در رابطه با آیه «وَ إِمّا یُنْسِیَنَّکَ الشَّیْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْری مَعَ الْقَوْمِ الظّالِمینَ»(انعام، ۶۸)، مگر ممکن است پیامبر دستخوش نسیان شیطان گردد؟ اصولا شیطان چگونه باعث نسیان انسان می شود؟اینجانب به تفسیر نمونه مراجعه نمودم ولی قانع نشدم لطفا حضرت عالی توضیح دلنشین تری مرحمت فرمائید.

مفسران بزرگی مانند علامه طبا طبائی در المیزان فرموده اند که در این آیه مثل برخی آیات دیگرهر چند به ظاهر مخاطب شخص پیامبر –ص- است ولی مقصود همه افراد امت است . نظیر این آیه ، آیه 65 سوره زمر است که می فرماید: ( و لقد اوحی الیک و الی الذین من قبلک لئن اشرکت لیحبطن عملک و لتکونن من الخاسرین ؛ و مسلما به تو و همه پیامبران پیشین وحی شده که اگر مشرک شوی تمام اعمالت تباه می گردد و از زیان کاران خواهی بود) .

هدف این آیه و نظائر آن بیان بعد تربیتی دین وآشنا کردن مردم با وظایف و تکالیفشان در برابر خداوند است و دلالت دارد که هر گاه پیامبربا آن مرتبه و منزلتش محکوم به این تکالیف و وظایف و مخاطب به آن است دیگران به مخاطب بودن سزاوارترند ودر این گونه آیات مانند آیه مورد بحث به ظاهر مخاطب پیامبر است ولی در واقع خطاب همگانی و عام است . حال در آیه مورد بحث هدف برانگیختن مومنان و و ادار ساختن آنها به شرکت نکردن در مجالسی است که آیات الهی در آنها مورد تمسخر و اهانت قرار می گیرد ،پس نهی از شرکت در چنین مجالسی تکلیف عامی است که پیامبر و سایر مومنان در آن مشترکند و مخاطب بودن پیامبر در آن منافاتی ندارد که دیگران نیز مقصود به این خطاب باشند . در نتیجه این آیه هنگامی دلالت بر تحقق نسیان از جانب پیامبر دارد که خطاب مختص او باشد و شامل دیگران نباشد در حالی که این خطاب عام و فراگیر است و دلیل آن این است که مضمون همین آیه در آیه 140سوره نساء به صورت جمع مخاطب آمده است . پس مخاطب در این گونه آیات خصوص پیامبر نیست بلکه عام است و چون در جای خود ثابت شده که شیطان بر انبیا تسلطی ندارد و نسیان در پیامبران الهی یا به طور کلی و یا حداقل در حوزه رسالت و وظایف الهی راه ندارد نتیجه این می شود که اصلا پیامبر در این گونه آیات مخاطب اصلی نیست بلکه به ظاهر او مورد خطاب است و لی مخاطب اصلی و واقعی دیگران می باشند .بحارالانوار، ج 99، ص 178 و براى اطلاع تفصیلى در این باب مراجعه کنید به: حسن یوسفیان و احمد حسین شریفى، پژوهشى در عصمت معصومان، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، تهران: چاپ اوّل، 1377 ش، صص 233 – 265.

راغب اصفهانی در مفردات می گوید : نسیان ان است که انسان چیزی را که در ذهنش محفوظ است به واسطه ضعف قلب یا غفلت از یاد ببرد و یا از روی قصد کاری کند که از قلبش حذف شود و از یادش برود . کار و برنامه شیطان ایجاد وسوسه در دل انسان است .شیطان، دنیا و زرو زیور آن را در نظر انسان زیبا و دوست داشتنی جلوه می دهد و امور غیر واقعی و خیالات واهی را ، واقعی و اصیل می نمایاند وانسان را به دنیا وتجملات و تعلقات آن و اوهام و تخیلات بی پایه و اساس سرگرم سازدو همین کار موجب می شود که انسان از یاد خدا و توجه به او غافل گردد زیرا وقتی انسان متوجه چیز خاصی که مورد علاقه و دلبستگی او است بشود طبیعی است که ازتوجه به امور دیگر باز می ماند و شیطان با زیبا و مهم جاوه دادن دنیا و امور باطل و خواهش ها و هوس های ناروا نقش مهمی در ایجاد این نسیان دارد .