خانه » همه » مذهبی » خواب و تعبیر آن

خواب و تعبیر آن


خواب و تعبیر آن

۱۳۹۷/۰۶/۱۲


۱۱۷۲ بازدید

سلام.آیاحدیثی درموردتعبیرخواب داریم؟

پرسشگر گرامی ، جهت دریافت پاسخ به نکات زیر توجه نمایید :مقدمه یکى از امور بسیار مهم ، در زندگى انسان ، مساءله خواب ، و خواب دیدن (رؤ یا) و تعبیر خواب است ، که همیشه از آغاز زندگى تا پایان عمر، همراه و پیوسته با انسان است ، و دریاى عمیقى در کنار انسان مى باشد، بنابراین لازم است ، در مورد آن ، بى خبر نباشیم ، و با آگاهى هایى که از طریق قرآن و روایات و سیره امامان (ع ) و گفتار روانکاوان ، به دست مى آید، از آن بهره مند گردیم .
مساءله خواب و رؤ یا ( خواب دیدن )، ریشه قرآنى ، تاریخى و روایى و علمى دارد، و هرگز صحیح نیست که از کنار آن ، بى تفاوت عبور کنیم ، و اصولا خواب از نشانه هاى وجود خدا، و قدرت الهى است ، و مى توان از این طریق ، به یکى از طرق خداشناسى ، دست یافت ، چنانکه در آیه ۲۳ سوره روم مى خوانیم :و من آیاته منامکم باللیل و النهار … ( و از نشانه هاى خدا، خواب شما در شب و روز است).
خواب یکى از نعمتها و موهبت هاى بزرگ الهى است ، و ساختار وجود انسان و هر موجود زنده اى به گونه اى آفریده شده که الزاما نیاز به خواب دارد، و نیاز روح و جسم به خواب ، به قدرى زیاد است ، که هیچ کس ، هر قدر نیرومند باشد نمى تواند در برابر بى خوابى تحمل کند.

الف ) خواب
براى آنکه با بصیرت بیشتر، بحث خواب دیدن و تعبیر خواب از دیدگاه روایات را پى گیریم ، در آغاز لازم است به چهار موضوع زیر توجه نمائیم :
1 . خواب چیست ؟
دانشمندان قدیم و جدید، درباره حقیقت آن ، مطالب مختلف گفته اند .ولى در فرهنگ قرآن ، خواب یکنوع قبض روح (یکنوع مر! است ،منتها مرگ ضعیف و کم رنگ ، در قرآن ، در آیه ۴۱۲ سوره زمر مى خوانیم :الله یتوفى الانفس حین موتها و التى لم تمت فى منامها … (: خداوند، ارواح را به هنگام مرگ ، قبض مى کند، و ارواحى را که نمرده اند نیز به هنگام خواب مى گیرد).
از این آیه فهمیده مى شود که ؛ ارتباط روح با بدن ، سه نوع است :
۱- ارتباط صد در صد (هنگام بیدارى )
۲- ارتباط ناقص و کم رنگ (هنگام خواب )
۳- قطع ارتباط کامل (مرگ ) بنابراین خواب ، برادر مرگ است ، و چهره ضعیف مرگ مى باشد
2 . اقسام خواب
از مجموع روایات ، به دست مى آید که خواب دیدن داراى اقسام و انواعى است ، که خلاصه آن به صورت سه نوع در سخن رسول خدا(ص ) آمده است آنجا که مى فرماید:الرؤ یا ثلاثه :« بشرى من الله و تحزین من الشیطان و الذى یحدث به الانسان نفسه ، فیراه فى منامه »
ترجمه : ۱- جنبه الهامى دارد و بشارتى از سوى خدا است . ۲- افکار ولگرد و آشفته شیطانى است . ۳- از اسرار نهانى انسان است که انسان آن را در خواب ( به صورت خود یا شکل دیگر ) مى بیند .
در نقل دیگر آمده ، امام صادق (ع ) فرمود:
« الرؤ یا على ثلاثه وجوه : بشاره من الله للمؤ من و تحذیر من الشیطان ، واضغاث احلام »
ترجمه : خواب دیدن بر سه گونه است : بشارتى از خدا براى مؤ من ، و هشدار تلقیناتى از طرف شیطان و خوابهاى آشفته و پریشان .

