از امام حسن مجتبی(ع) تا امام زمان(عچ)

در بیان شباهتهای موجود در ویژگی های دوران امامت امام حسن مجتبی(ع) و پیروان آن حضرت و دلایل غیبت امام زمان(عج) روایات و احادیث مختلفی نقل شده است که در این متن بصورت مختصر و گزیده برای شما عزیزان به برخی از آنها اشاره می کنیم.

امام حسن(ع) قبل و بعد از صلح با معاویه طی خطبه هایی سپاهیان و یاران خود را با چنین عباراتی معرفی می کنند(1): مکار و حیله گر – منافق و منفعت طلب – بی حیا و بی دین- یاری نرسان – بندگان دنیا – بی اخلاص – خیانتکار آنچنانکه به امام خود حمله کرده ایشان را مجروح ساخته و اموالش را به غارت می برند و اگر دستشان می رسید خود او را به معاویه تسلیم می کردند.

این صفات در حقیقت شرح حال عده ای نامرد است که گرد نوه ارشد پیامبر خدا به بهانه های مختلف جمع شدند و هدفشان همه چیز بود غیر از یاری ایشان که همینان پدرش – وصی و برادر پیامبر – را به شهادت رساندند.

آیا با چنین پیروانی می توان حکومت اسلامی تشکیل داد و جامعه را به خیر و صلاح خواند؟چناچه خدا در قرآن می فرماید: ” ان الله لا یغیرما بقوم حتی یغیروا مابأنفسهم”(2) تا این امت خود صلاح خود را نخواهند چگونه می شود آنها را به دین خدا دعوت کرد و جامعه را اصلاح نمود؟! و این همان وضعیتی است که ما اکنون در عصر غیبت امام خویش در آن بسر می بریم چرا که به مراتب از زبان ائمه و اولیائشان شنیده ایم که سالهاست منتظر 313 یاور حقیقی مانده اند.(3) در طی این هزار و اندی سال واقعا 313 نفر یاور حقیقی نبود که امامشان را از غربت بدر آورند؟! پس ما چه می کنیم؟!

و این همان حقیقتی است که امام حسن(ع) را وادار به صلح با معاویه و بیعت با او دچار کرد: چرا که خود می فرمایند”بخدا سوگند که اگر یاوری می داشتم کار را به معاویه نمی گذاشتم.”(4) و در جای دیگر می فرمایند:”چون یاوری نداشتم دست از آن (خلافت) برداشتم از برای صلاح این امت و حفظ خونهایشان.”(5)

از طرفی عدم ظهور با نبود یاران می تواند به همان دلیل جنگیدن و صلح امام حسن(ع) با معاویه باشد؛ زیرا ظهور با جنگ همراه خواهد بود، چرا که امام زمان(عج) می خواهند اقامه عدل و قسط کنند(6) و این نیز بدون جنگ میسر نمی باشد.(7) حال با نبود سپاه و یاور چگونه این غیبت و ظهور می تواند هدف اصلی خود را که هدف تمام انبیاء الهی بوده است(8) حاصل کند و به صلاح این امت بوده و مایه حفظ خون آنان شود در حالی که اگر جنگ صورت گیرد بدون پیروزی و سروری نه به صلاح امت است و نه خون امام و شیعیان اثر بخش و مفید خواهد بود و این سیره عقلاست که تا کاری را با اهداف و مقاصد خود هماهنگ نبینند دست به اقدام نمی زنند همانطور که سیره پیامبر و اهل بیت نیز می باشد؛ از نبی خاتم(ص) تا امام زمان(عچ).

چناچه پیامبر(ص) در ابتدای نبوت خود در مکه چون یاوری نیافت که جهاد کند و از طرفی کفار قصد جان ایشان را کرده بودند به امر الهی هجرت کردند و امام علی(ع) بعد از ایشان از صحابه طلب یاری کردند چون یاوری نیافتند برای مصالح امت دست از خلافت برداشتند و جهاد نکردند و امام حسن(ع) نیز. و خداوند ایشان را معذور داشت.(9) چنانکه امام حسن(ع) می فرماید:” مرا واگذاشتند یاری نکردند و با تو (معاویه) بیعت کردند اگر یاوران مخلص می یافتم که با من در مقام فریب نبودند هر آینه با تو بیعت نمی کردم.”(10)

بنابراین هر امامی به نوعی بیعتی بر گردن داشت که مانع قیام و اقامه حکومت و عدل بصورت تام و کامل می شد. پس باید در آخرالامر بیعتی که موجب محدودیت در قیام است نباشد پس امام عصر ما که آخرین این شجره طیبه است باید مستور می ماندند تا از شر خلفا و بیعت با آنان مصون مانند.(11) چرا که بیعت و عهدشکنی از مومن نهی شده است(12) چنانچه پس از آنکه معاویه پیمان را زیر پا نهاد از امام خواستند که او نیز چنین کند و امام نپذیرفتند.(13)

از این رو امام حسن(ع) هنگامیکه عده ای ملامت کنان نزدشان آمدند فرمود:” آیا نمی دانید هیچیک از ما نیست مگر آنکه در گردن او بیعتی از خلیفه جوری که در زمان اوست واقع می شود مگر قائم ما… زیرا حق تعالی ولادتش را مخفی خواهد گردانید و شخص او را از مردم پنهان خواهد کرد برای آنکه احدی را در گردن او بیعتی نباشد.(14)

از سوی دیگر پیامبر فرمودند:”هر امتی که مردی را در میان خود والی گردانند و در میان ایشان از او داناتری باشد پیوسته امر ایشان مایل به پستی است تا آنکه بسوی آنچه ترک کرده اند برگردند.”(15) که این همان واقعه ای است که پس از پیامبر(ص) رخ داد ، در عصر هر یک از ائمه(ع) و جوامع بشری همواره به سوی پستی ها میل خواهند کرد آنقدر که در این دوران اکثراً دین حق و اخلاقیات را بازیچه می دانند مگر گروهی اندک .پس در آخرالزمان همه به سوی حق که مترود بوده است باز می گردند که این از جمله و عده ها و سنن الهی است .” إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعونَ “(16)

و باز از سوی دیگر امام حسن(ع) در خطبه بعد از صلح با معاویه می فرمایند:”اگر مردم و رسولش را می شنیدند هر آینه آسمان برکت خود را بر ایشان می بارید و دو شمشیر در این امت بر روی یکدیگر کشیده نمی شد، هر آینه نعمت های خدا را به خرمی و شادی می خوردند تا روز قیامت..”(17) که این همان چیزی است که در عصر ظهور وعده داده شده است آنگونه که امام حسن(ع) از پدرشان نقل می کنند که :”روزگار چنین فاسد خواهد بود تا آنکه حق تعالی در آخرالزمان مردی را برانگیزد در وقتی که روزگار به مردم بسیار شدید باشد و نادانی مردم را فرو گرفته باشد پس تقویت خواهد کرد خدا او را با ملائکه خود… و آسمان برکات خود را فرو ریزد ، گنجهای زمین برای او ظاهر گردد.”(18) انشاء الله