بخشی از شرایط باید پیش از آمیزش جنسی مورد توجه قرار گیرد تا بستر مناسبی برای رابطه ای دل خواه باشد. در این میان، گاهی آسیب هایی به وجود می آید که هنگام آمیزش جنسی یا پس از آن خود را نشان می دهد و زمینه های کامیابی همسران را با خطر روبه رو می کند. به نمونه هایی از آن آسیب ها که رابطه بیشتری با نارضایتی جنسی همسران دارد، اشاره می کنیم:

1. ناهماهنگی جنسی میان همسران

بعضی از مردان به شدت نسبت به ارضای جنسی علاقه نشان می دهند و در تمام اوقات آماده رابطه جنسی اند؛ ولی چون پس از عمل آمیزش با نوعی سستی مواجه می شوند، پس از عمل زناشویی به طور طبیعی به خواب می روند. گاهی مرد در ابتدا تحریک می شود و پیش از اینکه همسرش به لذت مطلوب خود برسد، نمی تواند به کار ادامه دهد. دلیل این امر آن است که برای مردان طغیان شهوت آسان تر انجام می گیرد.

کسانی که واقع بین نیستند، انتظار دارند در هر رابطه جنسی ارضای کامل جنسی صورت گیرد؛ ولی باید گفت: زوج ها غالباً به دلیل تجربه کم، انتظارشان در این جهت برآورده نمی شود. متأسفانه همسرانی که جوان و کم تجربه اند، ممکن است پس از مدتی موفق نشوند میل و اشتیاق روزهای اولیه را از خود نشان دهند و به دنبال آن چنین نتیجه بگیرند که در خود یا همسرشان نقصی وجود دارد. این نکته می تواند نارضایتی میان همسران را به وجود آورد. برای مقابله با این خطر، همسران باید واکنش های خود را برای رسیدن به ارگاسم کاملاً مورد توجه قرار دهند تا از این راه بر شهوت و میل خود بیفزایند. هر زن و شوهری باید برای رسیدن به نقطه مطلوب، به دقت اشتباهات خود را مورد بررسی قرار دهد و از بروز دوباره آن ها جلوگیری کند تا زمینه چنین سوء تفاهم هایی پیش نیاید.[ همسران سازگار، ص316.]

2. نگاه یک سویه به روابط جنسی

پس از آمیزش جنسی، میل جنسی در مردان به شدت فروکش می کند، در حالی که میان زنان چنین فرآیندی به شدت ظهور نمی کند و به علاوه، انتظار نوعی عشق بازی و نگاهی فراتر از رابطه جنسی خالص در آنان وجود دارد؛ چرا که فکر بازیچه بودن زن برای مرد باید به وسیله عشق بازی پس از آمیزش، پاسخگوی خواسته های همسرش باشد. در مراحل اولیه ازدواج، عشق بازی پس از نزدیکی، به مراتب بهتر از عشق بازی پیش از آمیزش است؛ زیرا:

1. عشق بازی پس از نزدیکی، محبت دو طرف به یکدیگر را ثابت می کند و نشان می دهد عشق آنها تنها به منظور ارضای جنسی نیست؛

2. عشق بازی پس از آمیزش، حسّ مردانگی و زنانگی را در آنها تقویت می کند. هر مردی زمانی احساس غرور می کند که زن پس از نزدیکی او را ستایش کند و هر زنی مایل است بداند که صلاحیت جوابگویی به خواسته های شوهرش را دارد؛

3. عشق بازی پس از نزدیکی، احساس نگرانی از یک عمل به ظاهر حیوانی را از بین می برد و به عشق و محبت انسانی می افزاید؛

4. اگر در رابطه جنسی، یکی از همسران یا هر دو ارضا نشده باشند، این حقیقت را که به یکدیگر عشق و علاقه دارند، تأیید می کند و نمی گذارد ارضا نشدن باعث از بین رفتن محبت میان زن و شوهر شود؛

5. اظهار عشق پس از نزدیکی، شروع دوباره خوبی را نوید می دهد.[ همان، ص317.]

