قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
۱۳۹۷/۱۰/۱۳
–
۱۷۳۱۱ بازدید
وقتی که از این دنیا میمیریم شب اول قبر چگونه خواهد بود و چگونه سوال از آدم میپرسن و کدام امامان به پیشمان می آید و در آن دنیا می توانند به ما کمک کنند و می توانیم صورتشان را ببینیم همینطور صورت خداوندا متعال و بلند مرتبه چی لطفا قدری توضیح دهید؟
وقت مرگ دارد همه حضرت امیرالمؤمنین سلام الله علیه را میبینند اما بعد از مرگ حساب و کتاب خاص خود را بر اساس اعمال و نیات اشخاص دارد. در بیشتر موارد مقصود از واژه «قبر» در واقع مسائل برزخ است؛ مانند : «ان القبر روضه من ریاض الجنة او حفرة من حفرالنار» بحارالانوار، ج 6، ص 159، روایت 19. «قبر یا روضه اى از ریاض بهشت و یا جایگاه پستى از جایگاه هاى آتش است». البته قبر برزخى و قبر خاکى یک ارتباط خاصى با هم دارند که مجال طرح آن نیست؛ ولى باید توجه داشت که عمده مسائل شب اول قبر و پس از آن، مرتبط با عالم برزخ است، نه قبر خاکى. نگا: عروج روح، ج 7، صص 69 و 114. بنابراین هم عذاب قبر و فشار آن و هم شادى ها و فراخى هاى آن، مرتبط با عالم برزخ بوده و با قالب بدن برزخى، صورت مى گیرد و قبر خاکى در این موارد، خصوصیتى ندارد. ازاین رو اگر مرده اى را بسوزانند، یا آن را بخورند، یا به دریا بیندازند و یا آن را مومیایى کرده و در محفظه هاى خاصى نگه دارند؛ باز هم مسائل شب اول قبر، فشار قبر، سؤال، مکافات و … براى آنان خواهد بود و شب اول قبر آنها، همان شبى است که این بدن ها یا به دریا انداخته شد، یا طعمه حریق گشته و یا خوراک حیوانى قرار گرفته است. شب اول قبر شهیدانى که پس از مدت مدیدى، اجساد مقدس و مطهر آنان یافت مى شود؛ همان شبى است که در بیابان ها مانده اند. حضرت امیر علیه السلام مى فرماید: «فروگذار نمى شود احدى از مردم که در شرق و غرب زمین و دریا و صحرا هستند؛ مگر آن که فرشته هاى سؤال کننده، به ملاقات آنان خواهند رفت». علم الهدى، معاد و عدل، ص 100.پرسشهای شب اول قبر :
نکیر و منکر نام دو فرشته عذاب است که مامور پرسش از عقاید و اعمال انسان ها در عالم قبر می باشند . نکیر و منکر در شب اول قبر به سراغ همه انسانها می روند .
این دو فرشته وقتی نامشان منکر و نکیر است که میت به درستی ار عهده سوال و جواب آنها در مورد عقائد و اعمال صالحش بر نیاید چون اعتقاد او نادرست و ناقص و اعمال او نا صالح و نا پسند بوده است .
اگر اعمال مرده و عقاید او شایسته و نیک و صحیح و قابل قبول باشد نام این دو فرشته به مبشر و بشیر تغییر می یاید . پس نام این دو مامور الهی تابعی از اعمال و عقاید ما است .
از روایات استفاده می شود که همه در عالم قبرملاقات با این دو فرشته و این پرسش و پاسخ ها را دارند منتهی دیدار با این دو و مواجه شدن با آنها برای مومنان شیرین و گوارا و برای کفار و تبهکاران تلخ و سنگین است .
آن چه در این میان مهم است داشتن عقاید درست و شفاف و اعمال صالح و نیک است و چنین فردی مانند دانش آموزی که درسش را خوب خوانده است و ترس و واهمه ای از سوال و پرسش معلمش ندارد مومنان نیک عمل نیز نه تنها از مواجه با این دو فرشته ترسی ندارند بلکه موجب سرور و شادی آنها است .
