قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
۱۳۹۹/۰۱/۳۰
–
۳۸۹۷ بازدید
آیا روایت داروی امام کاظم سند معتبر دارد و قابل استناد است؟
طبّ اسلامی، مورد ادعای برخی هست هم از جهت مبانی عقلی و منابع دینی و هم از جهت روشی با اشکالاتی مواجه است؛ زیرا از نظر معرفت‌شناسی دینی، حوزه‌ی طب با فقه متفاوت است. در طب نمی‌توانیم با تعبد بر روایات، رابطه‌ی بیماری و دارو را تشخیص دهیم، بلکه باید با برهان تجربی عمل کنیم؛ باید محتوای این روایات، مورد آزمایش و تجربه‌ی علمی قرار گیرد تا صحت و اثربخشی آن معلوم گردد.حدود شش هزار روایت طبی داریم که پنج هزار آن اصلا سندی ندارد. از هزار روایتی که سند دارند، تنها حدود سیصد موردش دارای سند صحیح است. این روایات صحیح السند نیز عموما درباره‌ی خواص خوراکی‌ها هستند و ربطی به تشخیص و درمان بیماری‌ها ندارند.[1]روایت مورد سؤال در کتاب طبّ الائمه(علیهم‌السلام) نقل شده است. این کتاب، نوشته دو برادر به نام هاى عبد الله و حسین، فرزندان بسطام بن شاپور زیات نیشابورى از محدثان شیعى قرن چهارم هجرى است. موضوع کتاب، روایاتى از ائمه(علیهم‌السلام) در باره علم طب و فواید و مضرات مواد غذایى و بیان داروهاى گیاهى و ادعیه مى باشد. کتاب، شامل 409 حدیث است که در 245 عنوان آمده و ذیل هر عنوان یک یا دو خبر نقل شده است.
مطالب کتاب، در قالب روایت و غالبا با ذکر سلسله سند بیان شده، هر چند سندها چنین مى نماید که برخى از واسطه ها و راویان به طور کامل ذکر نشده و مؤلفان، سند خود را به راوى اصلى و معصوم نرسانده اند. [2]نجاشی -از سند شناسان معروف شیعه- درباره‌ی این کتاب می‌نویسد: «این کتاب فوائد و منافع بسیاری درباره‌ی خوراکی‌ها و منافع طبی آن‌ها و اوراد و ادعیه دارد.» [3]روایت مورد سوال، در فصلی به نام «فی صفة الحمى و طریق علاجه » (در صفت تب و راه علاج آن) با سه واسطه از امام رضا(علیه‌السلام) نقل شده که فرمودند:
«موسی بن جعفر(علیهماالسلام) مریض شده بود، پزشکان را نزد حضرت آورده و هر طبیبی نسخه‌ای عجیب(و پیچیده) ارائه کرد. ایشان فرمودند: شما را به کجا می‌برند؟ به سرور و سید این داروها اکتفا کنید، “هلیله و رازیانه و شکر”، سه ماه قبل از تابستان، هر ماه سه بار. و “هلیله و مصطکی و شکر” سه ماه قبل از زمستان، در هر ماه سه روز، هر روزی سه مرتبه. کسی که از این برنامه استفاده نماید، مریض نمی‌شود مگر به مریضی مرگ.»[4]این روایت از جهت سند بسیار ضعیف است، زیرا در کتب رجالی درباره‌ی دو برادری که کتاب طب الائمه(علیهم‌السلام) را نوشته‌اند (یعنی حسین و عبد الله نیشابوری)، هیچ‌گونه توثیقی بیان نشده است. یعنی علمای رجالی شیعه مانند نجاشی و شیخ طوسی، به وثاقت آن‌ها شهادت نداده‌اند.[5] هرچند پدر (بسطام بن سابور) و عموهایشان، مورد توثیق نجاشی واقع شده‌اند.[6]
بقیه راوایان یعنی «السریّ بن احمد بن السریّ و محمد بن یحیی الارمنی» افراد مجهول الهویه‌ای هستند که در هیچ کتاب رجالی از آن‌ها نامی به میان نیامده است و در هیچ منبع دیگری(غیر از این کتاب) از آن‌ها روایت نقل نشده است.[7] مقصود از «محمد بن سنان» در این روایت، ابوجعفر زاهری است که نجاشی و شیخ طوسی او را به شدت تضعیف کرده‌اند.[8]در مورد برداشت‌هایی که از متن حدیث صورت گرفته هم اشکالات اساسی وجود دارد. اینکه امام کاظم(علیه‌السلام) به دلیل بیماری اطبا را به حضور بپذیرند و بعد خودشان نسخه بدهند، قابل قبول نیست و با مقام امامت و شؤون اخلاقی امام(علیه‌السلام) مناسبت ندارد.
مطلب دیگر اینکه بعصی از این روایت برداشت می کنند جزئیاتی است که از آداب مصرف این دارو بیان شده که معلوم نیست از کجای روایت استخراج شده؟ مثلا اینکه گفته است:
– همه به مقدار مساوی آسیاب شوند به طوری که کمی زبر بماند و خیلی نرم نشود.
