پرسشگر گرامی ! زبور نام کتابی‌است که بر اساس قرآن و روایات اسلامی، بر داوود از پیامبران بنی‌اسرائیل نازل شده‌است. زبور به زبان عبری است و سراسر اندرز و دعا و مناجات با ایزد متعال و تجلیل مقام ربوبی است و پس از تورات نزول یافته‌ است.ریشه ناموجه تسمیه این کتاب آن است که به صورت مجموعه‌ای مکتوب بر الواح فرود آمده ‌است. برخی نیز زبور را به معنی مکتوب دانسته‌اند. زبور در قرآن
در سوره‌های نساء، انبیاء و اسراء قرآن زبور نام برده شده‌است.
– به راستی که ما به تو وحی کردیم چنان‌که به نوح و پیامبران پس از او و همچنین به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط بنی‌اسرائیل و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی کردیم و به داوود هم زبور را عطا کردیم.(قرآن ۴:۱۶۳)
– و پروردگار تو به آنچه در آسمان‌ها و زمین است داناتر است و به داود زبور را بخشیدیم. (قرآن ۱۷،۵۵)
– و ما در زبور پس از ذکر نوشتیم که به راستی بندگان نیکوکار من زمین را وارث خواهند شد. (قرآن ۲۰،۱۰۵)
زبور در تفاسیر
با این که قرآن به اعطای زبور به داوود اشاره کرده‌است، برخی از مفسرین اهل سنت آن را به طور مطلق کتب انبیاء معنی کرده‌اند. بر اساس تفسیر نمونه، کتاب زبور احکام شریعتی خاصی نداشته و آیین جدیدی نیاورده‌است. در تفسیر نمونه، زبور دلیل برتری داوود بر دیگر پیامبران دانسته شده‌است.
زبور در روایات اسلامی
در روایتی ابوذر غفاری از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل کرده‌است که زبور یکی از ۱۰۴ کتابی‌است که بر مردم جهان نازل گشته‌است. در صحیح بخاری، ابوهریره از محمد نقل کرده‌است که خواندن زبور بر داوود آسان گشته بود و چون به خادمانش می‌فرمود اسب‌ها را زین کنند؛ پیش از آنکه اسب‌ها زین شود زبور را به پایان می‌برد.
برخی پژوهشگران زبور مذکور در قرآن را با مزامیر در عهد عتیق برابر دانسته‌اند. با این که مزامیر بیش‌تر به عنوان کتاب دعا و تسبیح شهرت دارد؛ زبور و مزامیر هر دو به داود منسوب‌اند. در قرآن از زبور آورده شده‌است که بندگان نیکوکار خداوند وارث زمین خواهند شد. در مزامیر داود، آیه‌ای با معنی مشابه آمده است:
– زیرا که خداوند عدالت را دوست می‌دارد و بندگان صالح خود را رها نمی‌کند بلکه از ایشان نگهداری می‌کند زیرا که درخت شریران بریده خواهد شد. و صدیقان وارث زمین شده تا ابد در آن سکونت خواهند کرد؛ زیرا که زبانشان به حکمت گویاست.(مزامیر ۳۷:۲۹( برخی نیز آیه قرآن در سوره انبیاء را با این بخش مزامیر تطبیق داده‌اند.
– زیرا که شریران منقطع می‌شوند اما متوکلان به خداوند، وارثان زمین خواهند شد. و متواضعان وارث زمین شده از سلامت بهره خواهند برد. شریر دندان‌های خویش بر او می‌فشارد، اما خداوند بر صدیقان متبسم است. (مزامیر ۳۸:۱۱)
آیات دیگری از مزامیر نیز مفهومی نزدیک با آنچه در قرآن آمده ‌است، دارند:
– خداوند روزی صالحان را می‌داند و میراث ایشان زمین ابدی باشد که در زمان بلا خجل نشوند و در ایام قحطی سیر خواهند شد. این متبرکان خداوند زمین را به میراث می‌برند.(مزامیر ۳۸ ۹:۱۱)
برخی از علمای مسلمان که زبور را اشاره‌ای به کتب انبیای پیشین و نه فقط کتاب داود می‌دانند، این آیه قرآن را با آیه مشابهی در سفر خروج برابر دانسته‌اند.
– و بندگان خود ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و اسرائیل را به یاد آور چونکه به ذات خود برای ایشان سوگند یاد کرده به‌ایشان گفتی که ذریه شما را چون ستاره‌های آسمان بسیار خواهم گردانید و تمامی زمینی که درباره‌اش گفتم به ذریه شما خواهم بخشید که تا ابد وارث آن باشند. (خروج ۳۲:۱۱)
منابع:
– شاله فلیسین، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ترجمهٔ منوچر خدایار محبی، تهران، انتشارات دانشگاه ۱۳۴۶.
– حسن بن فضل طبرسی، مجمع‌البیان، احمد بهشتی، چاپ هشتم، قم، فراهانی ۱۳۶۹.
– کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران، اساطیر ۱۳۷۹.
بعضی پژوهشگران زبور را از ریشه عبری زمره(זימרה) که هم به معنی قدرت و هم به معنی آواز یا سرود است؛ دانسته‌اند. زبور فعلی قسمتی از تنخ (تورات یا عهد عتیق) است ؛ و تورات کنونی فاقد هر گونه سند معتبری می باشد. این کتاب به اعتراف خود یهودیان و مسیحیان ، زمانی ناپدید شده بود و بعد از چندین قرن کسی ادّعا نمود که آن را پیدا کرده است ؛ و اکنون همان کتاب بی اصل و نسب است که به عنوان تورات شناخته می شود و مزامیر یا زبور نیز جزئی از آن می باشد. پس انتظار نداشته باشید که کلمات زبور حقیقی را در آن پیدا کنید.