سؤالاتی که نکیر و منکر می پرسند :
عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله أَنَّ لِلَّهِ تَعَالَى مَلَکَیْنِ یُقَالُ لَهُمَا نَاکِرٌ وَ نَکِیرٌ یَنْزِلَانِ عَلَى الْمَیِّتِ فَیَسْأَلَانِهِ عَنْ رَبِّهِ وَ نَبِیِّهِ وَ دِینِهِ وَ إِمَامِهِ … ؛ از رسول خدا –ص- نقل شده است که خداوند متعال دو فرشته به نام ناکر و نکیر دارد که بر میت نازل شده و از پروردگار و پیامبر و دین و امامش از او می پرسند … ، ( بحارالأنوار ج 6 د 245 باب 8 ).
توضیح بیشتر :
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضِیقِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضَغْطَةِ الْقَبْر ؛ خداوندا از عذاب قبر و تنگى و فشار قبر بتو پناه میبرم»، (مکارم الأخلاق، قسمتی از دعای هر صبح وشام از امام صادق ص 279).
به محض ورود میت به قبر ، شب اول قبر آغاز می شودکه ممکن است تحمل همان سختی های اولیه ، جهت آشنایی با جهان آخرت ، پذیرفتن حقایق هولناکی چون حساب و کتاب ،نکیر و منکر ،برزخ و قیامت و… باشد. لذا سخت ترین شبی است که میت تجربه می کند و گریزی از آن نیست اما چون به شدت متاثر از اعمال و نیات افراد است ،می توان کیفیت آن را به دست خود تغییر داد و از وحشت و فشار آن کاست و بزرگانی چون ائمه معصومین را به فریادرسی طلبید. لذا هر چند شب اول قبر حتی برای مومن هم سخت است اما با وجود فرشته های الهی و اعمال نیک خود مومن و حضرات معصومین ، می تواند برای مومن بسیار آسانتر و بلکه غیر قابل مقایسه با شب اول قبر کافر و فاسق باشد. نکیر و منکر سوالات نکیر و منکر از مهمترین حوادث شب اول قبرند. بنابر روایاتی که در حد تواترند ، این دو فرشته( که هیبت زیادی داشته و موجب رعب میت می شوند) ماموران خداوند برای بررسی اعتقادات شخص تازه در گذشته هستند.
در برخی روایات از این دو فرشته به «دو نگهبان قبر» تعبیر شده است. نکیر و منکر در شب اول قبر وارد می شوند. یکی در جانب راست و دیگری در جانب چپ متوفی قرار می گیرد و شروع به پرسیدن سوالاتی از او می کنند.
این سوالات راجع به اعتقادات مهم، همچون خدایت کیست. پیامبر و امامت کیست. و جوانیت را در چه راهی صرف کردی می باشد.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: «إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا دَخَلَ حُفْرَتَهُ یَأْتِیهِ مَلَکَانِ: اَحَدُهُمَا مُنْکَرٌ وَ الْآخَرُ نَکِیرٌ، فَأَوَّلُ مَا یَسْأَلَانِهِ عَنْ رَبِّهِ وَ عَنْ نَبِیِّهِ وَ عَنْ وَلِیِّهِ، فَإِنْ أَجَابَ نَجَا، وَ إِنْ تَحَیَّرَ عَذَّبَاه ؛ رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلّم فرموده است: همانا بنده هنگامى که داخل قبر خود شود دو ملک نزد او حاضر شوند (یکى منکر و دیگرى نکیر است) و اول چیزى که از وى سؤال کنند (از پروردگار، و پیغمبر، و امام او سؤال نمایند) پس اگر جواب دهد نجات یافته است، و اگر متحیر بماند و جواب نگوید عذابش نمایند.»، ( کشف المحجة لثمرة المهجة، ص: 273) .
از امام صادق(علیه السلام) نقل است که: چون در قبر خود داخل شود دو فرشته قبر (نکیر و منکر) نزد او آیند در حالى که موهاى خود را به زمین می کشند و با پاهاى خود زمین را می شکافند، صداى ایشان مانند صداى سخت رعد و چشم هایشان مانند برق خیره کننده چشم است و به او می گویند: کیست پروردگار تو و چیست دین تو و کیست پیغمبر تو؟ می گوید: خدا پروردگار من و اسلام دین من و محمد (ص) پیغمبر من است، پس به او می گویند خداوند تو را در آنچه که دوست می دارى و به آن راضى و خشنودى ، ثابت و استوار گرداند، (طرائف الحکم یا اندرزهاى ممتاز، ترجمه ج2ص152).