– هلیله سیاه منظور است. هرچقدر هم سیاه‌تر و ریزتر باشد، بهتر است.
– منظور از شکر، شکر سلیمانی است که یکبار صاف می‌شود و سرخ‌رنگ است.
– مقدار مصرف آن برای بزرگسال‌ها یک قاشق چای‌خوری و برای کودکان نصف قاشق چای‌خوری است.
– افرادی که سرما می‌خورند و بیمار می‌شوند، باید سه روز پشت سر هم بخورند و افرادی که برای پیش‌گیری مصرف می‌کنند هر ده روز یک بار مصرف کنند.
– اگر شب موقع خواب استفاده کنند بهتر است. دارو را بخورند و بخوابند. نباید تا یک ساعت بعد از خوردن دارو چیزی مصرف کرد.[9]این همه دقت در تهیه دارو از متن روایت ضعیف قابل برداشت نیست. اما برهان تجربی بر اساس آزمایش و آزمون و خطا می‌تواند جزئیات بیشتری را معلوم کند. مثلا اینکه این دارو چه اثراتی دارد؟ برای کدام نوع از امراض مفید است؟ مقدار مصرف آن چقدر باید باشد؟ بهترین زمان مصرف چه وقت است؟ مصرف آن برای چه گروه‌هایی توصیه نمی‌شود؟ مصرف آن چه عوارض جانبی‌ای دارد؟
افرادی که ادعا می‌کنند که این داروها را برای هزاران نفر تجویز کرده و نتایج خارق العاده‌ای به دست آورده اند باید بتوانند برای اثبات این ادعا نتایج آزمایشات خود را به صورت علمی و با رعایت ضوابط علوم تجربی و طبابت به جامعه علمی و عموم مردم ارائه کند.
خلاصه:
این روایت از نظر سندی بسیار ضعیف است و نسبت به صدور آن از امام کاظم (علیه‌السلام) تردید جدی وجود دارد. , جزئیاتی که برای نحوه‌ی فرآوری دارو و زمان و مقدار مصرف آن بیان می‌کند، از این روایت قابل برداشت نبوده و باید با متخصص طب و داروساز ها در این زمینه مشورت شود.
______________________________
پی‌نوشت
[1]. جریان تبریزیان و طب اسلامی
[2]. طب الأئمة علیهم‌السلام (ابن بسطام)- ویکی نور
[3]. احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، موسسة النشر الاسلامی، چ6، قم، 1365ش، ص39.
[4]. عبد الله و حسین بن بسطام، طب الأئمة علیهم السلام، دار الشریف الرضی ، چ2، قم، 1411ق، ص50.
[5]. ابن داود حلی، الرجال، دانشگاه تهران، چ1، تهران، 1342ش، ص199.
[6]. احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص110.
[7]. عبدالله مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، موسسة آل البیت( علیهم السلام) لإحیاء التراث ، چ1، قم، 1431ق، ج 30، ص194.- علی نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث ، ناشر: فرزند مولف، چ1، تهران، 1414ق، ج7، ص363.
[8]. نجاشی، رجال النجاشی، ص328و 425- شیخ طوسی، فهرست الطوسی، مکتبة المحقق الطباطبائی ، چ1، قم، 1420ق، ص406- شیخ طوسی، رجال الطوسی، مؤسسة النشر الاسلامی ، چ3، قم، 1373ش، ص364.
[9]. درس طب استاد تبریزیان- 94/10/22
مطالب کتاب، در قالب روایت و غالبا با ذکر سلسله سند بیان شده، هر چند سندها چنین مى نماید که برخى از واسطه ها و راویان به طور کامل ذکر نشده و مؤلفان، سند خود را به راوى اصلى و معصوم نرسانده اند. [2]نجاشی -از سند شناسان معروف شیعه- درباره‌ی این کتاب می‌نویسد: «این کتاب فوائد و منافع بسیاری درباره‌ی خوراکی‌ها و منافع طبی آن‌ها و اوراد و ادعیه دارد.» [3]روایت مورد سوال، در فصلی به نام «فی صفة الحمى و طریق علاجه » (در صفت تب و راه علاج آن) با سه واسطه از امام رضا(علیه‌السلام) نقل شده که فرمودند:
«موسی بن جعفر(علیهماالسلام) مریض شده بود، پزشکان را نزد حضرت آورده و هر طبیبی نسخه‌ای عجیب(و پیچیده) ارائه کرد. ایشان فرمودند: شما را به کجا می‌برند؟ به سرور و سید این داروها اکتفا کنید، “هلیله و رازیانه و شکر”، سه ماه قبل از تابستان، هر ماه سه بار. و “هلیله و مصطکی و شکر” سه ماه قبل از زمستان، در هر ماه سه روز، هر روزی سه مرتبه. کسی که از این برنامه استفاده نماید، مریض نمی‌شود مگر به مریضی مرگ.»[4]این روایت از جهت سند بسیار ضعیف است، زیرا در کتب رجالی درباره‌ی دو برادری که کتاب طب الائمه(علیهم‌السلام) را نوشته‌اند (یعنی حسین و عبد الله نیشابوری)، هیچ‌گونه توثیقی بیان نشده است. یعنی علمای رجالی شیعه مانند نجاشی و شیخ طوسی، به وثاقت آن‌ها شهادت نداده‌اند.[5] هرچند پدر (بسطام بن سابور) و عموهایشان، مورد توثیق نجاشی واقع شده‌اند.[6]
بقیه راوایان یعنی «السریّ بن احمد بن السریّ و محمد بن یحیی الارمنی» افراد مجهول الهویه‌ای هستند که در هیچ کتاب رجالی از آن‌ها نامی به میان نیامده است و در هیچ منبع دیگری(غیر از این کتاب) از آن‌ها روایت نقل نشده است.[7] مقصود از «محمد بن سنان» در این روایت، ابوجعفر زاهری است که نجاشی و شیخ طوسی او را به شدت تضعیف کرده‌اند.[8]در مورد برداشت‌هایی که از متن حدیث صورت گرفته هم اشکالات اساسی وجود دارد. اینکه امام کاظم(علیه‌السلام) به دلیل بیماری اطبا را به حضور بپذیرند و بعد خودشان نسخه بدهند، قابل قبول نیست و با مقام امامت و شؤون اخلاقی امام(علیه‌السلام) مناسبت ندارد.
