داشبورد جهانی تحریم‌ها: از روسیه تا ایران، تحریم‌ها افزایش می‌یابند

فرارو- چارلز لیچفیلد؛ معاون مرکز ژئواکونومیک اندیشکده شورای آتلانتیک. او پیش‌تر به عنوان تحلیلگر در تیم اروپایی گروه اوراسیا کار کرده بود و پوشش خبری فرانسه و آلمان را هدایت می‌کرد. او در آن گروه مشاوره و تحقیقاتی طیف گسترده‌ای از سیاست‌های امنیتی، تجارت، همسایگی و انرژی اروپا را رصد می‌کرد. تحلیل و تفسیر او در اخبار بلومبرگ، بی‌بی‌سی، فایننشال تایمز، فیگارو و بیلد زایتونگ و پخش و چاپ شده اند.

به گزارش فرارو به نقل از اندیشکده شورای آتلانتیک، در داشبورد تحریم جهانی در اندیشکده شورای آتلانتیک” نگاهی به تحریم‌های به تازگی گسترش یافته علیه ایران خواهم داشت درست زمانی که مذاکرات بر سر بازگشت احتمالی ایالات متحده به توافق هسته‌ای ایران به پایان خود نزدیک می‌شود.

هم چنین، برای ارزیابی اثربخشی تحریم‌ها در مقابله با تجارت غیر قانونی مواد مخدر نگاهی به آمریکای لاتین خواهم انداخت. روسیه نیز هم چنان نقطه‌ای است که تمرکز بر روی آن اجتناب ناپذیر است البته نه کاملاً به دلایل قابل پیش بینی. روسیه هم چنان هدف اصلی تحریم‌های غرب است.

در مورد ایران، ایالات متحده و آن کشور در حال مذاکره بر سر توافقی هستند که تحریم‌های شدید علیه ایران را در ازای عقب نشینی بزرگ از پیشرفت‌های هسته‌ای اخیر ایران لغو می‌کند. چند هفته آینده بحرانی خواهد بود.

نماینده “جو بایدن” رئیس جمهوری امریکا در امور ایران در تاریخ ۱۴ سپتامبر در مورد پیشرفت مذاکرات به کنگره گزارش خواهد داد. ایران خواسته‌های جدیدی را مطرح کرده است که آمریکا آن را رد کرده است و به هیچ وجه قطعی نیست که پیش از انتخابات میان دوره‌ای آمریکا توافقی حاصل شود.

در حالی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران نکته‌ای کلیدی است عامل مهم دیگر تمایل غرب برای تامین منابع جدید انرژی است، زیرا روسیه و عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت توافق کرده‌اند.

مخالفان توافق هسته‌ای استدلال می‌کنند که در صورت لغو تحریم‌ها، تهران منابع درآمد بیشتری برای خرج کردن در گروه‌های نیابتی در خاورمیانه خواهد داشت و محدودیت‌های موجود در ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در سال ۲۰۳۱ به پایان می‌رسد. نگرانی دیگر این است که ایران پس از رها شدن از شر تحریم‌های انرژی می‌تواند قرارداد‌های سواپ نفت با روسیه را منعقد کند و به مسکو اجازه دهد تا تحریم‌های انرژی را دور بزند.

به طور خاص، روسیه با عرضه نفت خام از طریق دریای خزر در شمال ایران می‌تواند یک مسیر به اصطلاح در پشتی برای فروش نفت خود پیدا کند، در حالی که ایران مقادیری معادل نفت خام را از طرف روسیه در نفتکش‌های ایرانی می‌فروشد.

این امر با اجازه دادن به مسکو برای سود بردن از درآمد‌های نفتی از طریق ایران، تحریم‌های انرژی غرب علیه روسیه را تضعیف می‌کند. جدا از مشکلات فنی، ایران با فروش هیدروکربن‌های خود بیش‌تر درآمد خواهد داشت تا این که به عنوان یک گذرگاه برای روسیه عمل کند. حامیان توافق همواره استدلال کرده اند که این بهترین و تنها راه برای مهار برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران است که به سرعت در حال تسریع می‌باشد.

در این میان، تا زمانی که هیچ توافقی حاصل نشود ایالات متحده به تحریم شرکت‌های پتروشیمی ایرانی و اشخاصی که با آن‌ها معامله می‌کنند ادامه خواهد داد. اخیراً وزارت خزانه‌داری آمریکا شرکت‌هایی را که توسط صنعت پتروشیمی خلیج فارس ایران برای تسهیل فروش نفت ایران در شرق آسیا مورد استفاده قرار می‌گیرند در فهرست تحریمی خود قرار داد.

خزانه داری آمریکا هم چنین شرکت‌های بین المللی و شرکت‌های کشتیرانی را که معاملات نفتی را برای شرکت‌های ایرانی تسهیل می‌کنند تحریم کرده است. ایالات متحده پس از خروج از برجام در مارس ۲۰۱۸ میلادی تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران اعمال کرد.