نیز در خبرست آن شب که مرده را در گور نهاده باشند منکر و نکیر علیهما السّلام مى آیند بر روى سیاه و چشمهاى أزرق ، و به دندان پیشین زمین می درند، و همچون رعد می غرّند، و از هر دو چشمانشان آتش می جهد، اگر مرده مؤمن و طاعتکار بود عقل و هوشش بجاى بماند و به جواب و حجّت ، ایشان را دفع کند و قبر وى باغی گردد از باغ هاى بهشت، و اگر کافر و فاسق باشد در ماند و قبرش گودالى گردد از گودالهای هاى دوزخ، (شهاب الأخبار با ترجمه، متن،80 ، الباب الاول).
تعابیری همچون « شرّ نکیر و منکر » یا « هول نکیر و منکر » که در روایات آمده است، به دلیل ترس و اضطرابی است که با دیدن این دو فرشته، به سراغ میت می‌آید؛ از این رو خواندن سوره ملک، برای خلاصی از ترس و وحشت پس از مرگ سفارش شده است؛ در برخی دعاها نیز خلاصی از این مرحله دشوار طلب شده است. همچنین به نزدیکان میت سفارش شده است که پس از خاکسپاری، میت را تنها نگذارند و با تلقین به او، در پاسخ دادن به سئوالات نکیر و منکر یاری‌اش کنند، ( اصول کافی، باب المسأله فی القبر 2/ 634 و 3/201 ) .
البته در برخی روایات نقل است که سوال قبر مخصوص همه نیست بلکه فقط از کسانی که دارای ایمان محض یا کفر محض هستند سوال می شود و حساب و کتاب بقیه موکول به روز قیامت است .
« لَا یُسْأَلُ فِی الْقَبْرِ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الْکُفْرَ مَحْضاً وَ الْآخَرُونَ یُلْهَوْنَ عَنْهُم؛ در قبر سوال نمی شود مگر از کسانی که ایمان خالص یا کفر خالص دارند و از افراد دیگر صرف نظر می شود، ( الکافی، ج 3، 235).
این روایت به صورتهای دیگر نیز از ائمه معصومین نقل شده است. ابوبکر حضرمی می گوید از امام صادق(علیه السلام) پرسیدم: من المسئولون فی قبورهم: از چه کسانی در قبرهایشان سوال می شود ؟ فرمود: از کسانی که ایمان خالص یا کفر خالص دارند، (فروع کافی ،ج2،ص 237) .
به دلیل تناقضی که این روایات با دسته ای دیگر از روایات مربوط به عمومیت سوال نکیر و منکر دارند، بعضی از علما معتقدند که سوالهای خاص ( بررسی دقیق اعمال) مربوط به مومن محض و کافر محض است و از دیگران فقط راجع به کلیات سوال می شود و از جزئیات در قبر پرسیده نمی شوند، ( عالم برزخ در چند قدمی ما: محمد محمدی اشتهاردی، ص109) .
شاید به دلیل همین حساب و کتاب است که برخی روز قیامت بی حساب و معطلی وارد بهشت یا جهنم می شوند اما بقیه باید اعمالشان به دقت مورد محاسبه قرار گیرد.
برای نجات از عذاب نکیر و منکر و آسان شدن پاسخ گویی برخی از اعمال معرفی شده اند اعمالی که بیشتر مورد تاکید قرار گرفته اند عبارتند از : نماز ضمرة بن حبیب گوید راجع به نماز از پیغمبر- صلّى اللّه علیه و آله و سلّم- سؤال کردند، فرمود: نماز از واجبات دین است …شفیع نزد ملک الموت، و مونس قبر و فرش زیر پهلو است. جواب نکیر و منکر است.(نصایح ،369، نماز بیست و نه خاصیت دارد ) نماز شب و امام صادق علیه السّلام از پدرانش از پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم نقل کردند که: نماز شب باعث خشنودى خدا و دوستى فرشتگان مى گردد و… جواب منکر و نکیر و مونس و زائر او در قبر مى گردد. روزه ماه شعبان هر کس نُه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد منکر و نکیر به هنگام سؤال، با وى مهربان و با عطوفت خواهند بود.( ثواب الاعمال وعقاب الاعمال ،شیخ صدوق ،ص82) دوستی وپیروی از حضرت علی علیه السلام هر کس على را دوست بدارد خداوند … ترس منکر و نکیر را از او دور مى گرداند و قبرش را روشن مى سازد و چهره اش را نورانى مى نماید. (الإیمان و الکفر، بحار الانوار،ج1، 254).
