ترکی بن سلمان، جانشین احتمالی محمد بن سلمان کیست؟

فرارو- کریستوفر دیویدسون استاد دانشگاه دورهام در سال ۲۰۱۳ میلادی در کتابی تحت عنوان “پس از شیوخ؛ فروپاشی پادشاهی‌های خلیج فارس” صریحا از پایان نزدیک عصر پادشاهی‌های منطقه گفته بود. او در حال حاضر عضو انجمن هنری جکسون، عضو مرکز اروپایی امور بین‌الملل و عضو آکادمی آموزش عالی بریتانیا است. آخرین کتاب او تحت عنوان “از شیوخ تا سلطانیسم: حکمرانی و اقتدار در عربستان سعودی و امارات” / (نیویورک: انتشارات دانشگاه آکسفورد، ۲۰۲۱ میلادی) بوده است. او در سپتامبر سال ۲۰۰۹ میلادی در مقاله‌ای در نشریه “الاخبار” با عنوان “سقوط بزرگ دبی” بحران اقتصادی دبی در اکتبر همان سال را پیش بینی کرده بود.

به گزارش فرارو به نقل از فیر آبزرور، نقاشی دیواری برجسته جدید در کاخ الیمامه ریاض مقر دربار سلطنتی عربستان سعودی که در اوایل سال جاری رونمایی شد قابل تفسیر و اظهار نظر است. تابلو “ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود” را در مرکز نشان می‌دهد “محمد بن سلمان آل سعود” ولیعهد را در سمت راست او و شاهزاده “ترکی بن سلمان آل سعود” چهره‌ای بسیار کم‌تر شناخته شده در سمت چپ او قرار دارند.

در عربستان سعودی این نقاشی دیواری بحثی را در مورد محتمل‌ترین خط جانشینی در صورت مرگ پادشاه ۸۶ ساله برانگیخته است. به طور قابل توجهی این گمانه زنی مطرح شده که محمد بن سلمان پادشاه آینده عربستان سعودی به خواست خود و یا خواست والدین‌اش ترکی را به عنوان وارث ظاهری تاج و تخت‌اش منصوب خواهد کرد. روی کاغذ چنین سناریویی غیرقابل قبول و حتی بحث برانگیز نیست چرا که پسران محمد بن سلمان برای ایفای چنین نقشی بسیار جوان هستند. پس از محمد بن سلمان، ترکی بزرگ‌ترین پسر فهده بنت فلاح آل حثبلین همسر سوم ملک سلمان است.

ترکی بن سلمان و محمد بن سلمان 

پول مهم است نه جانشینی

با این وجود، از برخی جهات ممکن است افرادی که در این باره گمانه زنی می‌کنند نکته اصلی را فراموش کرده باشند. در هر حال حدس زدن این که چه کسی ولیعهد می‌شود آن هم به سبک “ریاضولوژی” بیهوده به نظر می‌رسد. محمد بن سلمان که به طور فزاینده‌ای سلطان گرا می‌شود می‌تواند انتصاب جانشین اش را به تعویق بیاندازد و عجله‌ای برای این کار نخواهد داشت. در عوض، محمد بن سلمان تنها می‌تواند بازی انتظار را انجام دهد تا زمانی که به اندازه کافی قوی شود که یکی از پسران‌اش را به ولیعهد تبدیل کند. با انجام این کار، او برگ دیگری از کتاب “محمد بن زاید آل نهیان” حاکم ابوظبی خواهد بود جایی که همگان درون حریم مقدس صبورانه منتظر هستند تا او “خالد” پسر علاقه‌اش را برای جانشینی به اصطلاح مسح کرده و عموهایش را بدرقه نماید.

این نقاشی دیواری را شاید بتوان به عنوان لایه دیگری از شواهد نشان داد که نه پسران ظاهرا برجسته دیگر فهده بلکه این ترکی است که به عنوان دست راست محمد بن سلمان ظاهر شده است. سومین پسر بزرگ فهده، خالد بن سلمان آل سعود پس از خدمت به عنوان سفیر در ایالات متحده معاون وزیر دفاع شده است. چهارمین پسر او بندر بن سلمان آل سعود فرمانده بادیگارد سلطنتی است و مسئولیت امنیت شخصی ملک سلمان و محمد بن سلمان را بر عهده دارد. به نظر می‌رسد ترکی برخلاف برادران‌اش بی سر و صدا کنترل ثروت خصوصی خانواده را به دست گرفته است. او هم چنین با احتیاط به عنوان یکی از مهم‌ترین مذاکره کنندگان دربار با سرمایه گذاران خارجی معرفی می‌شود.

