لطفا به مطالب زیر توجه کنید:
– هر چیزی که دیده می شود از جسمیتی برخوردار است، حتی آسمان.
– اما این که در سوره انشقاق آمده : «إذَا السمَاءُ انشقّت» و در سوره معارج بیان شده: « یَوْمَ تَکُونُﭐلسَّمَاءُ کَـالْمُهْلِ»، ظاهرا خداوند دو مرحله از مراحل تغییر و دگوگونی آسمان را ذکر فرموده است.
– از مجموع آیات” قیامت” که در سوره های تکویر، انفطار، طور و الرحمن به وضع آسمان اشاره دارند به خوبی استفاده می‌شود که در آن کرات آسمانی از هم می‌ شکافد و مانند گل سرخ و روغن و فلز مذاب روان نمایان می گردد و سرانجام به شکل دود درآمده، در هم پیچیده می شود. نور، خورشید و ماه به خاموشی می گراید. نظم آنها به هم می خورد و به سوی زمین پرتاب می گردند.
آری در بیان قرآن کریم آسمان ها و اجرام آن، توده اى(جسمی) یک پارچه بودند که تمامى مواد تشکیل دهنده آن پراکنده شدند و تمام هستى را یک ماده دود مانند فرا گرفت. این سخن مصداق آیه 30 سوره انبیا است که مى فرماید: «أوَلَم یَرَوا أنَّ السَّمَواتِ وَ الأرضَ کَانَتا رَتقا فَفَتَقناهُما وَ جَعَلنا مِنَ الماءِ کُلَّ شَى ءٍ حَیٍّ أفَلا یُؤمِنونَ»؛ آیا کسانى که کفر ورزیدند نمى دانند که آسمان ها و زمین یک جسم به هم پیوسته بودند که ما آنها را از هم جدا کردیم و هر چیز زنده اى را از آب قرار دادیم پس چرا ایمان نمى آورند؟
فتق در لغت متضاد رتق است؛ رتق جمع کردن چند چیز را با هم گویند در حالى که فتق جدا شدن یک چیز از چیز دیگر است؛ حال ما اگر بخواهیم فتق را به معنى انفجار بزرگى که در جهان اولیه رخ داد و فضا را پر از ذرات به شکل دود کرد فرض نکنیم چگونه مى توانیم آن را تفسیر کنیم؟ بنابراین، هستى یک توده ماده واحد بود که به مواد دودى شکل تبدیل شد و همه فضا را پر کرد؛ این فرایند جز با انفجار این ماده واحد به وقوع نمى پیوندد. این انفجار بود که ماده اولیه هستى را در جهان پخش کرد و با نیروى فوق العاده خود آن را به اطراف فرستاد تا هستى گسترده شود، گسترشى که همچنان شاهد آثار آن در جهان هستیم.
همچنین قرآن ذکر مى کند که هر کدام از این آسمان ها جِرم مخصوص به خود را دارند: « اللهُ الَّذِى خَلَقَ سَبعَ سَمَواتٍ وَ مِنَ الأرضِ مِثلَهُنَّ یَتَنَزَّلُ الأمرُ بَینَهُنَّ لِتَعلَمُوا أنَّ اللهَ عَلَى کُلِّ شَى ءٍ قَدیرٌ وَ أنَّ اللهَ قَد أحاطَ بِکُلِّ شَى ءٍ عِلما»[1]؛ خداوند همان کسى است که هفت آسمان را آفرید و از زمین نیز همانند آن را خلق کرد، فرمان او در میان آنها پیوسته فرود مى آید تا بدانید خداوند بر همه چیز داناست و علم او به همه چیز احاطه دارد.
قرآن کریم این آسمان ها را محکم و استوار مى خواند و این همان چیزى است که دانشمندان در نظریه هستى متورم به آن دست یافته اند؛ آنها معتقدند که بین هستى هاى مختلف، موانعى از نیروهاى مغناطیسى تک قطبى وجود دارد که از تمام ذراتى که دانشمندان شناخته اند سنگین تر و محکم تر است اما همچنان نتوانسته اند این نیروهاى مغناطیسى را در جهان هستى قابل رویت مشاهده کنند: «وَ بَنَینا فَوقَکُم سَبعا شِدادا»[2]؛ و بر فراز شما هفت آسمان محکم قرار دادیم. و یا: «أأنتُم أشَدُّ خَلقا أمِ السَّماءُ بَناها * رَفَعَ سَمکَها فَسَوَّاها»[3]؛ آیا آفرینش شما مشکل تر است یا آفرینش آسمان که خداوند آن را بنا نهاد، سقف آن را برافراشت و آن را منظم ساخت. و یا: « لَخَلقُ السَّمَواتِ وَ الأرضِ أکبَرُ مِن خَلقِ النَّاسِ وَ لَکِنَّ أکثَرَ النَّاسِ لایَعلَمونَ»[4]؛ آفربینش آسمان ها و زمین از آفرینش انسان سخت تر است ولى بیشتر مردم نمى دانند.
جهت اطلاع بیشتر ر. ک: تفسیر نمونه یا ترجمه المیزان ذیل آیات مورد بحث
پی نوشت ها:
[1]. سوره طلاق: آیه 12.
[2]. سوره نباء: آیه 11.
[3]. سوره نازعات: آیات 28ـ27.
[4]. سوره غافر: آیه 57.