مدل مغز کلی هرمان

همه‌ی ما به‌ صورت طبیعی به سبک فکری خاصی تمایل داریم. با این حال، کاملا تکیه‌ کردن بر این سبک، می‌تواند نقاط‌ ضعف‌مان را افشا کند و به تصمیم‌گیری‌های ضعیف و از دست رفتن فرصت‌ها منجر شود.

در این مقاله، به مدل جامع مغزی هرمان نگاهی می‌اندازیم و بررسی می‌کنیم که چطور می‌توانید از آن برای درک سبک‌های فکری غالب و ضعیف‌تان استفاده کنید و با کمک آن روی نقاط‌ قوت خود سرمایه‌گذاری کنید و خود را در بخش‌های ضعیف‌تر، تقویت کنید.

درباره‌ی این مدل

در اواخر دهه‌ی ۷۰ ند هرمانِ ( Ned Herrmann) محقق و هنرمند، به ایده‌ی جالبی رسید. هرمان، ایده‌ی مدل نیمه‌ی سمت راست و چپ مغز را که توسط راجر اسپری (Roger Sperry) توسعه پیدا کرده بود با مدل مغزی پاول مک‌لین (Paul MacLean) ادغام کرد تا مدل جامع مغزی خودش را توسعه بدهد. او این مدل را در سال ۱۹۹۶ در کتابی تحت عنوان «The Whole Brain Business Book» منتشر کرد.

مدل جامع مغز، مدل‌های قبلی را با هم ادغام می‌کند تا به‌ صورت استعاری، مغزی کامل با چهار ربع‌ِ دایره ایجاد کند. او اعتقاد دارد که تفکر خلاق به استفاده از تمامی این چهار ربع‌ِ دایره بستگی دارد.

همچنین، این مدل بر این باور بنا شده است که هر کدام از ما سبک فکری متفاوتی داریم. به عنوان مثال، ممکن است از یک یا دو سبک فکری مختلف استفاده کنیم و دیگر ربع‌ِ دایره‌ها را نادیده بگیریم. این کار قابلیت‌های ما را به شدت محدود می‌کند.

توضیح مدل

مدل تمامی مغز در تصویر زیر نشان داده شده است:

حال اجازه بدهید تا نگاه دقیق‌تری به هر کدام از این سبک‌های فکری بیندازیم:

ربع‌ دایره‌‌ی A: تفکر تحلیلی

این ربع‌دایره در سمت چپ بالای مدل واقع شده است و معرف تفکری تحلیلی است که بر منطق و حقایق تکیه دارد. زمانی که می‌خواهید تصمیمات منطقی بر مبنای اصول خاصی اتخاذ کنید، از این قسمت از مغز استفاده می‌کنید.

این سبک فکری همچنین به «نفس منطقی» نیز معروف است. فعالیت‌هایی که در این سبک فکری انجام می‌شوند شامل جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه و تحلیل اطلاعات، قضاوت کردن در مورد موقعیت‌ها، ایده‌ها یا حقایق و در کل استفاده از منطق هستند.

ربع‌ دایره‌ی B: تفکر ترتیبی

ربع‌ دایره‌ی B در سمت چپ پایین مدل واقع شده است و معرف تفکر بسیار منظم و دقیق است. با این سبک فکری، شما بر روال‌هایی تکیه می‌کنید که کارها را با دقت و در زمان مشخص به پایان می‌رسانند.

بعضی از افراد این سبک فکری را «نفس محافظ» می‌نامند. فعالیت‌هایی که در این سبک فکری انجام می‌شوند، شامل فعالیت‌هایی هستند که بر جزئیات تکیه دارند، حل‌ مسئله، نظم دادن و دنبال کردن دستورالعمل‌ها نیز جزئی از این مدل می‌شوند.

ربع‌ دایره‌ی C: تفکر بین‌فردی

این ربع‌ دایره که در سمت راست پایین مدل واقع شده است، بر همکاری و کارگروهی تمرکز دارد. افراد و احساسات‌شان بزرگ‌ترین داراییِ این سبک فکری به‌ شمار می‌‌آیند. احساسات، حواس و معنویت نیز در این سبک از اهمیت برخوردارند.