از بعضی روایات استفاده می شود که اعتقادات آدمی از موارد سئوال در قبر است. امام کاظم علیه السلام می فرماید: « در قبر به مومن گفته می شود رب تو کیست؟جواب می دهد : الله پس سئوال می شود دینت چیست؟ جواب می دهد: اسلام ؛ پیامبرت کیست؟ جواب می دهد : محمد صلوات الله علیه سپس سئوال می شود امامت کیست ؟ پاسخ می دهد : فلان الی آخر ؛ به او گفته می شود از کجا این را دانستی ؟ جواب می دهد: این امری است که خدا مرا به آن هدایت کرده و بر آن مرا ثابت نگه داشته است.پس به او گفته می شود بخواب همانند خواب عروس، خوابی که هیچ گونه رویای کراهت انگیز در آن نیست ؛ آنگاه برای او دری به سوی بهشت گشوده می شود و از روح و ریحان بهشتی برخوردار شده و می گوید : خدایا هرچه زودتر قیامت را بر پا کن تا شاید به اهل و مالم برگردم…. و به کافر گفته می شود رب تو کیست؟جواب می دهد :الله پس سئوال می شود دینت چیست؟ جواب می دهد: اسلام ؛ پیامبرت کیست؟ جواب می دهد : محمد صلوات الله علیه.. از او سئوال می شود چگونه جواب این سئوال ها را دانستی ؟ پاسخ می دهد : شنیدم مردم چنین می گفتند من هم چنین گفتم ؛ در این هنگام با گرزی بر او می کوبند که همه جن و انس تاب تحمل آن را ندارند».( فروع کافی ج 3 ص 238)
در روایتی دیگر از امام سجاد علیه السلام موارد سئوال به شرح زیر است: « 1. چه کسی را پرستش کردی؟ 2. پیامبرت کیست؟ 3. دینت چیست؟ 4. کتابت چیست؟ و آیا تلاوت کردی؟ 5. امامت کیست ؟ آیا ولایت او را داشتی؟ 6. عمرت را در چه صرف کردی ؟ 7. مالت را از کجا بدست آوردی و در چه صرف کردی ؟» (بحارالانوار. ج6 ص 223)
در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام موارد سئوال این گونه است: «1. نماز 2. زکات 3 . حج 4. روزه 5. ولایت اهل البیت» (فروع کافی ج 3 ص241)
– انسان مومن خداباوری که اعتقادی صحیح و عمیق و اعمالی شایسته و نیکو دارد از این پرسش ها خوشحال می شود و به راحتی به انها پاسخ می دهد ولی کافر و مشرک و منافق و مانند اینها که اعتقادی باطل و اعمالی ناشایست دارند از این پرسش ها ناراحت می شوند و از عهده جواب بر نمی آیند .
این موضوع شبیه آن است که شاگردی که خوب درس خوانده است از اینکه معلم و استاد از او درس بپرسد خوشحال می شود و لذت می برد و با افتخار جواب می دهد و بر عکس شاگرد تنبلی که درس نخوانده از پرسش معلم و استادش وحشت دارد و نمی تواند جواب دهد .
برای مطالعه بیشتر در این زمینه مراجعه کنید به :
معاد در قران ؛ تفسیر موضوعی قرآن کریم . آیت الله جوادی آملی
معاد ؛ محسن قرائتی
برزخ؛ علی محمد قاسمی
معاد ؛ شهید دستغیب شیرازی
معاد شناسی ، علامه طهرانی
نکیر و منکر نام دو فرشته عذاب است که مامور پرسش از عقاید و اعمال انسان ها در عالم قبر می باشند . نکیر و منکر در شب اول قبر به سراغ همه انسانها می روند .
این دو فرشته وقتی نامشان منکر و نکیر است که میت به درستی ار عهده سوال و جواب آنها در مورد عقائد و اعمال صالحش بر نیاید چون اعتقاد او نادرست و ناقص و اعمال او نا صالح و نا پسند بوده است .
اگر اعمال مرده و عقاید او شایسته و نیک و صحیح و قابل قبول باشد نام این دو فرشته به مبشر و بشیر تغییر می یاید . پس نام این دو مامور الهی تابعی از اعمال و عقاید ما است .
