کولیت اولسراتیو چیست؟

کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث ایجاد التهاب طولانی مدت و زخم  در دستگاه گوارش می شود. کولیت اولسراتیو روی بافت داخلی روده بزرگ و راست روده تأثیر می گذارد. علائم این بیماری معمولاً به مرور زمان و نه به طور ناگهانی بروز می کنند.

کولیت اولسراتیو می تواند جدی باشد و بعضی اوقات می تواند منجر به عوارض خطرناک شود. در حالی که هیچ درمانی شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد، اما درمان می تواند علائم و نشانه های بیماری را تا حد زیادی کاهش دهد و حتی باعث بهبودی طولانی مدت شود.1
 

انواع کولیت اولسراتیو

پزشکان غالباً کولیت اولسراتیو را طبق محل بروز آن طبقه بندی می کنند. انواع کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:
 

کولیت اولسراتیو حاد شدید

این شکل نادر کولیت بر کل روده بزرگ تأثیر می گذارد و باعث درد شدید، اسهال زیاد، خونریزی، تب و عدم توانایی در نگهداری از غذا می شود.
 

لوزالمعده پانکلولیت

اغلب بر کل روده بزرگ تأثیر می گذارد و باعث اسهال خونی می شود که ممکن است همراه با گرفتگی شکم و درد، خستگی و کاهش وزن زیاد باشد.
 

پروکتیت اولسراتیو

در این نوع التهاب به ناحیه ای نزدیک به مقعد (راست روده) محدود می شود و خونریزی از مقعد تنها علامت بیماری است. این شکل از کولیت اولسراتیو خفیف ترین نوع آن است.
 

کولیت سمت چپ

در این نوع التهاب از راست روده به سمت روده بزرگ سیگموئید و نزولی انتشار می یابد. علائم و نشانه های بیماری شامل اسهال خونی، گرفتگی و درد در سمت چپ شکم و کاهش وزن ناخواسته است.
 

پروکتوزیسموئیدیت

در این شرایط التهاب شامل  راست روده و روده بزرگ سیگموئید (قسمت انتهایی روده بزرگ) است. علائم و نشانه ها شامل اسهال خونی، گرفتگی و درد شکم و عدم توانایی در اجابت مزاج است.  

در صورت تغییر مداوم در عادت های اجابت مزاج خود و علائمی مانند زیر به پزشک مراجعه کنید.

درد شکم

خون در مدفوع

اسهال که شما را از خواب بیدار می کند.

اسهال مداوم که به داروهای بدون نسخه پاسخ نمی دهد.

تب غیر قابل توضیح که بیش از یک یا دو روز به طول می انجامد.

اگرچه کولیت اولسراتیو معمولاً کشنده نیست، اما یک بیماری جدی است که در برخی موارد ممکن است عوارض خطرناکی ایجاد کند.1

علائم کولیت اولسراتیو

علائم اصلی کولیت اولسراتیو عبارتند از:

دلپیچه و شکم درد

اسهال

خونریزی از مقعد
 
برخی از افراد ممکن است با علائم دیگری نیز مواجه شوند. این علائم عبارتند از:

تب

عدم احساس گرسنگی

کاهش وزن

اسهال شدید تا حد 10 تا 20 بار اجابت مزاج در یک روز (در موارد شدید کولیت اولسراتیو)
 
این بیماری همچنین می تواند باعث بروز مشکلات دیگری از جمله درد مفاصل، مشکلات چشمی یا بیماری های کبدی شود.

در بیشتر افراد مبتلا، علائم ثابت نبوده و می آیند و می روند. برخی از افراد ممکن است بعد از یک دوره بروز علائم، برای ماه ها و یا حتی سالها با هیچ گونه علائمی مواجه نشوند و سپس دوباره بیماری آنها شدت پیدا کند و موجب بروز علائم شود. تنها حدود 5 تا 10 نفر از هر 100 نفر مبتلا به کولیت اولسراتیو با علائم این بیماری به صورت مداوم رو به رو می شوند.2
 

چه عواملی منجر به کولیت اولسراتیو میشوند؟

علت دقیق این بیماری مشخص نیست. قبلا به نظر میرسید استرس و برنامه غذایی در آن دخیل باشند اما اکنون پزشکان میدانند این عوامل ممکن است وضعیت را بدتر کنند اما عامل ایجاد کننده آن نیستند.