ب ) خواب و تعبیر خواب از نظر قرآن و روایات
اصل خواب دیدن و تعبیر خواب از نظر قرآن و روایات یک موضوع مسلم و غیر قابل انکار است ، منتها بخشى از خوابها بى اساس و پوچ است و خوابهاى آشفته و شیطانى است ، و بخش دیگر، خوابهاى صحیح و داراى تعبیر مى باشد .
رسول خدا (ص ) فرمود:من لم یؤ من بالرؤ یا الصادقه فانه لم یؤ من بالله و رسوله ( کسى که صحت خواب دیدنهاى راست را باور نکند، به خدا و رسول خدا (ص ) ایمان نیاورده است) .
خواب دیدن از دیدگاه قرآن
در قرآن ، در چندین مورد از رؤ یا و تعبیر آن سخن به میان آمده که از مجموع به دست مى آید که رؤ یا و تعبیر آن ، از نظر قرآن ، یک حقیقت و واقعیت انکارناپذیر است ، در اینجا به این موارد اشاره مى کنیم :
۱- ؛ در سوره یوسف ، در سه مورد از خواب و تعبیرش سخن به میان آمده است :
اول ؛ خواب دیدن یوسف که یازده ستاره و خورشید و ماه او را سجده مى کنند و تعبیر آن ( آیه ۵ و ۱۰۲ یوسف ).
دوم ؛ خوابدیدن دو جوان در زندان ، و تعبیر آن توسط یوسف (ع ) (آیه ۳۷ و۴۲ یوسف ) .
سوم ؛ خوابدیدن عزیز مصر، و تعبیر آن توسط یوسف (آیه ۴۳ تا ۴۹).
۲- در مورد خواب دیدن حضرت ابراهیم (ع ) درباره ذبح اسماعیل (ع ) که در سوره صافآت آیه ۱۰۲ و ۱۰۵ آمده است .
۳- در مورد پیامبر اسلام (ص ) در سه مورد ( ۱ انفال : ۴۳، ۲ اسراء: ۶۰، ۳ فتح : ۲۷ ) از خواب و تعبیر آن سخن به میان آمده است ، توضیح اینکه :
یک : در آیه ۴۳ انفال مى خوانیم :اذ یریکهم الله فى منامک قلیلا و لو اراکهم کثیرا لفشلتم و لتنازعتم فى الامر( در آن موقع ، خداوند تعداد دشمنان ( در جنگ بدر ) را در خواب به تو کم نشان داد، و اگر فراوان نشان مى داد، سست مى شدید و کارتان به اختلاف مى کشید) .
در تفسیر این آیه آمده : در آستانه جنگ بدر، پیامبر (ص ) در عالم خواب دید که تعداد کمى از دشمنان در مقابل مسلمانان ، حاضر شده اند، این خواب را براى مسلمانان نقل کرد، و همین موجب تقویت روحیه مسلمانان شد، گرچه تعداد کافران در ظاهر زیادتر از تعداد مسلمانان بود، ولى آنها در باطن ، اندک و ضعیف بودند، و مى دانیم که خوابها، به باطن و تعبیر آنها، اشاره مى نمایند .
دو: در آیه ۶۰ اسراء مى خوانیم :و ما جعلنا الرویا التى اریناک الا فتنه للناس ( و ما آن خوابى را که به تو نشان دادیم ، فقط براى آزمایش مردم بود ).
در اینکه منظور از رؤ یا در این آیه ، چه بود، چندین قول گفته شده است ، به گفته جمعى از مفسرین شیعه و سنى ، و مطابق بعضى از روایات ، این آیه اشاره به خوابى است که رسول خدا، در مورد حاکمان بعد از رحلت خود، دید، و آن این بود که در خواب دید: میمون هایى از منبر او بالا مى روند و پائین مى آیند، از این مساءله بسیار غمگین شد، به طورى که بعد از این خواب ، کمتر مى خندید . [ این خواب را به آمدن بنى امیه تعبیر کرده اند که پس از پیامبر (ص ) یکى بعد از دیگرى خلافت را به دست گرفتند و حکومت اسلامى را به فساد کشاندند . ]سه : در آیه ۲۷ سوره فتح مى خوانیم :لقد صدق الله رسوله الرؤ یا بالحق لتدخلن المسجد الحرام (: آنچه را که خداوند در عالم خواب به پیامبر (ص ) نشان داد، راست بود و تحقق یافت ).
آنگاه که پیامبر (ص ) در سال ششم هجرت در مدینه بود، در عالم خواب دید که به اتفاق یارانش براى انجام مناسک عمره ، وارد مکه مى شوند، این خواب را براى اصحاب بیان کرد، همه آنها خوشحال شدند که بزودى مکه فتح مى شود، و مسلمانان به آنجا رفته و عمره حج را بجا مى آورند، بعضى تصور مى کردند که تعبیر خواب ، در همان سال (۶ هجرت ) رخ مى دهد، از این رو وقتى که آن سال مشرکین در ماجراى (حدیبیه ) از ورود مسلمانان به مکه ممانعت نمودند، آنها شک کردند که مگر خواب پیامبر (ص ) ممکن است نادرست باشد؟، پیامبر (ص ) به آنها فرمود: مگر من به شما گفته بودم که تعبیر این رؤ یا، همین امسال رخ مى دهد؟
به هر حال ، سال بعد( ذیقعده سال هفتم هجرت ) پیامبر (ص ) و یارانش ‍ وارد مکه شدند و عمره القضاء را بجا آوردند و تعبیر خواب آشکار گردید .
نتیجه اینکه : مساءله خواب دیدن و تعبیر خواب ، از دیدگاه قرآن ، یک واقعیت قطعى است ، بنابراین مسلمانان هرگز نمى توانند خواب و تعبیر خواب را در ردیف خرافات ، یا حدسیات بدانند.