هیچ جمله ای نمی تواند شور و شوق شما را در زمینه لذت جنسی درست وصف کند. عمدتاً علاقه شما و نگاهتان به بستر آمیزش معین می سازد چه قدر شما از ارتباط جنسی لذت کسب می کنید. پس با به کارگیری عشق بازی در هر مرحله، زمینه شور و شوق مراتب بعدی را بهتر فراهم سازید.

3. کاهش تمایلات جنسی

منشأ کاهش تمایل جنسی را می توان هم در شالوده زیستی و هم در زمینه های روانی جست وجو کرد. به طور طبیعی بالاتر رفتن سنّ مردان، باعث می شود آن ها دیرتر به انزال برسند و زمان بیشتری را می طلبند تا آمادگی تجدید رفتار جنسی را پیدا کنند. از طرفی زنان پس از یائسگی با کاهش یافتن حالت لزجی مهبل، رابطه جنسی برایشان ناخوشایند می نماید. عوامل روانی از قبیل فشار کار، نداشتن وقت مناسب برای ارتباط جنسی، ترس از ناتوانی جنسی، احساس یک نواختی در ارتباط زناشویی، کسالت در ایجاد ارتباط مناسب و تفاوت های فردی میان همسران نیز، زمینه های کاهش را فراهم می آورد.

در برخی همسران با گذر زمان تغییر چشمگیری در کاهش رابطه جنسی دیده نمی شود، در حالی که برخی در همان سال های اولیه زناشویی فعالیت های جنسی خود را به طور چشمگیری کاهش می دهند. زن و مرد باید در مرحله اول برای بالابردن درخواست جنسی فضاسازی کنند تا کاهش طبیعت اولیه را با طبعی جدید جبران نماید، و در مرحله بعدی از تغییرات آگاهی داشته باشند تا وضعیت پیش آمده غیرمنتظره جلوه نکند و زمینه های ناسازگاری را فراهم نسازد. در این زمینه زنان می توانند با تصور ذهنی و روانی ارتباطات جنسی گذشته، به فعالیت جنسی ادامه دهند و مردان نیز با تقویت قوای جنسی از طریق مواد غذایی قوای جنسی را تقویت کنند.

4. تحریکات جنسی ناسالم

رابطه جنسی سالم، مستلزم تصویر ذهنی سالم در مشارکت جنسی است. زنان و مردان در طول روز و در محیط کار باید بکوشند که کمتر به چهره دیگران نگاه کنند. ایده آل آن است که تصویر واضح هر یک از زن و شوهر، فقط به همسر خود اختصاص داشته باشد و زن و مرد تصویر واضحی از نامحرمان نداشته باشند. دقت در چهره و بدن دیگران، دو حالت دوستی و نفرت را به دنبال دارد. دوستی با دیگران رابطه فرد با همسر را تضعیف و زمینه نارضایتی را تقویت می کند. به همین جهت، سفارش شده است در انتخاب همسر زیبایی او را مدّ نظر قرار دهید تا دیدن او زمینه دوستی شود. باید کسی را برای ازدواج و شریک جنسی برگزیند که چهره، حالت ها و رفتارهای او زمینه پذیرش یک عمر را فراهم سازد.

همان گونه که زنان بهتر است، جز همسر را نبینند و مردان را به حریم خود راه ندهند، مردان نیز هرزه گرایی را باید وانهند و صادقانه، پاک و معصوم وار به همسر خود نگاهی عاطفی، عشقی و شهوانی داشته باشند. آنان نه تنها در زمان انتخاب همسر، بلکه در زمان آمیزش نیز باید با تصویرسازی سالم و به دور از ذهنیت های ناسالم، روابط جنسی را برقرار کنند. در روایات معصومان علیهم السلامآمده است که ارتباط با همسر با شهوتی که از طریق تصویر ذهنی زن بیگانه ای حاصل شده است، مطلوب نیست.[ «لاتُجامعْ اِمَراَتَکَ بشَهوَةِ اِمراَةِ غیرکَ»؛ الحرالعاملی، وسایل الشیعه، ج20، ص252.]