یک علت احتمالی متیواند اختلال عملکرد سیستم ایمنی باشد. هنگامی که سیستم ایمنی سعی میکند با ویروس یا باکتری مهاجمی مبارزه کند، اگر واکنش غیر طبیعی داشته باشد میتواند به سلولهای خود دستگاه گوارش حمله ور شده و آنها را تخریب نماید.

وراثت نیز به نظر میرسد در این بیماری نقش دارد چرا که در افرادی که کسی از اعضای فامیل شان دچار کولیت اولسراتیو باشد، بیشتر احتمال دارد که دچار این بیماری شوند. با این حال بیشتر بیماران کولیت اولسراتیو، سابقه خانوادگی ندارند.3

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر تغییری ماندگار در الگوی عملکرد روده متوجه شدید یا علائمی مثل موارد زیر را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید:

دل درد، خون در مدفوع ، اسهالی که با داروهای بدون نسخه بهتر نمیشود، اسهالی که شما را از خواب بیدار میکند، تب بدون دلیل که بیش از یک یا دو روز طول کشیده است

اگر چه معمولا کولیت اولسراتیو مرگبار نیست اما بیماری جدی است که در برخی موارد میتواند عوارض مرگبار داشته باشد.3
 

عوارض کولیت اولسراتیو چیست؟

عوارض احتمالی کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:

کم آبی شدید

خونریزی شدید

پوکی استخوان

بیماری کبد (نادر)

سوراخ در روده بزرگ

التهاب پوست، مفاصل و چشم ها

التهاب روده بزرگ (مگاکولون سمی)

افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ

افزایش خطر لخته شدن خون در رگها و شریان ها.1

درمان کولیت اولسراتیو چگونه است؟

کولیت اولسراتیو در افراد مختلف تاثیرات متفاوتی به وجود می آورد. پزشک با توجه به این تاثیرات درمان مناسب را انتخاب می کند و به شما کمک می کند که دوباره با عود کولیت اولسراتیو مواجه نشوید.

اگر علائم خفیف باشند ممکن است دارو های بدون نسخه اسهال تنها اقدام درمانی لازم باشد. اما بسیاری از افراد مبتلا نیاز به استفاده از داروهای نسخه ای دارند تا بتوانند با علائم مقابله کنند و احتمال عود مجدد بیماری را کاهش دهند. فراموش نکنید که قبل از مصرف خودسرانه هر گونه دارویی با پزشک مشورت کنید.

برخی از افراد بعد از مدتی متوجه می شوند که برخی از غذاهای خاص موجب بدتر شدن علائم آنها می شوند. اگر شما نیز متوجه چنین موضوعی شدید، از مصرف این مواد غذایی خاص اجتناب کنید. اما به یاد داشته باشید که رژیم غذایی شما در هر حال باید سالم و شامل تمام گروه های غذایی باشد.

اگر علائم شما شدید هستند و داروها نمی توانند به شما کمک کنند ممکن است مجبور به انجام عمل جراحی و برداشتن روده بزرگ خود شوید. برداشتن روده بزرگ می تواند کولیت اولسراتیو را درمان کند و از بروز سرطان روده بزرگ پیشگیری کند.

افرادی که به مدت 8 سال و یا بیشتر به بیماری کولیت اولسراتیو مبتلا باشند در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ بیشتری قرار دارند. هر چقدر این بازه زمانی ابتلای شما به کولیت اولسراتیو بیشتر باشد احتمال ابتلای شما به سرطان روده بزرگ نیز بیشتر است. در چنین شرایطی در مورد انجام آزمایش غربالگری سرطان روده بزرگ با پزشکتان مشورت کنید. تشخیص زود هنگام سرطان روده بزرگ می تواند احتمال درمان آن را تا حد زیادی بالا ببرد.

ممکن است زندگی کردن با کولیت اولسراتیو دشوار باشد. در زمانی که این بیماری عود می کند و شدید می شود ممکن است مجبور شوید که مکررا به توالت مراجعه کنید. این حالت می تواند باعث احساس شرم در فرد شود. همچنین امکان عود بیماری نیز می تواند باعث ایجاد استرس در مبتلایان به کولیت اولسراتیو شود.

در چنین شرایطی ممکن است مراجعه و مشورت با مشاور به شما کمک کند.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.shafajoo.com
3.www.behzadrahmani.com