۱۳۹۶/۰۴/۲۷
–
۲۲۳۲ بازدید
عذاب کسانی که فکر میکنند باید دیگران از آنها حساب ببرن و بداخلاق و بددهان چیست؟
اهانت و بد زبانی
اهانت به معنای سبک کردن و پایین آوردن مقام و منزلت و کوچک کردن شخصیت یک فرد است ، به کار بردن برخی الفاظ یا نمایش بعضی حرکات ، از عظمت شخص دیگری کاسته ، سبب حقارت و خواری او می شود .
این رفتار گاه با رفتارهای ناپسند دیگر همانند فحش و ناسزا یکی می شود که می توان به آن بد زبانی هم گفت .
آثار بدزبانی و اهانت
برای فحش زبانی و ناسزاگویی آثاری بیان شده است که شامل حوزه های فردی و اجتماعی و مادی و معنوی است. کسی که فحش می دهد پیش از آنکه به دیگران آسیب برساند به خودش صدمه می زند. در روایات بیان شده که آثاری برای رفتار زشت سب و دشنام و فحش است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود.
1. دشمنی و عداوت: یکی از آثار نابهنجاری های کلامی و ناسزاگویی و دشنام عداوت و دشمنی است. کسی که دشنام می دهد و ناسزا می گوید برای خودش دشمنی می خرد و ارتباطات اجتماعی را به هم می ریزد و با این زشت گویی، خودش عناد را دامن می زند و اجازه نمی دهد تا جامعه به سمت همزیستی و تعاون و همکاری کشیده شود. پیامبر(ص) می فرماید: لاتسبوا الناس فتکتسبوا العداوه بینهم؛ به مردم ناسزا نگویید، که با این کار در میان آنها دشمن پیدا می کنید.[5] 2. نشانه نفاق و عامل دورویی: فحش و دیگر مصادیق دشنام و ناسزاگویی یکی از مهمترین علل و عوامل نفاق است و کسی که بدزبان است در حقیقت نشان می دهد که از اخلاق و دین وعفت به دور است. امام صادق(ع) می فرماید:الفحش و البذاء و السلاطه من النفاق؛ دشنامگویی و بدزبانی و دریدگی از (نشانه های) نفاق است.[6] پس باید به هر شکلی شده از نفاق و نشانه های آن اجتناب کنیم و اجازه ندهیم که با بدزبانی، دنیا و آخرت خودمان را تباه سازیم و از اهل خسران شویم.
3. خودبزرگ بینی: دشمنان دادن دیگران نشانه ای از خودبزرگ بینی و تکبر و کبر است که در آدمی پدید آمده است. کسی دیگران را دشمنان می دهد که گرفتار تکبر باشد. این تکبر است که او را در نزد خودش بزرگ و دیگران را خوار و ذلیل نموده است؛ از این رو با دشنام، تکبر خود را به نمایش می گذارد. به سخن دیگر، دشنام گو انسان متکبری است که باید از او اجتناب کرد و اگرکسی اهل دشنام است باید در اخلاق خود تجدیدنظر کند؛ زیرا نشانه ای از کبر و تکبر است که پیامدهای بسیار بدی را دردنیا و آخرت گریبانگیر او خواهد کرد.
امام علی (ع) می فرماید: ثمره التواضع المحبه، ثمره الکبر المسبه؛ ثمره فروتنی دوستی است، ثمره تکبر دشنام گفتن است.[7] 4- هلاکت و نابودی: دشنام گو در همین دنیا به هلاکت گرفتار می شود، زیرا وقتی دیگری را دشنام می دهد خود در معرض آن قرارگرفته و اندک اندک درشرایطی قرارمی گیرد که موجبات هلاکت و نابودی خودش را فراهم می کند.
پیامبر(ص) به دشنام گویان هشدار می دهد و می فرماید: ساب المؤمن کالمشرف علی الهلکه؛ ناسزاگوی به مؤمن همچون کسی است که در آستانه هلاکت باشد.[8] 5-دچار شدن به فسق: از نظر آموزه های اسلامی، دشنام گویی بویژه دشنام مومن از مصادیق فسق و معصیت الهی است. درحقیقت شخص فحش دهنده از ایمان به کفر در می آید و برخلاف حکم خداوند عمل کرده و گرفتار فسق می شود و این گونه خود و آینده اش را تباه می سازد. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: سباب المؤمن فسوق، و قتاله کفر، وأکل لحمه من معصیه الله؛ ناسزا گفتن به مؤمن فسق است و جنگیدن با او کفر و خوردن گوشت او (غیبت کردن از وی) معصیت خداست.[9] 6- بازگشت دشنام به شخص: مومن نمی بایست هرگز دشنام برزبان جاری کند حتی اگر این دشنام به غیر انسان و نسبت به موجودات دیگر باشد. اینکه شخص به حیوانات و جانوران دشنام دهد و یا حتی به باد و توفان وسیل و زلزله دشنام دهد، گناهی بزرگ است؛ زیرا اینها از آیات الهی است و دشنام گویی نسبت به هرکسی و هر چیزی نادرست و ناسزاست که باید از آن اجتناب کند. کسی که به موجودات الهی دشنام می دهد، و درحقیقت گناه مرتکب می شود. البته این دشنام به آنها نمی رسد بلکه ضررش نخست به خود دشنام گو باز خواهد گشت.