مطلب دیگر اینکه بعصی از این روایت برداشت می کنند جزئیاتی است که از آداب مصرف این دارو بیان شده که معلوم نیست از کجای روایت استخراج شده؟ مثلا اینکه گفته است:
– همه به مقدار مساوی آسیاب شوند به طوری که کمی زبر بماند و خیلی نرم نشود.
– هلیله سیاه منظور است. هرچقدر هم سیاه‌تر و ریزتر باشد، بهتر است.
– منظور از شکر، شکر سلیمانی است که یکبار صاف می‌شود و سرخ‌رنگ است.
– مقدار مصرف آن برای بزرگسال‌ها یک قاشق چای‌خوری و برای کودکان نصف قاشق چای‌خوری است.
– افرادی که سرما می‌خورند و بیمار می‌شوند، باید سه روز پشت سر هم بخورند و افرادی که برای پیش‌گیری مصرف می‌کنند هر ده روز یک بار مصرف کنند.
– اگر شب موقع خواب استفاده کنند بهتر است. دارو را بخورند و بخوابند. نباید تا یک ساعت بعد از خوردن دارو چیزی مصرف کرد.[9]این همه دقت در تهیه دارو از متن روایت ضعیف قابل برداشت نیست. اما برهان تجربی بر اساس آزمایش و آزمون و خطا می‌تواند جزئیات بیشتری را معلوم کند. مثلا اینکه این دارو چه اثراتی دارد؟ برای کدام نوع از امراض مفید است؟ مقدار مصرف آن چقدر باید باشد؟ بهترین زمان مصرف چه وقت است؟ مصرف آن برای چه گروه‌هایی توصیه نمی‌شود؟ مصرف آن چه عوارض جانبی‌ای دارد؟
افرادی که ادعا می‌کنند که این داروها را برای هزاران نفر تجویز کرده و نتایج خارق العاده‌ای به دست آورده اند باید بتوانند برای اثبات این ادعا نتایج آزمایشات خود را به صورت علمی و با رعایت ضوابط علوم تجربی و طبابت به جامعه علمی و عموم مردم ارائه کند.
خلاصه:
این روایت از نظر سندی بسیار ضعیف است و نسبت به صدور آن از امام کاظم (علیه‌السلام) تردید جدی وجود دارد. , جزئیاتی که برای نحوه‌ی فرآوری دارو و زمان و مقدار مصرف آن بیان می‌کند، از این روایت قابل برداشت نبوده و باید با متخصص طب و داروساز ها در این زمینه مشورت شود.
______________________________
پی‌نوشت
[1]. جریان تبریزیان و طب اسلامی
[2]. طب الأئمة علیهم‌السلام (ابن بسطام)- ویکی نور
[3]. احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، موسسة النشر الاسلامی، چ6، قم، 1365ش، ص39.
[4]. عبد الله و حسین بن بسطام، طب الأئمة علیهم السلام، دار الشریف الرضی ، چ2، قم، 1411ق، ص50.
[5]. ابن داود حلی، الرجال، دانشگاه تهران، چ1، تهران، 1342ش، ص199.
[6]. احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص110.
[7]. عبدالله مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، موسسة آل البیت( علیهم السلام) لإحیاء التراث ، چ1، قم، 1431ق، ج 30، ص194.- علی نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث ، ناشر: فرزند مولف، چ1، تهران، 1414ق، ج7، ص363.
[8]. نجاشی، رجال النجاشی، ص328و 425- شیخ طوسی، فهرست الطوسی، مکتبة المحقق الطباطبائی ، چ1، قم، 1420ق، ص406- شیخ طوسی، رجال الطوسی، مؤسسة النشر الاسلامی ، چ3، قم، 1373ش، ص364.
[9]. درس طب استاد تبریزیان- 94/10/22