گاهی به این سبک فکری «نفس احساسی» نیز گفته می‌شود. فعالیت‌هایی که در این سبک فکری وجود دارند شامل، گوش‌‌ کردن، به‌ دنبال معنی یا ارتباط گشتن و کارگروهی هستند.

ربع‌ دایره‌ی D: تفکر تخیلی

ربع‌ دایره‌ی D در سمت راست بالای مدل قرار گرفته است و سبکی خودجوش و غیرساختاری است. این سبک فکری، ماجراجوست و وقتی از آن استفاده می‌کنید، برای پذیرش خطر آماده هستید. اگر بر این سبک فکری تکیه می‌کنید، ممکن است به جای یک رویکرد، در آنِ واحد رویکردهای مختلفی به مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است بر غرایز‌تان بیشتر از تجزیه و تحلیل منطقی تکیه کنید.

نام دیگر این سبک «سبک تجربی» است.

از جمله فعالیت‌هایی که در این سبک فکری وجود دارند، می‌توان به آزمایش، نگاه‌ کردن به تصویر کلی، به‌ چالش کشیدن روال‌های فعلی، حل‌ مسئله به روش خلاقانه و به‌ کارگیری ابتکار اشاره کرد.

نکته

بعد از معرفی این مدل، هرمان تستی را برای بررسی سبک غالب فکری افراد ایجاد کرد. ۱۲۰ سؤالی که در این تست وجود دارند، مشخص می‌کنند که کدام یک از این سبک‌ها در شما غالب هستند. شما می‌توانید در دو سبک فکری غالب باشید (به عنوان مثال سبک تحلیلی و ترتیبی) و در دو سبک فکری ضعیف (مثل بین‌فردی و تخیلی).1

کاربردها و فواید

بیشترین فایده‌ی مدل مغزی هرمان این است که شما را نسبت به سبک فکری‌تان آگاه می‌کند. سبک فکری غالب در ذهن شما، رفتارهایی را که ترجیح می‌دهید، مشخص می‌کنند و آنها هم به‌ نوبه‌ی خود علائق و نقاط‌ قوتی را تعیین می‌کنند که بر نوع کار یا حرفه‌ای که انتخاب می‌کنید تأثیر می‌گذارند.

وقتی سبک فکری غالب خود را پیدا کردید، متوجه خواهید شد که در کدام سبک ضعف دارید و انگیزه پیدا خواهید کرد تا روی نقاط‌ ضعف‌تان کار کنید و قابلیت‌های فکری‌تان را بهبود ببخشید.

نیازی نیست که بخواهید رویکرد فکری خود را به تعادل برسانید، اما باید سعی کنید تا آنجا که ممکن است از تمامی ربع‌ِ دایره‌‌های مغزتان استفاده کنید. هدف این مدل این است که به شما کمک کند تا سبک‌های فکری‌ را که در آنها ضعف دارید، تقویت کنید و فقط محدود به موقعیت‌هایی که در آنها توانایی دارید نشوید. مانند تست شخصیتی MBTI مایرز-بریگز، می‌توانید از مدل جامع مغزی برای شناخت بهتر خود و رشد درونی استفاده کنید.

درک این سبک‌های فکری به شما کمک می‌کند تا نقاط‌ قوت و ضعف‌ دیگران را نیز بهتر بشناسید و این امر باعث می‌شود که قابلیت‌های رهبری تیمی در شما افزایش پیدا کند.2

به کارگیری این مدل

حتی فاقد آزمون هرمان هم احتمالا می دانید که کدام سبک های فکری را ترجیح می دهید و در کدام شان ضعیف هستید. وقتی نقاط ضعف تان را شناختید، می توانید آنها را تقویت کنید تا بتوانید از تمامی ظرفیت مغز برای فکر کردن و حل مسائل استفاده کنید.

توسعه ی ربع دایره ی A (تفکر تحلیلی)

برای تقویت ربع دایره ی A از توسعه ی مهارت های تفکر انتقادی شروع کنید.

به عنوان مثال، زمانی از روز را به حل مسئله به صورت منطقی و تحلیلی اختصاص دهید. وقتی این کار را انجام می دهید، سعی کنید تا تفکر خلاق و حسی تان را با استفاده از بررسی تحلیل ها و حقایق متعادل کنید. یا اینکه می توانید گزارشی مالی یا گزارشی مرتبط با بودجه را بخوانید و سعی کنید آن را درک کنید.

