برای پاسخ به این پرسش، نخست، توجه شما را به یکی از داستان های قرآن جلب می کنیم:«و چون طالوت با لشگریان خود رهسپار شد، گفت: خداوند شما را به وسیله رودخانه ای خواهد آزمود. پس هر کس از آن بنوشد، از (پیروان) من نیست و هر کس از آن نچشد، قطعاً او از پیروان من است؛ مگر کسی که با دستش کفی برگیرد؛ پس (همگی)، جز اندکی از آنها، از آن آب نوشیدند».پس از گذشتن از رودخانه، کسانی که آب نوشیده بودند، گفتند: «امروز ما را یارای (مقابله با) جالوت و سپاهیانش نیست»؛ اما کسانی که از آب ننوشیده بودند و به ملاقات خداوند یقین داشتند، با استقامت و پایداری و بدون هیچ گونه هراس اعلام کردند: «بسا گروهی اندک، بر گروهی بسیار، به اذن خدا، پیروز شوند و خداوند با شکیبایان است».این داستان قرآنی، بیان گر یک واقعیت مهم است و آن این که همیشه تأمین آب و غذای بدن، توانمندی انسان را به دنبال ندارد؛ بلکه گاهی موجب سستی و تن پروری آدمی می گردد. به تجربه ثابت شده است که در شرایط سخت، هر مقدار انسان بتواند وابستگی خودش را به آب و غذا کم کند، در مقاومت و ایستادگی او، بیشتر تأثیرگذار است و اگر سختی شرایط با انگیزه های معنوی همراه باشد، شجاعت و مقاومت رزمی، دو چندان می شود. علاوه بر این، آثار ایمان و ایثار در شرایط سخت، در تقرب به خدا و الگوگیری، در طول تاریخ، بسیار حایز اهمیت بوده است.از این رو، می توان میان نگاه معنوی و عرشی، با نگاه مادی و فرشی، امتیاز اساسی قائل شد؛ به طوری که ملاقات خدا با حالت ایثار و همراهی با چشم انتظاران، مطلوب ترین حالت وصال برای اولیای خداست و نشان دهنده کرامت نفس و بزرگواری روح است که در این میان، حضرت اباالفضل العباس علیه السلام نشان درخشنده ای بر تارک تاریخ است و در مصاف عقل و عشق، عاقلان را به حیرت آورد.
حضرت ابوالفضل اجازه میدان خواست و امام حسین علیه السلام به او فرمود :برای این بچه ها کمی آب بیاور .ابوالفضل العباس به سوی دشمن رفت ولی آنان مانع شدند .آن حضرت به نزد امام آمد و گزارش داد که آنان آب نمی دهند و در این حال صدای العطش را شنید.به این جهت سوار بر اسب شد و به سوی فرات رفت. نیروهای دشمن حمله آوردندتا مانع بردن آب شوند ولی نتوانستند .آن حضرت به آب رسید و خواست آب بنوشد.وقتی که تصمیم به نوشیدن گرفت تشنگی امام و اهلبیت را به یاد آورد و آب نخورد.(بحار الانوار ج 45 ص41 چاپ ایران)
اولا: حضرت ابا الفضل (ع) می دانست که چه آب بیاشامد و چه نیاشامد او و برادرش امام حسین (ع) کشته خواهند شد و هرگز از این میدان جان سالم به در نخواهند برد،زیرا دشمنان مصمّم به قتل او و جوانان بنی هاشم هستند، لذا چه بهتر که با لب عطشان به ملاقات پروردگارش رفته و به شهادت نائل آید.
شاهد مطلب این است که اگر انسان بداند که آشامیدن آب سبب نجات او است خوردن آب بر او واجب می گردد، ولی حضرت عباس (ع) از زندگی و بقای خود قطع امید نموده و کشته شدن خود را حتمی می دانست.
ثانیا: حضرت عباس (ع) این را خلاف مروت و جوانمردی می دانست که خود آب بیاشامد در حالی که امام حسین (ع) و عیالاتش و تمام اهل بیتش تشنه اند. این خلاف ادب است که امامش تشنه باشد و انسان خود را سیراب کند.
ثالثا: از همه اینها گذشته ایثار از سجایا و اخلاق نیکوی اهل بیت (ع) بوده است. حضرت عباس (ع) در این واقعه نهایت ایثار و از خودگذشتگی را نسبت به امام حسین (ع) و اهل بیت او نشان داده است، همان گونه که پدرش حضرت امیرمؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین (ع) از خود گذشتگی کرده و با سه روز روزه هنگام افطار، غذای خود را به مسکین و یتیم و اسیر بخشیدند و خود با آب و شکمی گرسنه به سر بردند.
بر این اساس آن حضرت می‌توانست به‌راحتی آب بخورد و اشکالی هم پیش نمی‌امد اما ایشان به‌خاطر نوع تربیت ونیز به خاطر رعایت ادب , آب نخورد نه به خاطر اینکه امام گفته بود آب بیاور و نگفته بود : آب بنوش.
قسمتی از متن برگرفته از پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه و نوشته واقعه عاشورا و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، صص۲۶۳-۲۶۱