دلالت سوره «قدر» بر وجود امام زمان(عج)

پرسش : چگونه می توان برای اثبات وجود امام زمان(عجل اللهتعالی فرجه الشریف) به سوره«قدر» استدلال نمود؟

پاسخ : می دانیم که ماه رمضان و لیلة القدر تا روز قیامت استمرار دارد؛ از طرفی بر اساس سوره «قدر» ملائکه و روح در هر شب قدر بر زمین فرود مى آیند، بنابراین بعد از رسول خدا(ص) در هر زمان باید امامى کامل و معصوم وجود داشته باشد تا محل نزول ملائکه و روح گردد. لذا پیامبر(ص) فرمودند: «به لیلة القدر ایمان آورید؛ زیرا براى على بن ابى طالب و یازده فرزند بعد از اوست».

توضیح بیشتر آنکه :

از سوره«قدر» به خوبى استفاده مى شود که ملائکه در شب قدرِ هر سال به جهت تقدیر همه کارها بر زمین فرود مى آیند؛ «اِنَّا اَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ * وَ ما اَدْراکَ ما لَیْلَهُ الْقَدْرِ * لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ * تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ اَمْرٍ * سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْر»(1)؛ (ما آن [قرآن] را در شب قدر نازل کردیم * و تو چه میدانى شب قدر چیست؟! * شب قدر بهتر از هزار ماه است * فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگارشان براى [تقدیر] هر کارى نازل مى شوند * شبى است سرشار از سلامت [و برکت و رحمت] تا طلوع سپیده).

در سوره«دخان» نیز به این موضوع اشاره شده است، آنجا که مى فرماید: «حم * وَ الْکِتَابِ الْمُبِینِ * اِنَّا اَنزَلْنَاهُ فىِ لَیْلَهٍ مُّبَارَکَهٍ اِنَّا کُنَّا مُنذِرِینَ * فِیهَا یُفْرَقُ کلُ ُّ اَمْرٍ حَکِیمٍ»(2)؛ (حم * سوگند به این کتاب روشنگر * که ما آن را در شبى پر برکت نازل کردیم * ما همواره انذار کننده بوده ایم * در آن شب هر امرى بر اساس حکمت[الهى] تدبیر و جدا مى گردد).

می دانیم که ماه رمضان تا روز قیامتتکرار مى شود و در نتیجه لیله القدر نیز تا روز قیامتاستمرار دارد پس نزول ملائکه و روح نیز در هر شب قدر تکرار مى شود؛ اما سوال این است که ملائکه و روح که در هر سال شب قدر بر زمین فرود مى آیند بعد از رسول خدا(صلى اللهعلیه و آله) بر چه کسى وارد مى شوند؟ با تامل و دقت پى مى بریم که در هر زمان باید امامى کامل و معصوم وجود داشته باشد تا محل نزول ملائکه و روح گردد.

امام باقر(علیه السلام) در این باره می فرمایند: «وَ یَا مَعْشَرَ الشِّیعَهِ خَاصِمُوا بِسُورَهِ «اِنَّا اَنْزَلْنَاهُ» تَفْلُجُوا، فَوَ اللَّهِ اِنَّهَا لَحُجَّهُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَلَى الْخَلْقِ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ(صلى اللهعلیه و آله) وَ اِنَّهَا لَسَیِّدَهُ دِینِکُمْ وَ اِنَّهَا لَغَایَهُ عِلْمِنَا یَا مَعْشَرَ الشِّیعَهِ خَاصِمُوا بِ «حم وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ اِنَّا اَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَهٍ مُبارَکَهٍ اِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ» فَاِنَّهَا لِوُلَاهِ الْاَمْرِ خَاصَّهً بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ(صلى اللهعلیه و آله)»(3)؛ (اى جماعت شیعهبا خصم خود به سوره«اِنَّا اَنْزَلْنَاهُ» محاجه کنید که پیروز خواهید شد، پس سوگند به خداکه این سورهاز براى حجت خداوند تبارک و تعالى بعد از رسول است این سورههمانا مدرک دین شما و نهایت علم ما است. اى جماعت شیعهبا آیه«حم وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ …» بحث کنید؛ زیرا این آیات اختصاص به والیان امر بعد رسول خدادارد…).

ایشان همچنین می فرمایند: «وَ ایْمُ اللَّهِ اِنَّ مَنْ صَدَّقَ بِلَیْلَهِ الْقَدْرِ لَیَعْلَمُ اَنَّهَا لَنَا خَاصَّهً …»(4)؛ (به خداسوگند همانا هر کس تصدیق کند لیله القدر را علم پیدا مى کند که از براى ما است …).

امام امیر المومنین(علیه السلام) به ابن عباسفرمود: «اِنَّ لَیْلَهَ الْقَدْرِ فِی کُلِّ سَنَهٍ وَ اِنَّهُ یَنْزِلُ فِی تِلْکَ اللَّیْلَهِ اَمْرُ السَّنَهِ وَ اِنَّ لِذَلِکَ الْاَمْرِ وُلَاهً بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ(صلى اللهعلیه و آله) فَقُلْتَ مَنْ هُمْ؟ فَقَالَ اَنَا وَ اَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِی اَئِمَّهٌ مُحَدَّثُونَ …»(5)؛ (شب قدر در هر سال هست، و در آن شب امر یک سال نازل مى شود براى آن والیانى است بعد از رسول خدا(صلى اللهعلیه و آله) ابن عباسمى گوید عرض کردم: آنان چه کسانى هستند؟ حضرت فرمود: من و یازده نفر از صلب من که همگى امام و محدثند …).

به همین جهت است که رسول خدا(صلى اللهعلیه و آله) به اصحاب خود فرمودند: «آمِنُوا بِلَیْلَهِ الْقَدْرِ اِنَّهَا تَکُونُ- لِعَلِیِّ بْنِ اَبِی طَالِبٍ وَ لِوُلْدِهِ الْاَحَدَ عَشَرَ مِنْ بَعْدِه»(6)؛ (به لیله القدر ایمانآورید؛ زیرا براى على بن ابى طالب و یازده فرزند بعد از اوست).(7)

پی نوشت:

(1). سوره قدر، آیه 1 تا 5.

(2). سوره دخان، آیه 1 تا 4.

(3). الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق ، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 قمری، چاپ: چهارم، ج 1، ص 249، (باب فی شأن إنا أنزلناه فی لیلة القدر و تفسیرها).

(4). الکافی، همان، ص 253، ح 9.

(5). الکافی، همان، ص 247، ح 2.

(6). کمال الدین و تمام النعمة، ابن بابویه، محمد بن على ، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر، اسلامیه ، تهران ، 1395 قمری ، چاپ: دوم ، ج 1، ص 281، باب 24 (ما روی عن النبی(صلی الله علیه و آله) فی النص على القائم(علیه السلام) و أنه الثانی عشر من الأئمة)، ح 30.

(7). گردآوری از: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، مسجد مقدس جمکران، قم، چاپ هفتم، 1390 ش، ص 287.