پرسشگر گرامی ، در منابع اسلامی به احادیث زیادی در زمینه «نحس و سعد ایام» برخورد می کنیم که بسیاری از آنها ضعیف است ولی همه آنها چنین نیست بلکه روایات معتبر و قابل قبولی در میان آنها وجود دارد چنان که مفسران نیز در تفسیر آیه 16 سوره فصلت و آیه 19سوره قمر به آنها صحه گذاشته اند.علامه طباطبایى(ره) در ذیل آیه 19 سوره قمر در مورد نحوست ایام مطالبى دارند که اجمال آن این است: سعد بودن و نحس بودن ایام دو گونه است: یک قسم مربوط به ایام هفته و ماه مى شود (مثل نحس بودن چهارشنبه و سیزدهم هر ماه) و یک قسم مربوط به قران و سایر حالات سیارات.از نظر عقلى در هر دو قسم نمى شود دلیلى نفیا و اثباتا اقامه کرد. اما از نظر ادله نقلیه در قسم اول روایات مختلف و بحث مفصلى وجود دارد.
درباره قسم دوم (نجوم و اوضاع سیارات و کواکب) گفتنى است: گرچه پاره اى از پیش بینى هاى منجمان درست در نمى آید؛ ولى حکایاتى که از آنان نقل شده و روایاتى که در این باب آمده معلوم مى شود اجمالاً ارتباطى بین اوضاع آسمانى و حوادث زمینى وجود دارد. پس اصل این مطلب (ارتباط بین اوضاع آسمانى و حوادث زمینى) علاوه بر این که در روایات آمده است آیه شریفه «فنظر نظره فى النجوم و قال انى سقیم»، (صافات، آیه 88)، نیز ممکن است دلالتى بر آن داشته باشد. اما درباره تقویم ها و مطالبى که در آن نوشته شده گفتنى است که: آنچه در ارتباط با هیأت و نجوم نوشته اند قابل اعتماد است؛ یعنى ورود قمر به برج عقرب و خروج آن؛ مثلاً و یا مقارن شدن سیاره اى با سیاره اى یا مقابله آن (حالتى که بین آنها زاویه 180 درجه باشد) و مسائلى از این قبیل را با قواعد نجومى بسیار دقیق محاسبه مى کنند (حتى درجات و دقیقه ها و ثانیه هایش را) و از این نظر قابل اعتماد مى باشند. اما آنچه در نجوم احکامى مى نویسند؛ یعنى آنچه بر این قرانات مترتب مى کنند (از سعد و نحس بودن یا آمدن باران و…) روایتى در تأیید آنها نیست؛ به جز بد بودن ازدواج در حالى که قمر در عقرب است که در روایات آمده و کراهت آن مورد فتواى برخى از فقها است.

* پاره ای از روایات
در روایات زیادی آمده است که هر که در هنگام قمر در عقرب ازدواج کند یا سفر رود روی خوشی را نبیند.
امام صادق علیه السّلام فرموند: «هر که قمر در عقرب سفر کند یا زن بگیرد خیر نبیند».
و امام کاظم علیه السّلام فرمودند: «هر که در محاق ماه زن گیرد دل نهد به افتادن بچه و سقط جنین»، (آسمان و جهان، ترجمه کتاب السماء و العالم بحار، ج 2، ص 173) .
آنچه قطعاً از معصومین (ع) رسیده مناسب است که رعایت شود. لکن تا آن اندازه که زندگی را مختلّ نکند ؛ چون دین برای این نیست که انسان خود را به سختی بیندازد. لذا در اموری که در طول زندگی کم رخ می دهند مثل ازدواج و سفرهای طولانی، بهتر است که با افراد عالم، متّقی و وارد در این گونه امور مشورت شود. چون به صرف دیدن یک روایت نمی توان به آن عمل نمود. چرا که روایات صحیح و سقیم و خاصّ و عامّ و مطلق و مقید دارند، لذا کسی که در این گونه امور اظهار نظر می کند باید عالم به احادیث باشد.
احکام فقهی قمر در عقرب
با توجه به روایات ، در کتاب‌های فقهی، وقتی قمر در عقرب است، دست کم چند مورد مکروه (نه حرام) دانسته شده است. یکی عقد نکاح، دوم اقدام برای بچه‌دار شدن (انعقاد نطفه)، و دیگری سفر.

