خانه » همه » مذهبی » جن در قرآن و روایات

جن در قرآن و روایات


جن در قرآن و روایات

۱۳۹۷/۰۶/۱۳


۲۴۹۱ بازدید

سلام. نام چند جن بجز زعفر در منابع آمده و نامشان چیست؟

خدمت شما سوال کننده محترم عرض شود دانستن اسامی جن ها برای ما هیچ ضرورت شرعی و علمی ندارد ولی به احترام و خواست شما مطالب زیر تقدیم می شود: این واژه مشتق از ریشه «ج ن ن» به معنای پوشش و استتار است(1). جن، بنابر متون دین اسلام، موجودی اسرارآمیز است که مانند انسان دارای شعور، اختیار و تکلیف است. بنابر برخی آیات و روایات، جن، آفریده شده از آتش و یا آمیخته‌ای از آتش است. قرآن در ۲۲ آیه از جن یاد می‌کند. یک بار در سوره مدنی الرحمان(2) و 21 بار در سوره‌های مکی. واژه‌های دیگری نیز مرتبط یا مترادف با واژه یا معنای جنّ در قرآن هست، مانند شیطان و شیاطین و ابلیس و عفریت(3).در قرآن سوره‌ای نیز به نام سوره جن وجود دارد. این سوره هفتاد و دومین سوره قرآن است و موضوع اصلی آن، ایمان آوردن گروهی از جنّیان به اسلام است. جهت آشنایی بیشتر به تفسیرهای مرتبط با این سوره مراجعه کنید.
درباره خلقت جنّ باید گفت که بر اساس قرآن کریم، جنّ پیش از خلقت انسان و از «نارالسَّموم»(4) و «مارِجٍ من نار»(5)آفریده شده است. جنّیان، صالح و غیرصالح دارند (6) و مانند آدمیان در روز قیامت از آنها بازخواست می‌شود.(7) جنّیان در میان سپاه حضرت سلیمان (علیه السلام) حضور داشتند(8) و برای او کارهای خارق العاده و پرمشقت انجام می‌دادند. برخی از جنّیان به خبرهای غیبی و سخنان ملائک گوش می‌دادند، اما پس از بعثت پیامبر اکرم(صلّ الله علیه و آله و سلم) آنان از گرفتن اخبار غیبی و استراق سمع منع شدند.(9)
بنابر قرآن، برای جنّیان هم، مانند انسانها، پیامبرانی از سوی خدا فرستاده شده است.(10) در آیات ۲۹ تا ۳۲ سوره احقاف و چند آیه اول سوره جنّ اشاره شده است که گروهی از جنّیان نزد پیامبر اکرم رفتند و به آیات قرآن گوش دادند. به تصریح مفسران شأن نزول سوره جنّ همین ماجرا بوده است.
در منابع حدیثی، اشاراتِ گوناگونی به جنّ شده که برخی از آنها توضیح و تفسیر داده‌های قرآن، از جمله آفرینش جنّیان از آتش و سراغ گرفتن آنها از اخبار غیبی، است. معرفی اقسام جنّ و گونه‌ای به نام حِنّ، همنشینی قسمی از جنّیان با فرشتگان، تقدم آفرینش جنّ بر آدم، مبعوث شدن پیامبری به نام یوسف بر جنّیان که او را به قتل رساندند، خوردنیها و آشامیدنیهای جنّیان و احکام آن، تناسل جنّیان و امکان وقوع تناسل بین آنها و آدمیان، و مطالبی از این دست محتوای احادیث را تشکیل می‌دهد.
در برخی از روایات آمده است که جن و شیطان هر دو در اصل وجود مشترک هستند، ولی شیطان نوعی از جن محسوب می‌شود که فقط کارهای شرّ از او صادر می‌شود، در حالی که جن‌ها هم خوب و بد و هم مسلمان و غیر مسلمان دارند. جنّ‌ها مانند انسان‌ها تغذیه می‌کنند، می‌خوابند، توالد و تناسل دارند و می‌میرند.(11)
علامه مجلسی بیش از سیصد صفحه از جلد ۶۰ بحار الانوار را به احادیث مربوط به جن و کلام برخی عالمان دینی در این موضوع اختصاص داده است. می توانید برای مطالعه بیشتر به ترجمه این کتاب مراجعه کنید.
بنابراین، جن در عرف قرآن و روایات موجودی با شعور و اراده است که به اقتضای طبیعتش از حواس بشر پوشیده می باشد و در شرایط عادی، قابل درک حسی نیست. او مانند انسان، مکلف است و هدف از خلقت او، همانند انسان، عبادت و بندگی خدا است. او در آخرت برانگیخته می‌شود و می‌تواند مطیع یا عاصی، مؤمن یا مشرک و… باشد. بسیاری از ویژگی‌ها و موضوعات مرتبط با جن از جمله بختک و همزاد، ساخته باورهای عامیانه و بدون دلیل است.
درباره نام های اجنه، در روایات بیشتر به دسته بندی جن ها اشاره شده است مانند: سعالی (جن ها ساحر)، صالح(کمک کننده به انسان هایی که راه گم کردند)، متکون(توانایی به هر شکلی شدن را دارند مگر انبیاء وائمه علیهم السلام)، زوبغه (این نوع جن ها در نطفه انسان های مخالف اهل بیت (علیهم السلام) شریک می شوند)(12)، ابلیس (گروهی از جن ها که از رحمت خدا مأیوس هستند و انسان ها را هم به ناامیدی از رحمت خدا هدایت می کنند) شیطان (جن های خبیث و شرّ) عفریت (جن خبیث با قدرت فوق العاده)، ولهان (بنابر روایات این جن برای وضو است که انسان را در حین وضو وسوسه میکند تا نام خدا را نگویید) (13)، خناس (جن مخفی که بر نفس انسان ها نفوذ کرده و از خدا غافلش می کند) و … .
از برخی روایات بدست می آید نام گذاری جن ها، نیز همانند انسان هاست که جن های شیعه و مسلمان از نام های دینی و اسلامی برای فرزندان خود استفاده می کنند.
همچنین در برخی روایات فقط اشاره به اسم زعفر جنی رهبر جن های شیعه شده است که در کربلا برای کمک به امام حسین (علیه السلام) اجازه خواست ولی حضرت به او اجازه نداد و بعد از درگذشتش پسرش بنام شاه کاظم جایگزین وی شد.
پاورقی:
(1) کتاب مفردات راغب اصفهانی، ذیل همین واژه و سایر کتاب های لغت.
(2) سوره الرحمن، آیه 33.
(3) سوره نمل، آیه 39.
(4) سوره حجر، آیه 27.
(5) سوره الرحمن، آیه 15.
(6) سوره جن، آیات 11،14.
(7) سوره انعام، آیه 130.
(8) سوره نمل، آیه 17.
(9) سوره های سبأ، آیات 12و 13 و انبیاء، آیه 82 .
(10) تفسیر المیزان، ذیل آیات 9 و 8 سوره جن.
(11) وسائل الشیعه، ج14، ص 91 به بعد.
(12) کافی، ج 6، ص 549.
(13) وسائل الشیعه، ج 1 ص 323.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد