ارهاص در لغت دیوار بنیاد نهادن و در اصطلاح عبارت از امر خارق عادتى است که از طرف نبى اظهار شود قبل از بعثت. و آن را ارهاص از این جهت مى نامند که در واقع قاعده و پایه نبوت بدان تأسیس مى گردد، و دلالت مى کند بر اینکه وى در آینده مبعوث خواهد گردید. از این موارد، در مورد پیامبر اکرم، سایه افکندن ابر بر سر ایشان در سفرها، هویدا بودن نورى از پیشانى پدران او، شکستن ایوان کسرى و خاموش گشتن آتشکده پارس را یاد کرده اند . و بالاخره ارهاص نوعى از خوارق عادت بود که از انبیاء قبل از بعثت آنها صادر شود. (قوشچى، شرح تجرید، 395؛ علّامه حلى، کشف المراد، 277، قم؛ ابن خلدون، لباب المحصّل، 111، قاهره، 1323 ه. ق. جرجانى، تعریفات، 11، فرهنگ علم کلام ص 55 ، فرهنگ معارف اسلامى ج 1 ص152 دستور ج 1 ص 65 ).
ملا عبدالرزاق لاهیجی می گوید «خرق عادتى را که دلالت کند بر بعثت پیغمبرى قبل بعثت «ارهاص » گویند، مانند انکسار ایوان کسرى، و انطفاء آتشکده فارس، و انغمار بحیره ساوه در شب مولود پیغمبر- صلّى اللّه علیه و آله-؛ و تظلیل غمامه و تسلیم احجار بر او قبل از بعثت. و آنها لا محاله از معجزات آن سرور است. و ارهاص به معنى «انتظار بردن» است؛ گویا انتظار بعثت مى برد. پس ارهاص نیز در حکم مقارنت دعوى نبوت است.» (سرمایه ایمان در اصول اعتقادات ص 94 )
هدف و فایده :
ارهاص برای آماده کردن اذهان و تنبیه می باشد و یعنی عجائبى پیش از بعثت پیغمبران ظاهر شود تا مردم از مشاهده آنها آماده شنیدن دعوت نبوت گردند .(شرح فارسى تجرید الاعتقاد متن492 )
اما معجزه کار خارق العاده ایست که پیامبر برای اثبات نبوت خود آن را می آورد. یعنی بعد از بعثت پیامبر، آورده می شود برخلاف ارهاص که قبل از بعثت آورده می شد.
طبق بیان فوق می شود گفت: سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در گهواره را هم ارهاص دانست و هم معجزه .