واحدهای کوچک‌تری تجزیه می‌کند و بدون به کار بردن هیچ ماده‌ی دیگری، این واحدهای کوچک شده را به پلیمرهای با ارزش و قابل استفاده تبدیل می‌کند. به این شکل ۱۰۰٪ پلیمرها بازیافت شده و بار دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تجربه‌ی کشور کره‌ی جنوبی در بازیافت ضایعات

کره‌ی جنوبی دیگر کشور پیشرو در بازیافت زباله است که کشوری آسیایی است. این کشور با بازیافت حدود ۶۰٪ از زباله‌های خود توانسته آمار قابل توجهی داشته باشد که عمدتاً طی ۳۰ سال گذشته به آن دست یافته است.

این کشور با استفاده از سطل‌های زباله‌ی مکانیزه توانسته مدیریت پسماند در کشورش را به خوبی انجام دهد. این کشور به خاطر استفاده از زباله‌های غذایی و تفکیک آن‌ها از سایر زباله‌ها شهرت دارد. به این ترتیب، در رستوران‌ها و غذاخوری‌ها، تمام پسماندهای مواد غذایی باید تفکیک شود و در سطل‌های مخصوص آن ریخته شود. این یک وظیفه‌ی عمومی حتی برای توریست‌ها است. جالب است که جمع‌آوری این زباله‌ها مشمول هزینه هم می‌شود. اما کشور کره‌ی جنوبی با استفاده از این پسماندهای مواد غذایی به تولید کمپوست، انرژی‌های زیستی و تولید غذای دام و طیور می‌پردازد که استفاده‌ای کامل از چیزی دور ریختنی و غیر قابل بازیافت به حساب می‌آید.