ج ) حجیت خواب و رؤیا
حجیت خواب و رؤیاها هر چه باشند، حجت (به معنای دلیل شرعی) نیستند؛ نه تکلیفی ایجاد و نه حقی را سلب می‌کنند. هیچ کس بواسطه خوابی که دیده ماموریتی پیدا نخواهد کرد خواب نمی تواند حلالی را حرام یا حرامی را حلال نماید. هرچند ممکن است از طریق رؤیا حقایقی کشف یا چیزی را در آینده پیش‌بینی کرد، به هیچ‌ وجه صرف دیدن رؤیا، کسی مکلف به انجام‌دادن یا ترک کاری که در بیداری بر آن مکلف نیست نخواهد شد.اگر کسی در خواب از طرف معصوم(علیه السلام) به انجام کاری مأمور شود، در بیداری چیزی به عهده ندارد. علامه حلی در این باره می‌فرماید: «اگر(معصومین) در رؤیا مطلبی خلاف ظاهر بگویند، سزاوار نیست از آن تبعیت شود و اگر موافق شریعت چیزی بفرمایند، بهتر است بر طبق آن عمل شود؛ اما واجب نیست؛ زیرا زیارت امام(علیه السلام) در رؤیا موجب وجوب اتباع در بیداری نمی‌شود.(یعنی واجب نیست انجام شود)» (بحارالانوار، ج61، ص238) امام صادق(علیه السلام) در این مورد می‌فرماید: «ان دین الله عزوجل أعز من أن یری فی‌النوم»؛ «دین خداوند برتر از آن است که در خواب دیده می‌شود.» (همان، ص237)
متاسفانه یکی از اشکالات عوامانه اهمیت دادن بیش از حد و نامعقول به رویاهاست که موجب اتهام ما به خرافه‌پرستی و گاه کفر و ارتداد می‌شود. یکی از استادان دانشگاه بغداد در کتابی که درباره رؤیا منتشر کرده، می‌گوید: «شیعیان در بسیاری موارد، قبور امامزادگان و ائمه خود را از طریق رؤیا مشخص می‌کنند.» (رؤیا از نظر دین و روانشناسی، ص 130)
بر فرض آنکه رویا به گونه ای باشد که بیننده را مطمئن به صحت آن سازد، تنها خود می تواند به آن معتقد شده و عمل کند. حق ندارد برای دیگران تعریف کند و بخواهد از طریق رویا چیزی را ثابت کند این گونه کارها ریشه دینی ندارد و تنها موجب خرافه پرستی و سوء استفاده خواهد بود.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد