پرسشگر گرامی جهت دریافت پاسخ به نکات زیر توجه نمایید :الف ) تعریف غیبتعالمان اخلاق در تعریف غیبت گفته اند: غیبت عبارت است از بدگویى و پرده درى نسبت به حیثیت و آبروى افراد، یعنی در غیاب شخصى کارهاى بد و ناپسند شخصی و یا عیوب و نقائص جسمى و اخلاقى او را به گونه اى براى دیگران بازگو کنند که اگر به گوششان برسد، ناراحت شوند.
امام خمینی رض فرموده است: غیبت عبارت است از ذکر کردن انسان را در حال غایب بودنش به چیزى که خوش آیند نیست نسبت دادن آن را به سوى او، از چیزهایى که پیش عرف مردم نقصان است، به قصد انتقاص و مذمت او. ( چهل حدیث ص : 301 )

ب ) غیبت به خودی خود و به عنوان اولی حرام و گناه کبیره است ولی گاهی عنوان ثانوی و تازه آن عنوان اولی را تحت الشعاع قرار می دهد و در موارد خاصی غیبت مجاز یا واجب می گردد و این در جایی است که پای مصلحت مهمتری در کار باشد به گونه ای که حفظ آن مصلحت بر مفاسد بزرگ غیبت غالب و چیره گردد.
از جمله مواردی که داخل در این استثناء است مشورت و دادخواهی و رفع ظلم و گرفتن حق است ، که اگر شخص مظلوم افشاگری نکند کسی به داد او نمی رسد و حق او پایمال می گردد. این همان چیزی است که قرآن کریم می فرماید: «لا یحب الله الجهر بالسوء من القول الا من ظلم و کان الله سمیعا بصیرا؛ خداوند دوست ندارد کسی با سخنان خود بدی ها را اظهار کند مگر آن کس که مظلوم واقع شده خداوند شنوا و دانا است» (نساء، آیه 148).
البته برای جواز غیبت ظالم و کسی که موجب موجب اذیت کسی شده شرایطی وجود دارد که عبارتند از :
1 . نیت و قصد مظلوم از غیبت کردن درباره ظالم ، دفع یا رفع ظلم باشد ؛ پس اگر مظلوم فقط قصد تنقیص یا تحقیر داشته باشد ، غیبتش جایز نخواهد بود.
2 . مظلوم فقط اجازه دارد درباره ستمی که در حق او شده سخن بگوید و اگر در غیاب ظالم ، عیب های دیگر او را که با ظلمش ارتباطی ندارد ، بیان کند ، گفتار او غیبت به شمار رفته و حرام است .
3 . مظلوم فقط حق دارد در نزد کسی از ستمگر غیبت کند که هم توان کمک کردن به او و هم امید به یاری و حمایت او داشته باشد. ( اخلاق الاهی ؛ آیت الله مجتبی تهرانی ؛ ج4 ؛ ص 55 )

ج ) دردل کردن اگر داخل در مورد استثنای غیبت باشد ( مشورت و دادخواهی و رفع ظلم ) باشد ، حرمت غیبت را ندارد اما اگر چنین نباشد غیبت حرام است ، البته بسیاری ازدرد دل کردن مصداق غیبت و حرام است و لازم است در مورد آنها باید دقت و احتیاط شود .

د ) اگر درد دلی از موارد استثنای غیبت نباشد نباید به آن گوش داد و باید با منحرف کردن بحث و یا تذکر نسبت به غیبت بودن ان و یا خروج از مجلس خود را از ان دور کنیم ، در رابطه با دوست شما بهتر است ایشان را تشویق کرده تا به مشاور خانواده رجوع کنند .
برای مطالعه بیشتر به کتب اخلاقی ذیل مراجعه شود:
– چهل حدیث امام خمینی , ص 315
– نقطه های آغاز در اخلاق اسلامی , ص 157
– معراج السعاده» مرحوم احمد نراقی.
– اخلاق الهی» حاج آقا مجتبی تهرانی ، گناهان زبان ، بحث غیبت
– گناهان کبیره، شهید دستغیب شیرازی، بحث غیبت.