سوالات نکیر و منکر – سوال قبر – سوال قبر از معصوم(ع)
۱۳۹۶/۱۲/۰۵
–
۱۳۷۲ بازدید
به تازگی یک سخنرانی از آیت الله مجتهدی تهرانی شنیدم که گفته شده نکیر و منکر در هنگام خاکسپاری حضرت زهرا (س) نزد او آمدند و از او سوالاتی چون خدا و امام تو کیست را پرسیدند. آیا سندیت این روایت مورد تایید است؟ این مسئله هرگز برای من قابل هضم نیست که معصومین که خودشان حجت مطلق الهی هستند، در چنین موقعیتی قرار بگیرند.
چنین روایاتی در میان احادیث و متون دینی ما وجود دارد و از برخی آیات قرآن هم همین مستفاد است که کلیات سوال در قبراز همه انسان هاست ولی آن چه در این میان مهم است داشتن عقاید درست و شفاف و اعمال صالح و نیک است و چنین فردی مانند دانش آموزی که درسش را خوب خوانده است و ترس و واهمه ای از سوال و پرسش معلمش ندارد انبیا ، اولیا و مومنان نیک عمل نیز نه تنها از مواجه با این دو فرشته ترسی ندارند بلکه موجب سرور و شادی آنها است .
همچنین از روایات استفاده می شود که همه در عالم قبرملاقات با این دو فرشته و این پرسش و پاسخ ها را دارند منتهی دیدار با این دو و مواجه شدن با آنها برای انبیا، اولیا و مومنان شیرین و گوارا و برای کفار و تبهکاران تلخ و سنگین است .
در برخی از دعاها مانند دعای ابو حمزه ثمالی این موضوع بیان شده و از زبان امام سجاد (علیه السلام) چنین واردشده است: «ابکی لسوال منکرٍ و نکیرٍ فی قبری؛ می گریم به خاطر باز خواست شدن و مورد پرسش منکر و نکیر واقع شد» یا در دعای مکارم الاخلاق از وجود مبارک امام صادق(علیه السلام) هم این طوری بیان شده که: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضِیقِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضَغْطَةِ الْقَبْر : خداوندا از عذاب قبر و تنگى و فشار قبر بتو پناه میبرم.»، ( مکارم الأخلاق، قسمتی از دعای هر صبح وشام از امام صادق ص 279)
البته لازم است که به برخی دیگر هم از روایات، که سؤال و جواب قبر را ویژه مؤمنین خالص و کافرین خالص دانسته و حساب بقیه را موکول به قیامت میکنند اشاره شود. مانند این روایت: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیهالسلام): «لَا یسْأَلُ فِی الْقَبْرِ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الْکُفْرَ مَحْضاً وَ الْآخَرُونَ یلْهَوْنَ عَنْهُمْ»
امام صادق (علیهالسلام) فرمودند: پرسیده نمیشود در قبر، مگر کسی که خیلی محض ایمان، یا خیلی محض کفر باشد و دیگران، از آنان غفلت میشود. (کافی، جلد ۳، صفحۀ ۲۳۵، باب المسأله فی القبر و من یسأل و من لا یسأل، حدیث ۸)
راه جمع بین این دو دسته از روایات این است که علما معتقدند که سؤالهای خاص(بررسی دقیق اعمال) مربوط به مومن محض و کافر محض است و از دیگران فقط راجع به کلیات باورها سؤال میشود.
همچنین از روایات استفاده می شود که همه در عالم قبرملاقات با این دو فرشته و این پرسش و پاسخ ها را دارند منتهی دیدار با این دو و مواجه شدن با آنها برای انبیا، اولیا و مومنان شیرین و گوارا و برای کفار و تبهکاران تلخ و سنگین است .
در برخی از دعاها مانند دعای ابو حمزه ثمالی این موضوع بیان شده و از زبان امام سجاد (علیه السلام) چنین واردشده است: «ابکی لسوال منکرٍ و نکیرٍ فی قبری؛ می گریم به خاطر باز خواست شدن و مورد پرسش منکر و نکیر واقع شد» یا در دعای مکارم الاخلاق از وجود مبارک امام صادق(علیه السلام) هم این طوری بیان شده که: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضِیقِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضَغْطَةِ الْقَبْر : خداوندا از عذاب قبر و تنگى و فشار قبر بتو پناه میبرم.»، ( مکارم الأخلاق، قسمتی از دعای هر صبح وشام از امام صادق ص 279)
البته لازم است که به برخی دیگر هم از روایات، که سؤال و جواب قبر را ویژه مؤمنین خالص و کافرین خالص دانسته و حساب بقیه را موکول به قیامت میکنند اشاره شود. مانند این روایت: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیهالسلام): «لَا یسْأَلُ فِی الْقَبْرِ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الْکُفْرَ مَحْضاً وَ الْآخَرُونَ یلْهَوْنَ عَنْهُمْ»
امام صادق (علیهالسلام) فرمودند: پرسیده نمیشود در قبر، مگر کسی که خیلی محض ایمان، یا خیلی محض کفر باشد و دیگران، از آنان غفلت میشود. (کافی، جلد ۳، صفحۀ ۲۳۵، باب المسأله فی القبر و من یسأل و من لا یسأل، حدیث ۸)
راه جمع بین این دو دسته از روایات این است که علما معتقدند که سؤالهای خاص(بررسی دقیق اعمال) مربوط به مومن محض و کافر محض است و از دیگران فقط راجع به کلیات باورها سؤال میشود.