از روایات استفاده می شود که همه در عالم قبرملاقات با این دو فرشته و این پرسش و پاسخ ها را دارند منتهی دیدار با این دو و مواجه شدن با آنها برای مومنان شیرین و گوارا و برای کفار و تبهکاران تلخ و سنگین است .
آن چه در این میان مهم است داشتن عقاید درست و شفاف و اعمال صالح و نیک است و چنین فردی مانند دانش آموزی که درسش را خوب خوانده است و ترس و واهمه ای از سوال و پرسش معلمش ندارد مومنان نیک عمل نیز نه تنها از مواجه با این دو فرشته ترسی ندارند بلکه موجب سرور و شادی آنها است .
سؤالاتی که نکیر و منکر می پرسند :
عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله أَنَّ لِلَّهِ تَعَالَى مَلَکَیْنِ یُقَالُ لَهُمَا نَاکِرٌ وَ نَکِیرٌ یَنْزِلَانِ عَلَى الْمَیِّتِ فَیَسْأَلَانِهِ عَنْ رَبِّهِ وَ نَبِیِّهِ وَ دِینِهِ وَ إِمَامِهِ … ؛ از رسول خدا –ص- نقل شده است که خداوند متعال دو فرشته به نام ناکر و نکیر دارد که بر میت نازل شده و از پروردگار و پیامبر و دین و امامش از او می پرسند … ، ( بحارالأنوار ج 6 د 245 باب 8 ).
توضیح بیشتر :
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضِیقِ الْقَبْرِ وَ مِنْ ضَغْطَةِ الْقَبْر ؛ خداوندا از عذاب قبر و تنگى و فشار قبر بتو پناه میبرم»، (مکارم الأخلاق، قسمتی از دعای هر صبح وشام از امام صادق ص 279).
به محض ورود میت به قبر ، شب اول قبر آغاز می شودکه ممکن است تحمل همان سختی های اولیه ، جهت آشنایی با جهان آخرت ، پذیرفتن حقایق هولناکی چون حساب و کتاب ،نکیر و منکر ،برزخ و قیامت و… باشد. لذا سخت ترین شبی است که میت تجربه می کند و گریزی از آن نیست اما چون به شدت متاثر از اعمال و نیات افراد است ،می توان کیفیت آن را به دست خود تغییر داد و از وحشت و فشار آن کاست و بزرگانی چون ائمه معصومین را به فریادرسی طلبید. لذا هر چند شب اول قبر حتی برای مومن هم سخت است اما با وجود فرشته های الهی و اعمال نیک خود مومن و حضرات معصومین ، می تواند برای مومن بسیار آسانتر و بلکه غیر قابل مقایسه با شب اول قبر کافر و فاسق باشد. نکیر و منکر سوالات نکیر و منکر از مهمترین حوادث شب اول قبرند. بنابر روایاتی که در حد تواترند ، این دو فرشته( که هیبت زیادی داشته و موجب رعب میت می شوند) ماموران خداوند برای بررسی اعتقادات شخص تازه در گذشته هستند.
در برخی روایات از این دو فرشته به «دو نگهبان قبر» تعبیر شده است. نکیر و منکر در شب اول قبر وارد می شوند. یکی در جانب راست و دیگری در جانب چپ متوفی قرار می گیرد و شروع به پرسیدن سوالاتی از او می کنند.
این سوالات راجع به اعتقادات مهم، همچون خدایت کیست. پیامبر و امامت کیست. و جوانیت را در چه راهی صرف کردی می باشد.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: «إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا دَخَلَ حُفْرَتَهُ یَأْتِیهِ مَلَکَانِ: اَحَدُهُمَا مُنْکَرٌ وَ الْآخَرُ نَکِیرٌ، فَأَوَّلُ مَا یَسْأَلَانِهِ عَنْ رَبِّهِ وَ عَنْ نَبِیِّهِ وَ عَنْ وَلِیِّهِ، فَإِنْ أَجَابَ نَجَا، وَ إِنْ تَحَیَّرَ عَذَّبَاه ؛ رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلّم فرموده است: همانا بنده هنگامى که داخل قبر خود شود دو ملک نزد او حاضر شوند (یکى منکر و دیگرى نکیر است) و اول چیزى که از وى سؤال کنند (از پروردگار، و پیغمبر، و امام او سؤال نمایند) پس اگر جواب دهد نجات یافته است، و اگر متحیر بماند و جواب نگوید عذابش نمایند.»، ( کشف المحجة لثمرة المهجة، ص: 273) .