پیامبر(ص) می فرماید: لا تسبوا الریاح فانها ماموره، و لا تسبوا الجبال ولا الساعات و لا الایام و لا اللیالی فتاثموا و ترجع علیکم؛ به بادها ناسزا مگویید که آنها (از جانب خداوند) مامورند و کوه ها و لحظه ها و روزها و شبها را ناسزا نگویید که گنهکار می شوید و به خودتان برمی گردد.[10] 7- خواری و سرشکستگی: دشنام گو خودش را خوار و سرشکسته می کند و خواری و ذلت را برای خود رقم می زند. امیرمومنان علی(ع) به قنبر هشدار داده و می فرماید: مهلا یا قنبر! دع شاتمک مهانا ترض الرحمن و تسخط الشیطان و تعاقب عدوک، فوالذی فلق الحبه و برا النسمه ما ارضی المومن ربه بمثل الحلم، ولا اسخط الشیطان بمثل الصمت، ولا عوقب الاحمق بمثل السکوت عنه؛- خطاب به قنبر- که می خواست به کسی که به او ناسزا گفته بود، ناسزا گوید فرمود: آرام باش قنبر! دشنامگوی خود را خوار و سرشکسته بگذار تا خدای رحمان را خشنود و شیطان را ناخشنود کرده و دشمنت را کیفر داده باشی. قسم به خدایی که دانه را شکافت و خلایق را بیافرید، مومن پروردگار خود را با چیزی همانند بردباری و گذشت خشنود نکرد و شیطان را با حربه ای چون خاموشی به خشم نیاورد و احمق را چیزی مانند سکوت در مقابل او کیفر نداد.[11] 8-محرومیت از بهشت: از دیگر آثار فحش و بدزبانی آن است که شخص از بهشت محروم خواهد شد و به دوزخ درخواهد آمد. پیامبر(ص) می فرماید: ان الله حرم الجنه علی کل فحاش بذی ء قلیل الحیاء، لایبالی ما قال و لا ما قیل له؛ خداوند بهشت را بر هر فحاش بد زبان بی شرمی که باکی ندارد چه گوید و چه شنود، حرام کرده است.[12] 9- بدترین مردمان: پیامبر(ص) بدترین مردم را کسی می داند که مردم به خاطر فحش گویی او، از هم نشینی با وی پرهیز کنند. آن حضرت(ص) می فرماید: ان من شر عبادالله من تکره مجالسته لفحشه؛ بدترین بندگان خدا کسی است که از ترس فحش او، هم نشینی با او را خوش ندارند.[13] 10-سقوط: دشنام گویی عامل سقوط انسان است. انسان در هر مرتبه معنوی و اجتماعی که باشد از آن مرتبه سقوط خواهد کرد و به مرتبه پست تر و نازل تر در خواهد آمد. امام کاظم(ع) درباره این اثر دشنام گویی می فرماید: ما تساب اثنان الا انحط الا علی الی مرتبه الاسفل؛ هیچ گاه دو تن به هم دشنام ندادند جز آنکه بالاتر به مرتبه فروتر سقوط کرد.[14] پی نوشت ها:
[5] کافی، ج2، ص 360، ح3؛ منتخب میزان الحکمه، ص 264
[6] بحارالانوار، ج79، ص 113، ح14- منتخب میزان الحکمه، ص 442
[7] غرر الحکم، ح 4613 و 4614- منتخب میزان الحکمه، ص 596
[8] کنز العمال، ح 8093- منتخب میزان الحکمه، ص 264
[9] بحارالانوار،ج 75، ص 148، ح 6- منتخب میزان الحکمه، ص 264
[10] علل الشرائع، ص 577، ح 1- منتخب میزان الحکمه ص 264
[11] امالی المفید، ص 119، ح 2- منتخب میزان الحکمه، ص 264
[12] کافی، ج 2، ص323، ح 3- منتخب میزان الحکمه، ص 440
[13] الکافی: ج 2، ص 325، ح 8 میزان الحکمه: ج 2، ص 1422
[14] نزهه الناظر- ص 125. میزان الحکمه ج 5 ص 189 ح 8412
اهانت به معنای سبک کردن و پایین آوردن مقام و منزلت و کوچک کردن شخصیت یک فرد است ، به کار بردن برخی الفاظ یا نمایش بعضی حرکات ، از عظمت شخص دیگری کاسته ، سبب حقارت و خواری او می شود .
