حس انتقام‌جویی یک اصل حیاتی است که خداوند آن را در وجود همۀ انسان‌ها و حتی برخی حیوانات به ودیعه نهاده است؛ لیکن بهره‌وری از این حس خدادادی به تناسب مورد و کیفیت و مقدار استفاده از آن دارای احکام و وجوه گوناگونی است که می‌توان آن را به انتقام پسندیده، مباح و ناپسند تقسیم کرد.انتقام، اگر برخاسته از تعصب‌های جاهلانه، دشمنی‌های نابجا و همراه تجاوز و تعدی باشد، ناروا و ناپسند است؛ زیرا در این انتقام‌ها نه فقط حقی به دست نیامده و ظلمی برطرف نمی‌گردد، بلکه خود موجب پای‌مالی حقوق دیگران و منشأ ظلم و فساد خواهد گشت. انتقامی که در روایات و کتب اخلاقی از رذایل اخلاقی شمرده شده است و مؤمنان از آن نهی شده‌اند، چنین انتقامی است. اما اگر ستم و تجاوز متوجه شخص انسان شده باشد و انتقام گرفتن او پیامدی برای دیگران نداشته باشد، این کار، جایز و روا خواهد بود؛ بدین معنا که انسان در این‌گونه موارد، بین گرفتن انتقام از ظالم یا عفو او مخیّر است. البته گرفتن انتقام به طور مطلق و در همۀ موارد روا نیست؛ بلکه در مواردی جایز است که اسلام آن را روا دانسته باشد.نکته ‌اى‌ ‌که‌ در این دعا امام سجاد علیه السلام ‌بر‌ ‌آن‌ اصرار دارد ، ‌نه‌ تنها انتقام گرفتن ‌از‌ شخص ظالم ‌و‌ ستمگر است ، بلکه آموزه هاى بسیار بدیع ‌و‌ ‌دل‌ نشین توحیدى ‌را‌ ‌به‌ خواننده ‌مى‌ آموزد ‌که‌ ‌در‌ صورت توجه ‌به‌ ‌آن‌ ، غیظ ‌و‌ خشم ‌او‌ کاملا فرو ‌مى‌ نشیند ‌و‌ تمام توجه خود ‌را‌ ‌به‌ رحمت ‌و‌ تفضل خدا ‌و‌ پاداش اخروى دوخته ‌و‌ اهمیت بیشترى ‌به‌ تهذیب خود ‌از‌ رذایل اخلاقى ‌مى‌ دهد و با تمام وجود خود ‌را‌ تسلیم خدا کرده ‌و‌ ‌در‌ جایگاهى ایستاده ‌که‌ نمى خواهد دیگر ‌از‌ خود تصمیمى داشته باشد ‌و‌ براى خود مصلحت اندیشى نماید ‌و‌ ‌یا‌ درخواستى اظهار کند، بلکه ‌با‌ تمام وجود ‌و‌ ‌از‌ روى بندگى محض، مصالح ‌و‌ منافع ‌و‌ زیان هایش ‌را‌ ‌به‌ خداى بزرگ واگذار نموده ‌و‌ همه چیز ‌را‌ ‌به‌ ‌او‌ سپرده ‌و‌ فقط الله ‌را‌ ‌به‌ عنوان وکیل تام الاختیار خود برگزیده است، ‌تا‌ ‌هر‌ ‌چه‌ ‌را‌ ‌که‌ خدا ‌مى‌ گیرد ‌و‌ ‌یا‌ ‌مى‌ دهد ‌و‌ ‌یا‌ مقدر ‌مى‌ فرماید، ‌به‌ جان ‌و‌ ‌دل‌ پذیرا باشد ‌و‌ همان ‌را‌ ‌مى‌ خواهد ‌که‌ ‌او‌ ‌مى‌ پسندد .