5. نداشتن جذابیت ظاهری

مردان و زنان برای این که جذّاب جلوه کنند، لازم است لباس های متنوع بپوشند. به طور طبیعی، تعداد زیادی از زنان و مردان از روش و نوع لباس پوشیدن همسران خود شکایت دارند. تغییر در لباس، تنها تفریح نیست؛ بلکه تصویر ذهنی دیگران را تغییر می دهد و آنان فرد را، شخصیتی پاکیزه و انسانی مرتب می بینند.

بی تردید نوع لباس، ترکیب، تناسب رنگ ها و جلوه های گوناگونی که به همراه دارد، در رضایت روانی شریک جنسی تأثیر فراوانی می گذارد. لباس های روشن تر برای جوانان، لباس های میانه رنگ برای میانسالان و لباس های ساده و متناسب برای بزرگسالان باعث می شود میل جنسی در اولویت دیده شود. نکته جالب توجه این که برای زن ها آنچه می شنوند، در رفتار جنسی تأثیر عمیق دارد و برای مردها آنچه می بینند، در روابط جنسی بسیار مؤثر است؛ البته این بدان معنا نیست که ریزبینی فوق العاده زنان در دیدنی ها نادیده گرفته شود.

6. تعیین وقت

هیچ گاه نمی توان برای نزدیکی جنسی زمان تعیین کرد. انسان همانند یک ماشین نیست که مطابق دستورالعمل خاصی رفتار کند. زمانی که همه چیز از نظر سایکوفیزیولوژی آماده باشد، انسان آماده آمیزش جنسی است؛ البته عادت همان گونه که در دیگر موارد نقش چشم گیری دارد، این جا نیز ایفای نقش می کند؛ اما داستان عادت را جداگانه باید بررسی کرد. در پایان سال اول زندگی جنسی، زن و شوهر باید آموخته باشند که مطابق خواسته های یکدیگر عمل کنند.

هر زمانی محیط آرام بود و تمایل به اوج رسید، زمان رابطه جنسی فرارسیده است. هیچ کس نمی تواند در زمینه مسائل جنسی الگوی شما باشد. به هر کس نگاه کنید و او را ملاک قرار دهید، شکست خواهید خورد؛ چرا که توانایی ها و گرایش های افراد به تعداد آنها متفاوت است. زمانی که بیشتر موانع برداشته شد و شرایط از نظر محیطی، تغذیه، تمایل و… آماده بود، می توان ارتباط جنسی را آغاز کرد. معیار در کامیابی جنسی مراحل آن نیست؛ بلکه رسیدن هم زمان زن و شوهر و فعالیت هماهنگ آنان برای رسیدن به ارگاسم ملاک است.[ همسران سازگار، ص320.]

7. آمیزش غیرطبیعی

از نظر شرعی و فقهی همه مراجع می فرمایند (به جز آیات عظام تبریزی، سیستانی و وحید): آمیزش از طریق مقعد کراهت شدید دارد.[ امام خمینی، آیت اللّه نوری و آیت اللّه فاضل، تعلیقات علی العروة، ج دوم، النکاح، الفصل الاول، م 1؛ آیت اللّه صافی، توضیح المسائل مراجع، م 450: آیت اللّه خامنه ای، استفتاء، س419؛ آیت اللّه مکارم، تعلیقات علی العروة، احکام الحیض، السابع و دفتر معظم له.]

آیات عظام تبریزی و وحید می فرمایند: بنا بر احتیاط واجب جایز نیست[ استفتاءات، س 1463؛ منهاج الصالحین، ج 1، م 228؛ آیت اللّه وحید، منهاج الصالحین، ج 2، م 822.].

آیت اللّه سیستانی می فرمایند: اگر زن راضی باشد، کراهت شدید دارد و اگر راضی نباشد، بنا بر احتیاط واجب جایز نیست[ توضیح المسائل مراجع، ج 1، م 450.].