از امام صادق(علیه السلام) نقل است که: چون در قبر خود داخل شود دو فرشته قبر (نکیر و منکر) نزد او آیند در حالى که موهاى خود را به زمین می کشند و با پاهاى خود زمین را می شکافند، صداى ایشان مانند صداى سخت رعد و چشم هایشان مانند برق خیره کننده چشم است و به او می گویند: کیست پروردگار تو و چیست دین تو و کیست پیغمبر تو؟ می گوید: خدا پروردگار من و اسلام دین من و محمد (ص) پیغمبر من است، پس به او می گویند خداوند تو را در آنچه که دوست می دارى و به آن راضى و خشنودى ، ثابت و استوار گرداند، (طرائف الحکم یا اندرزهاى ممتاز، ترجمه ج2ص152).
نیز در خبرست آن شب که مرده را در گور نهاده باشند منکر و نکیر علیهما السّلام مى آیند بر روى سیاه و چشمهاى أزرق ، و به دندان پیشین زمین می درند، و همچون رعد می غرّند، و از هر دو چشمانشان آتش می جهد، اگر مرده مؤمن و طاعتکار بود عقل و هوشش بجاى بماند و به جواب و حجّت ، ایشان را دفع کند و قبر وى باغی گردد از باغ هاى بهشت، و اگر کافر و فاسق باشد در ماند و قبرش گودالى گردد از گودالهای هاى دوزخ، (شهاب الأخبار با ترجمه، متن،80 ، الباب الاول).
تعابیری همچون « شرّ نکیر و منکر » یا « هول نکیر و منکر » که در روایات آمده است، به دلیل ترس و اضطرابی است که با دیدن این دو فرشته، به سراغ میت می‌آید؛ از این رو خواندن سوره ملک، برای خلاصی از ترس و وحشت پس از مرگ سفارش شده است؛ در برخی دعاها نیز خلاصی از این مرحله دشوار طلب شده است. همچنین به نزدیکان میت سفارش شده است که پس از خاکسپاری، میت را تنها نگذارند و با تلقین به او، در پاسخ دادن به سئوالات نکیر و منکر یاری‌اش کنند، ( اصول کافی، باب المسأله فی القبر 2/ 634 و 3/201 ) .
البته در برخی روایات نقل است که سوال قبر مخصوص همه نیست بلکه فقط از کسانی که دارای ایمان محض یا کفر محض هستند سوال می شود و حساب و کتاب بقیه موکول به روز قیامت است .
« لَا یُسْأَلُ فِی الْقَبْرِ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الْکُفْرَ مَحْضاً وَ الْآخَرُونَ یُلْهَوْنَ عَنْهُم؛ در قبر سوال نمی شود مگر از کسانی که ایمان خالص یا کفر خالص دارند و از افراد دیگر صرف نظر می شود، ( الکافی، ج 3، 235).
این روایت به صورتهای دیگر نیز از ائمه معصومین نقل شده است. ابوبکر حضرمی می گوید از امام صادق(علیه السلام) پرسیدم: من المسئولون فی قبورهم: از چه کسانی در قبرهایشان سوال می شود ؟ فرمود: از کسانی که ایمان خالص یا کفر خالص دارند، (فروع کافی ،ج2،ص 237) .
به دلیل تناقضی که این روایات با دسته ای دیگر از روایات مربوط به عمومیت سوال نکیر و منکر دارند، بعضی از علما معتقدند که سوالهای خاص ( بررسی دقیق اعمال) مربوط به مومن محض و کافر محض است و از دیگران فقط راجع به کلیات سوال می شود و از جزئیات در قبر پرسیده نمی شوند، ( عالم برزخ در چند قدمی ما: محمد محمدی اشتهاردی، ص109) .
شاید به دلیل همین حساب و کتاب است که برخی روز قیامت بی حساب و معطلی وارد بهشت یا جهنم می شوند اما بقیه باید اعمالشان به دقت مورد محاسبه قرار گیرد.