همچنین با نگاه دقیق به اهداف کوتاه و بلندمدت خود می توانید این سبک فکری را در خودتان تقویت کنید. اهداف کاری خود را برای فصل بعدی به وضوح مشخص کنید و اطمینان حاصل کنید که اهداف فردی تان بر این نوع تفکر تمرکز دارند.

توسعه ی ربع دایره ی B (تفکر ترتیبی)

برای اینکه بتوانید ربع دایره ی B را تقویت کنید، سعی کنید منظم تر شوید. منظم بودن یعنی محل کارتان، پرونده ها و برنامه هایتان را مرتب کنید. افرادی که در تفکر ترتیبی ضعیف هستند، به دلیل نداشتن مهارت مدیریت زمان، معمولا دیر می رسند و پروژه ها را در موقع مقرر تمام نمی کنند.

با استفاده از فهرست کارهایی که باید انجام دهید یا روش مؤدبانه نه گفتن به درخواست های بی اهمیت و با واگذاری بعضی از کارها به دیگران، در طول روز زمان بیشتری برای خود ایجاد کنید. سپس، رویکرد محافظه کارانه تر و متعادل تری به تصمیم گیری داشته باشید و قبل از اینکه تصمیم بگیرید، تمامی جنبه های مسئله را بررسی کنید.

اگر معمولا بر روش فکری C و D تکیه می کنید، احتمالا به راحتی نمی توانید از دستورالعمل ها پیروی کنید. خودتان را مجبور کنید که در انجام پروژه هایی که به شما سپرده شده اند، چند بار با دقت دستورالعمل ها را مطالعه کنید. قبل از اینکه پروژه ای را تأیید کنید، برای آخرین بار دستورالعمل ها را چک کنید تا مطمئن شوید که همه ی آنها به دقت رعایت شده اند.

توسعه ی ربع دایره ی C (تفکر بین فردی)

برای اینکه تفکر ربع دایره ی C را در خود تقویت کنید، با وقت گذاشتن برای دیگران شروع کنید. به طور تصادفی مهربان بودن با همکاران را تمرین کنید، حتی با گوش کردن خیلی ساده به حرف های آنها ثابت خواهید کرد که ارزش وقت گذاشتن را داشته اند.

سپس، روی هوش هیجانی خود کار کنید. برای این کار می توانید همدلی را در خود تقویت کنید و در مقابل دیگران تواضع نشان دهید. همچنین می توانید به همکاری که در کارش عقب است کمک کنید یا در تصمیم گیری ها با دیگران همکاری کنید.

همچنین، سعی کنید با همکاران و اعضای تیم تان به صورت شخصی تر آشنا شوید. اگر می توانید هر روز زمانی را به گفتگوی صمیمانه با فردی که خوب نمی شناسید اختصاص دهید.

توسعه ی ربع دایره ی D (تفکر تخیلی)

برای توسعه ی ربع دایره ی تفکر D، روی مهارت های خلاقانه خود کار کنید. به جای اینکه به مسائل رویکردی منطقی داشته باشید، به راه حل های خلاقانه تر فکر کنید. از ابزارهای حل مسئله خلاقانه مانند طوفان فکری برای رسیدن به راه حل های منحصر به فرد استفاده کنید. در هر روز، زمانی را به ایجاد ایده های نوین و تفکر خلاق اختصاص دهید.

قوه ی تخیل خود را به کار بیندازید و با استفاده از تصویرسازی، خودتان را در حالی که به اهداف تان رسیده اید تصور کنید. همچنین می توانید با استفاده از تخیل تان ایده هایی برای محصولات یا فرآیندهای نوین در سازمان تان ارائه دهید.

در آخر، در هنگام تصمیم گیری ها و بررسی موقعیت ها سعی کنید تا از غریزه ی خود کمک بگیرید. البته، درست است که نباید تنها بر حس تان تکیه داشته باشید، اما این کار به شما کمک می کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنید.3

پی نوشت:
1.www.mindtoolbox.ir
2.www.chetor.com
3.www.ravanpezshk.akairan.com