این رفتار گاه با رفتارهای ناپسند دیگر همانند فحش و ناسزا یکی می شود که می توان به آن بد زبانی هم گفت .
آثار بدزبانی و اهانت
برای فحش زبانی و ناسزاگویی آثاری بیان شده است که شامل حوزه های فردی و اجتماعی و مادی و معنوی است. کسی که فحش می دهد پیش از آنکه به دیگران آسیب برساند به خودش صدمه می زند. در روایات بیان شده که آثاری برای رفتار زشت سب و دشنام و فحش است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود.
1. دشمنی و عداوت: یکی از آثار نابهنجاری های کلامی و ناسزاگویی و دشنام عداوت و دشمنی است. کسی که دشنام می دهد و ناسزا می گوید برای خودش دشمنی می خرد و ارتباطات اجتماعی را به هم می ریزد و با این زشت گویی، خودش عناد را دامن می زند و اجازه نمی دهد تا جامعه به سمت همزیستی و تعاون و همکاری کشیده شود. پیامبر(ص) می فرماید: لاتسبوا الناس فتکتسبوا العداوه بینهم؛ به مردم ناسزا نگویید، که با این کار در میان آنها دشمن پیدا می کنید.[5] 2. نشانه نفاق و عامل دورویی: فحش و دیگر مصادیق دشنام و ناسزاگویی یکی از مهمترین علل و عوامل نفاق است و کسی که بدزبان است در حقیقت نشان می دهد که از اخلاق و دین وعفت به دور است. امام صادق(ع) می فرماید:الفحش و البذاء و السلاطه من النفاق؛ دشنامگویی و بدزبانی و دریدگی از (نشانه های) نفاق است.[6] پس باید به هر شکلی شده از نفاق و نشانه های آن اجتناب کنیم و اجازه ندهیم که با بدزبانی، دنیا و آخرت خودمان را تباه سازیم و از اهل خسران شویم.
3. خودبزرگ بینی: دشمنان دادن دیگران نشانه ای از خودبزرگ بینی و تکبر و کبر است که در آدمی پدید آمده است. کسی دیگران را دشمنان می دهد که گرفتار تکبر باشد. این تکبر است که او را در نزد خودش بزرگ و دیگران را خوار و ذلیل نموده است؛ از این رو با دشنام، تکبر خود را به نمایش می گذارد. به سخن دیگر، دشنام گو انسان متکبری است که باید از او اجتناب کرد و اگرکسی اهل دشنام است باید در اخلاق خود تجدیدنظر کند؛ زیرا نشانه ای از کبر و تکبر است که پیامدهای بسیار بدی را دردنیا و آخرت گریبانگیر او خواهد کرد.
امام علی (ع) می فرماید: ثمره التواضع المحبه، ثمره الکبر المسبه؛ ثمره فروتنی دوستی است، ثمره تکبر دشنام گفتن است.[7] 4- هلاکت و نابودی: دشنام گو در همین دنیا به هلاکت گرفتار می شود، زیرا وقتی دیگری را دشنام می دهد خود در معرض آن قرارگرفته و اندک اندک درشرایطی قرارمی گیرد که موجبات هلاکت و نابودی خودش را فراهم می کند.
پیامبر(ص) به دشنام گویان هشدار می دهد و می فرماید: ساب المؤمن کالمشرف علی الهلکه؛ ناسزاگوی به مؤمن همچون کسی است که در آستانه هلاکت باشد.[8] 5-دچار شدن به فسق: از نظر آموزه های اسلامی، دشنام گویی بویژه دشنام مومن از مصادیق فسق و معصیت الهی است. درحقیقت شخص فحش دهنده از ایمان به کفر در می آید و برخلاف حکم خداوند عمل کرده و گرفتار فسق می شود و این گونه خود و آینده اش را تباه می سازد. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: سباب المؤمن فسوق، و قتاله کفر، وأکل لحمه من معصیه الله؛ ناسزا گفتن به مؤمن فسق است و جنگیدن با او کفر و خوردن گوشت او (غیبت کردن از وی) معصیت خداست.[9] 6- بازگشت دشنام به شخص: مومن نمی بایست هرگز دشنام برزبان جاری کند حتی اگر این دشنام به غیر انسان و نسبت به موجودات دیگر باشد. اینکه شخص به حیوانات و جانوران دشنام دهد و یا حتی به باد و توفان وسیل و زلزله دشنام دهد، گناهی بزرگ است؛ زیرا اینها از آیات الهی است و دشنام گویی نسبت به هرکسی و هر چیزی نادرست و ناسزاست که باید از آن اجتناب کند. کسی که به موجودات الهی دشنام می دهد، و درحقیقت گناه مرتکب می شود. البته این دشنام به آنها نمی رسد بلکه ضررش نخست به خود دشنام گو باز خواهد گشت.