تحریم‌ها قطعا به بخش‌های مهمی از اقتصاد ایران آسیب وارد ساخته‌اند. ناوگان هوایی و باربری ایران که به شدت تحریم شده اند روز به روز در حال ویران شدن می‌باشند. بیش از ۱۷۰ هواپیما زمین گیر هستند در حالی که بیش از ۵۰ درصد هواپیما‌های مسافربری به دلیل کمبود موتور و قطعات یدکی نمی‌توانند پرواز کنند.

شرکت ملی نفتکش ایران که صاحب بزرگترین ناوگان سوپر تانکر‌های جهان است نیز به دلیل تحریم‌ها قادر به نوسازی شناور‌های خود نیست. توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ امکان انجام برخی به روز رسانی‌ها و تعمیرات را فراهم کرد، اما در سال ۲۰۱۸ با خروج امریکا از برجام این روند متوقف شد.

روسیه هدف اصلی تحریم‌های تابستان امسال

کشوری که در تابستان امسال بیشترین تحریم‌ها را اعمال کرد روسیه بود. مسکو یک رژیم تحریمی مستقل دارد و هم چنین از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد تبعیت می‌کند. تابستان امسال، آژانس اطلاعاتی روسیه Rosfinmonitoring (RFM) که به عنوان سرویس نظارت مالی فدرال نیز شناخته می‌شود و به طور مستقیم به رئیس جمهور روسیه گزارش می‌دهد ۷۵۲ نهاد و فرد را به لیست تروریست‌ها و افراط گرایان خود اضافه کرد.

یکی از نهاد‌هایی که اخیرا به فهرست تحریم‌های RFM اضافه شده است جنبش موسوم به “عادت” است که پیش‌تر بر اساس تصمیم دادگاه عالی چچن در سال ۲۰۲۲ میلادی به لیست نهاد‌های ممنوعه وزارت دادگستری روسیه اضافه شده بود. این جنبش برخی از کار‌های خود را بر روی کانال فعال تلگرام ۱ADAT با عنوان پایان دادن به “اشغال” چچن منتشر کرده است.

تصمیم دادگاه و در نتیجه قرار گرفتن نام آن گروه در فهرست وزارت دادگستری روسیه بدان معنی بود که انحلال آن گروه از سوی دولت روسیه اعلام شد. افزودن نام آن جنبش به فهرست RFM ممکن است عملی تکراری و غیر ضروری به نظر برسد، اما این فهرست می‌تواند در آینده علیه افراد مرتبط با آن جنبش مورد استفاده قرار گیرد. این اقدام هم چنین می‌تواند برای گروهی اعمال شود که از پذیرش هر نوع هویت قانونی اجتناب می‌ورزند.

روسیه علاوه بر تبدیل شدن به کشور شماره یک تحریم کننده، هم چنان کشور شماره یک تحریم شده باقی ماند. هفتمین بسته تحریمی اتحادیه اروپا “اسبر بانک” وام دهنده بزرگ روسیه را هدف قرار داد و دارایی‌های آن را در غرب مسدود نمود و معاملاتی را که به مواد غذایی و کود‌های شیمیایی مرتبط نیستند را هم مسدود کرد.

در تاریخ ۵ سپتامبر روسیه صادرات گاز به اروپا را با توقف کلیه تحویل از طریق خط لوله نورد استریم ۱ به دلیل نیاز به تعمیر توربین کاهش داد. آلمان زمانی که در ژوئن معافیت تحریمی برای بازگرداندن توربین تعمیر شده در کانادا به روسیه را در نظر گرفت، خود را در معرض انتقاد شدید قرار داد.

در آن زمان، برلین استدلال کرد که ارسال توربین کمپرسور نیرو (که برای کارکرد خط لوله مورد نیاز است) مشخص خواهد کرد که آیا روسیه بلوف زده یا خیر و روشن می‌کند که تحویل به دلایل صرفا سیاسی محدود شده یا خیر. این در نهایت همان چیزی است که تنها سه روز پس از آن اتفاق افتاد زمانی که کشور‌های گروه هفت (G۷) اعلام کردند که سقف قیمتی را برای صادرات نفت روسیه اعمال خواهند کرد.

تحریم‌های قاچاق مواد مخدر: آیا موثر بوده‌اند؟

در مورد آمریکای لاتین به خصوص مکزیک و کلمبیا تعداد زیادی از افراد و نهاد‌ها تحریم شده‌اند. دلیل اصلی مشارکت آنان در تجارت غیر قانونی مواد مخدر بوده است که تحت پوشش فرمان اجرایی ۱۴۰۵۹ ایالات متحده و هم چنین مقررات تحریم قاچاق مواد مخدر خارجی قرار دارد.

تابستان امسال، وزارت خزانه داری ایالات متحده اوبد “کریستین سپولودا پورتیلو” را به عنوان نماینده و عضو Cartel de Jalisco Nueva Generacion (CJNG) مستقر در مکزیک یک سازمان خشن مسئول قاچاق فنتانیل و سایر مواد مخدر مرگبار در ایالات متحده در فهرست تحریم‌ها قرار داد.