* راه هایی برای بر حذر بودن از نحوست ایام
البته راه هایی برای بر حذر بودن از نحوست ایام نیز وجود دارد. راه حلّی که اهل بیت (ع) برای این امر ارائه نموده اند صدقه دادن است.
روایات فراوانی از حضرات معصومین (ع) وارد شده که نحوست ایام با صدقه دادن برطرف می شود.
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع ): « مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ إِذَا أَصْبَحَ دَفَعَ اللَّهُ عَنْهُ نَحْسَ ذَلِکَ الْیَوْم؛ هر کس صبح صدقه دهد خدا نحوست آن روز را از دفع می کند»، ( بحار الأنوار، ج 56 ، ص31 ).
حضرت صادق(ع) فرمود: بین من و مردى منجم زمینى مشترک بود براى تقسیم او پیوسته تأخیر می انداخت تا ساعتى را انتخاب کند که به نظر خودش برایش سعید باشد و براى من نحس. بالاخره تقسیم کردیم به من قسمت خوب افتاد ؛ منجّم از ناراحتى دست بر پشت دست دیگر زده گفت: مثل امروز ندیده بودم. گفتم: مگر از علم خود استفاده نکردى؟ گفت: من با اطلاع از علم نجوم براى شما ساعت نحس انتخاب کردم و خودم در ساعت سعد خارج شدم باز قسمت بهتر به شما افتاد. گفتم: میل دارى حدیثى که پدرم از پدر خود برایم نقل کرده برایت بگویم. پدرم گفت: پیامبر اکرم(ص) فرموند: هر کس مایل است نحوست آن روزش برطرف شود اول صبح صدقه بدهد خداوند با این صدقه نحوست آن روز را برطرف می کند و هر که مى خواهد نحوست شبش برطرف گردد شب را با صدقه شروع کند. گفتم من وقتى خارج شدم صدقه دادم . این صدقه نفعش براى من از علم نجوم تو بهتر بود»، (زندگانى حضرت امام جعفر صادق (ع)، ص 41).
عبد الملک بن اعین نقل کرده که به حضرت صادق (ع) گفتم:من به این دانش (نجوم) مبتلا شده ام، کارى را قصد مى کنم و وقتى به طالع مى نگرم و آن را بد مى بینم مى نشینم و دنبال آن امر نمى روم و وقتى طالع را خوب دیدم دنبال مقصود روانه مى شوم. حضرت صادق (ع) به من فرموند: انجام مى دهى؟ عرض کردم: بلى، فرمود: کتابهایت را بسوزان»، (درر الأخبار با ترجمه، ص419 ).
از ابن عمیر روایت شده که من به نجوم نگاه مى کردم و حکم آنها را مى شناختم و طالع را مى دانستم از این لحاظ چیزى نظیر ترس و غیره در دلم راه مى یافت در این موضوع به حضرت على بن موسى بن جعفر (ع) شکایت کردم. حضرت فرمود: اگر به خاطرت چیزى رسید به اوّلین مسکینى که برخورد کردى صدقه بده و سپس دنبال کارت برو ، که خداى عزّ و جلّ [شرّ را] از تو دفع مى فرماید»، (درر الأخبار با ترجمه ، ص419 ).
حلبى از حضرت ابا عبد اللَّه الصادق (ع) پرسید که: آیا سفر در ایّامى که کراهت دارند مانند چهارشنبه و غیره مکروه است؟ حضرت فرمود: سفرت را با صدقه شروع کن و در آغاز سفر آیة الکرسى بخوان »، ( درر الأخبار با ترجمه ص421).
از عبد اللَّه بن سلیمان از حضرت امام باقر(ع) یا حضرت امام صادق(ع) روایت شده که حضرت فرمود: پدرم وقتى در روز چهارشنبه، یا روزى که مردم آن را بد مى دانستند مثل اواخر ماه یا غیره به سفر مى رفت، صدقه اى مى داد و بعد بیرون مى رفت»،( درر الأخبار با ترجمه ، ص421 ).
برای مطالعه بیشتر ر.ک:
– بحار الانوار، ج 56، طبع جدید، ص 18الی 31، باب 15 « باب ما روى فى سعادة ایام الاسبوع و نحوستها».
– تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی هدائی، نشر جامعه مدرسین، ج 19، ص 115.
– تفسیر نمونه، ج 20، ص 240 – ج 23، ص 41 – 42.