پیامبر(ص) می فرماید: لا تسبوا الریاح فانها ماموره، و لا تسبوا الجبال ولا الساعات و لا الایام و لا اللیالی فتاثموا و ترجع علیکم؛ به بادها ناسزا مگویید که آنها (از جانب خداوند) مامورند و کوه ها و لحظه ها و روزها و شبها را ناسزا نگویید که گنهکار می شوید و به خودتان برمی گردد.[10] 7- خواری و سرشکستگی: دشنام گو خودش را خوار و سرشکسته می کند و خواری و ذلت را برای خود رقم می زند. امیرمومنان علی(ع) به قنبر هشدار داده و می فرماید: مهلا یا قنبر! دع شاتمک مهانا ترض الرحمن و تسخط الشیطان و تعاقب عدوک، فوالذی فلق الحبه و برا النسمه ما ارضی المومن ربه بمثل الحلم، ولا اسخط الشیطان بمثل الصمت، ولا عوقب الاحمق بمثل السکوت عنه؛- خطاب به قنبر- که می خواست به کسی که به او ناسزا گفته بود، ناسزا گوید فرمود: آرام باش قنبر! دشنامگوی خود را خوار و سرشکسته بگذار تا خدای رحمان را خشنود و شیطان را ناخشنود کرده و دشمنت را کیفر داده باشی. قسم به خدایی که دانه را شکافت و خلایق را بیافرید، مومن پروردگار خود را با چیزی همانند بردباری و گذشت خشنود نکرد و شیطان را با حربه ای چون خاموشی به خشم نیاورد و احمق را چیزی مانند سکوت در مقابل او کیفر نداد.[11] 8-محرومیت از بهشت: از دیگر آثار فحش و بدزبانی آن است که شخص از بهشت محروم خواهد شد و به دوزخ درخواهد آمد. پیامبر(ص) می فرماید: ان الله حرم الجنه علی کل فحاش بذی ء قلیل الحیاء، لایبالی ما قال و لا ما قیل له؛ خداوند بهشت را بر هر فحاش بد زبان بی شرمی که باکی ندارد چه گوید و چه شنود، حرام کرده است.[12] 9- بدترین مردمان: پیامبر(ص) بدترین مردم را کسی می داند که مردم به خاطر فحش گویی او، از هم نشینی با وی پرهیز کنند. آن حضرت(ص) می فرماید: ان من شر عبادالله من تکره مجالسته لفحشه؛ بدترین بندگان خدا کسی است که از ترس فحش او، هم نشینی با او را خوش ندارند.[13] 10-سقوط: دشنام گویی عامل سقوط انسان است. انسان در هر مرتبه معنوی و اجتماعی که باشد از آن مرتبه سقوط خواهد کرد و به مرتبه پست تر و نازل تر در خواهد آمد. امام کاظم(ع) درباره این اثر دشنام گویی می فرماید: ما تساب اثنان الا انحط الا علی الی مرتبه الاسفل؛ هیچ گاه دو تن به هم دشنام ندادند جز آنکه بالاتر به مرتبه فروتر سقوط کرد.[14] پی نوشت ها:
[5] کافی، ج2، ص 360، ح3؛ منتخب میزان الحکمه، ص 264
[6] بحارالانوار، ج79، ص 113، ح14- منتخب میزان الحکمه، ص 442
[7] غرر الحکم، ح 4613 و 4614- منتخب میزان الحکمه، ص 596
[8] کنز العمال، ح 8093- منتخب میزان الحکمه، ص 264
[9] بحارالانوار،ج 75، ص 148، ح 6- منتخب میزان الحکمه، ص 264
[10] علل الشرائع، ص 577، ح 1- منتخب میزان الحکمه ص 264
[11] امالی المفید، ص 119، ح 2- منتخب میزان الحکمه، ص 264
[12] کافی، ج 2، ص323، ح 3- منتخب میزان الحکمه، ص 440
[13] الکافی: ج 2، ص 325، ح 8 میزان الحکمه: ج 2، ص 1422
[14] نزهه الناظر- ص 125. میزان الحکمه ج 5 ص 189 ح 8412