پورتیلو اسلحه گرم از ایالات متحده برای آن گروه قاچاق می‌کرد و آن کارتل را قادر می‌ساخت تا از مسیر‌های قاچاق مواد مخدر و سایر دارایی‌های غیر قانونی محافظت کند. وزارت خزانه داری امریکا پیش‌تر آن کارتل و شبکه مشاغل و افراد آن را که تجارت غیرقانونی مواد مخدر را تسهیل می‌کنند، تحریم کرده بود. در نتیجه تحریم‌ها هرگونه اموال یا منافع متعلق به پورتیلو در ایالات متحده مسدود و به خزانه داری گزارش می‌شود و آمریکایی‌ها از تسهیل معاملات با وی منع می‌شوند.

با محدود کردن دسترسی به موسسات مالی ایالات متحده، تحریم‌ها علیه سازمان‌ها و افراد قاچاق مواد نقش داشته در قاچاق مواد مخدر فعالیت آنان را مختل می‌کند. با این وجود، مشخص نیست که آیا تحریم‌ها به تنهایی می‌توانند از قاچاقچیان بالقوه جلوگیری کنند یا خیر. وزارت خزانه داری مشتاق است تا بر این نکته تأکید کند که نامگذاری‌های آن نهاد به از بین بردن کارتل‌ها و دستگیری رهبران کمک کرده است، اما هم چنین تصدیق می‌کند که این نتایج در هماهنگی با آژانس‌های مجری قانون ایالات متحده و خارجی به دست آمده است.

مقابله با کارتل‌ها باعث آسیب‌های جانبی در سطح محلی می‌شود: با افزایش رقابت گروه‌های جدید در مناطق متروکه متروکه بیکاری و خشونت ناشی از قاچاق مواد مخدر افزایش می‌یابد. با این وجود، اعمال تحریم‌ها برای مقابله با تجارت غیرقانونی مواد مخدر دارای مزایایی است و مشاهده این موضوع که چنین سیاست‌هایی در معرض بررسی داخلی و ارزیابی مکرر قرار دارند اطمینان بخش است.

روسیه محرک اصلی افزایش نامگذاری امسال است

امسال یکی از شدیدترین سال‌ها در تاریخ تحریم‌ها بود که ناشی از واکنش قاطعانه و متحد غرب به حمله روسیه علیه اوکراین بوده است. با این وجود، با توجه به اینکه ایالات متحده گسترده‌ترین رژیم تحریم‌ها را دارد شرکای آن کشور در حال جبران عقب ماندگی خود در این زمینه هستند. سوئیس تعداد کل تحریم‌های خود را ۶۶ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داد و پس از آن بریتانیا ۵۶ درصد تعداد تحریم‌های خود را افزایش داد.

ترس از بحران زمستانی در اروپا گمانه زنی‌ها مبنی بر لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه را تشدید کرده است. اخیرا شاهد تظاهرات پرحاشیه‌ای در پراگ بوده ایم که تظاهرکنندگان در جریان آن خواستار لغو تحریم‌ها شده بودند اظهارات مکرر احزاب اپوزیسیون فرانسه در تحقیر تحریم‌های غیرمولد و حتی برخی درخواست‌ها برای افتتاح خط لوله نورد استریم ۲ از روسیه به آلمان نیز از جمله مخالفت‌های ابراز شده درباره تحریم روسیه بوده اند. برخی از صدا‌ها در آلمان هنوز تصور می‌کنند که مشکلات فنی برای نورد استریم ۱ واقعی است.

تنها عضو اتحادیه اروپا که شدیداً تهدید به در هم شکستن اجماع تحریم‌های آن اتحادیه را مطرح می‌کند مجارستان است. پیش از رای گیری معمول شورای اروپا در مورد تمدید تحریم‌ها در ۱۵ سپتامبر، بوداپست تهدید کرد که از وتوی خود استفاده خواهد کرد مگر آن که سه تاجر روسی از فهرست مسدود شدن دارایی‌ها و ممنوعیت سفر حذف شوند.

از آن زمان تاکنون مجارستان چنین تقاضا‌هایی را کاهش داده است. علیرغم درخواست‌های مکرر مجارستان برای معافیت‌ها و اصلاحات، ساختار کلی رژیم تحریم‌های اتحادیه اروپا را تهدید نمی‌کند.

علیرغم این موارد اعتراضی باور دارم که اتحادیه اروپا فشار تحریم‌ها علیه روسیه را حفظ خواهد کرد. اعضای اتحادیه اروپا در حال حاضر در برابر گمانه زنی‌ها مبنی بر کاهش فشار‌ها بر روسیه استدلال می‌کنند که کنترل صادرات به زمان نیاز دارد تا به درستی موثر باشد.

اتحادیه اروپا نیز علیرغم وجود تردید در بروکسل و پاریس در مورد امکان سنجی فنی ابتکار عمل سقف قیمتی ایالات متحده از طریق جی – ۷ این ابتکار عمل را امضا کرده است.