برای نجات از عذاب نکیر و منکر و آسان شدن پاسخ گویی برخی از اعمال معرفی شده اند اعمالی که بیشتر مورد تاکید قرار گرفته اند عبارتند از : نماز ضمرة بن حبیب گوید راجع به نماز از پیغمبر- صلّى اللّه علیه و آله و سلّم- سؤال کردند، فرمود: نماز از واجبات دین است …شفیع نزد ملک الموت، و مونس قبر و فرش زیر پهلو است. جواب نکیر و منکر است.(نصایح ،369، نماز بیست و نه خاصیت دارد ) نماز شب و امام صادق علیه السّلام از پدرانش از پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم نقل کردند که: نماز شب باعث خشنودى خدا و دوستى فرشتگان مى گردد و… جواب منکر و نکیر و مونس و زائر او در قبر مى گردد. روزه ماه شعبان هر کس نُه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد منکر و نکیر به هنگام سؤال، با وى مهربان و با عطوفت خواهند بود.( ثواب الاعمال وعقاب الاعمال ،شیخ صدوق ،ص82) دوستی وپیروی از حضرت علی علیه السلام هر کس على را دوست بدارد خداوند … ترس منکر و نکیر را از او دور مى گرداند و قبرش را روشن مى سازد و چهره اش را نورانى مى نماید. (الإیمان و الکفر، بحار الانوار،ج1، 254).
از بعضی روایات استفاده می شود که اعتقادات آدمی از موارد سئوال در قبر است. امام کاظم علیه السلام می فرماید: « در قبر به مومن گفته می شود رب تو کیست؟جواب می دهد : الله پس سئوال می شود دینت چیست؟ جواب می دهد: اسلام ؛ پیامبرت کیست؟ جواب می دهد : محمد صلوات الله علیه سپس سئوال می شود امامت کیست ؟ پاسخ می دهد : فلان الی آخر ؛ به او گفته می شود از کجا این را دانستی ؟ جواب می دهد: این امری است که خدا مرا به آن هدایت کرده و بر آن مرا ثابت نگه داشته است.پس به او گفته می شود بخواب همانند خواب عروس، خوابی که هیچ گونه رویای کراهت انگیز در آن نیست ؛ آنگاه برای او دری به سوی بهشت گشوده می شود و از روح و ریحان بهشتی برخوردار شده و می گوید : خدایا هرچه زودتر قیامت را بر پا کن تا شاید به اهل و مالم برگردم…. و به کافر گفته می شود رب تو کیست؟جواب می دهد :الله پس سئوال می شود دینت چیست؟ جواب می دهد: اسلام ؛ پیامبرت کیست؟ جواب می دهد : محمد صلوات الله علیه.. از او سئوال می شود چگونه جواب این سئوال ها را دانستی ؟ پاسخ می دهد : شنیدم مردم چنین می گفتند من هم چنین گفتم ؛ در این هنگام با گرزی بر او می کوبند که همه جن و انس تاب تحمل آن را ندارند».( فروع کافی ج 3 ص 238)
در روایتی دیگر از امام سجاد علیه السلام موارد سئوال به شرح زیر است: « 1. چه کسی را پرستش کردی؟ 2. پیامبرت کیست؟ 3. دینت چیست؟ 4. کتابت چیست؟ و آیا تلاوت کردی؟ 5. امامت کیست ؟ آیا ولایت او را داشتی؟ 6. عمرت را در چه صرف کردی ؟ 7. مالت را از کجا بدست آوردی و در چه صرف کردی ؟» (بحارالانوار. ج6 ص 223)
در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام موارد سئوال این گونه است: «1. نماز 2. زکات 3 . حج 4. روزه 5. ولایت اهل البیت» (فروع کافی ج 3 ص241)
– انسان مومن خداباوری که اعتقادی صحیح و عمیق و اعمالی شایسته و نیکو دارد از این پرسش ها خوشحال می شود و به راحتی به انها پاسخ می دهد ولی کافر و مشرک و منافق و مانند اینها که اعتقادی باطل و اعمالی ناشایست دارند از این پرسش ها ناراحت می شوند و از عهده جواب بر نمی آیند .
این موضوع شبیه آن است که شاگردی که خوب درس خوانده است از اینکه معلم و استاد از او درس بپرسد خوشحال می شود و لذت می برد و با افتخار جواب می دهد و بر عکس شاگرد تنبلی که درس نخوانده از پرسش معلم و استادش وحشت دارد و نمی تواند جواب دهد .
برای مطالعه بیشتر در این زمینه مراجعه کنید به :
معاد در قران ؛ تفسیر موضوعی قرآن کریم . آیت الله جوادی آملی
معاد ؛ محسن قرائتی
برزخ؛ علی محمد قاسمی
معاد ؛ شهید دستغیب شیرازی
معاد شناسی ، علامه طهرانی