لازم به ذکر است که ترکی پیش‌تر مدیریت سهام املاک شخصی ملک سلمان را برعهده گرفته است. او به‌عنوان ضامن چندین موسسه دارای املاک مختلف ملک سلمان در خارج از کشور بوده و با آنان مرتبط است. او هم چنین یک دوره کوتاه به عنوان رئیس گروه تحقیقات و رسانه عربستان سعودی فعالیت کرده بود. پس از آن، محمد بن سلمان او را برای به دست گرفتن سکان هدایت “الثروات” گنجینه شخصی خانواده در سال ۲۰۱۵ میلادی منصوب کرد.

مدیریت ثروت و معاملات مالی خانواده پادشاهی بر عهده ترکی بن سلمان است

معاملات مالی ترکی

اگرچه شرکت “الثروات” در سال ۲۰۰۸ تاسیس شد، اما در ژانویه ۲۰۱۶ میلادی به عنوان بخشی از طرح جامع تنوع بخشی به اقتصاد عربستان سعودی و کاهش وابستگی آن اقتصاد به نفت یعنی طرح مدنظر محمد بن سلمان اهمیت یافت. این طرح جامع به عنوان برنامه تحول ملی شناخته می‌شود و بخشی از چشم انداز مشهور سعودی ۲۰۳۰ بود. به طور قابل توجهی برنامه تحول ملی به شدت بر حمایت از رشد بخش خصوصی در مناطق استراتژیک متمرکز شده است. هدف از آن برنامه افزایش سهم بخش خصوصی در تولید ناخالص داخلی از ۴۰ به ۶۵ درصد است.

در چنین بستری الثروات تحت ریاست ترکی به سرعت شروع به گسترش کرد. آن شرکت در ابتدا با برخی از بزرگترین شرکت‌های خانوادگی تجاری خلیج فارس در دبی و بحرین از جمله گروه الفطیم، الغریر و گروه کانو مقایسه شد. الثروات در تعدادی از پروژه‌های داخلی املاک، ساخت و ساز، کشاورزی، پزشکی و فناوری اطلاعات سرمایه گذاری کرده است. هم چنین به مجموعه‌ای از سرمایه گذاری‌های بحث برانگیز صنعت هوایی عربستان سعودی مرتبط است. مراسم امضای قرارداد در لندن برگزار شد و ترکی به طور رسمی راه اندازی این صندوق را اعلام کرد. در ژوئن ۲۰۱۵ میلادی محمد بن سلمان در نمایشگاه هوایی پاریس اظهار داشت که قرارداد اجاره نهایی شده است.

معاملات مالی ترکی و الثروات گسترده و پیچیده است. مقایسه آن با شرکت‌های تجاری متعلق به خانواده گمراه کننده است. بنابراین، ناظران زیرک چه در داخل و چه در خارج از عربستان سعودی در عوض شروع به تشبیه الثروات به گروه برتر بحرین کرده اند که متعلق به دربار سلطنتی بحرین است و به نظر می‌رسد سرمایه گذاری‌های خصوصی داخلی و بین المللی ملک حمد بن عیسی آل خلیفه را مدیریت می‌کند. هم چنین، مقایسه آن شرکت با گروه سلطنتی ابوظبی نیز صورت گرفته که تحت رهبری طحنون بن زاید آل نهیان از نظر برخی نماینده منافع تجاری خصوصی محمد بن زاید آل نهیان و دیگر برادران او می‌باشد. فعالیت‌های الثروات به وضوح نشان می‌دهد که ترکی به عنوان پولدار خانواده اش ظاهر شده و پس از محمد بن سلمان مرد دوم عربستان سعودی از نظر دارا بودن قدرت است.