مجازات سنگین گوگل به خونخواهی روبیکا

فرارو- پلی استور، فروشگاه رسمی گوگل تنها چند ساعت پس از اعلان جنگ ناگهانی علیه سوپراپلیکیشن روبیکا، به‌طور کامل از دسترس کاربران ایرانی خارج شد. ماجرا از صبح روز جمعه استارت خورد. دقیقا از وقتی سپر ایمنی گوگل با ارسال پیامی به کاربران ادعا کرد اپلیکیشن ایرانی روبیکا به پیامک‌ها، عکس‌ها، صدا‌های ضبط شده و تاریخچه تماس‌های آن‌ها دسترسی غیرمجاز دارد. سرویس Play Protect که برای چنین مواقعی طراحی شده است، با این‌دسته اپلیکیشن‌ها بی‌رحمانه برخورد می‌کند و ضمن توصیه به حذف توسط کاربران، خودسرانه به بلاک کردن اپلیکیشن و توقف فعالیت‌های آن دست می‌زند.

اولین واکنش به اقدام خصمانه گوگل علیه اپلیکیشن روبیکا، از سوی مدیر روابط‌عمومی وزارت ارتباطات در توییتر مطرح شد. احسان خرامید در حساب شخصی خود این اقدام گوگل را حاصل «رقابت و انحصارشکنی» خواند و آن را سناریو نخ‌نما در مقابل استقبال امیدوارکننده کاربران از روبیکا توصیف کرد. روبیکا هم با انتشار بیانیه‌ای رسمی به دفاع از خود پرداخت: این اتفاق درحالی رخ داده است که روبیکا به تازگی آپدیت جدیدی منتشر نکرده و دسترسی‌های پیشین خود را نیز تغییر نداده و این دسترسی‌ها هم کاملا متعارف و مشابه سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی است.

بیانیه روبیکا در این بخش به مقایسه دسترسی‌های فنی و تخصصی اپلیکیشن‌های مشابه در گوشی‌ها و تبلت‌های اندرویدی اشاره دارد، اما در ادامه به سایر انگیزه‌های احتمالی می‌پردازد: با توجه به اقبال گسترده کاربران به روبیکا که شاهد آن ارسال روزانه بیش از ۵۰۰ میلیون پیام یکتا توسط نزدیک به ۳۵ میلیون کاربر فعال در ماه اخیر از میان نزدیک به ۵۰ میلیون نصب فعال است، احتمال وجود انگیزه‌های سیاسی در این اقدام بیش از پیش تقویت می‌شود. هجمه‌ای که به تازگی توسط اپل و به بهانه تحریم‌های آمریکا علیه ایران اجرا شده بود. مطابق آنچه قبلا اعلام کردیم، از اعمال محدودیت به دلایل سیاسی و امنیتی برای دسترسی کاربران به سرویس‌های بین‌المللی حمایت نمی‌کنیم، اما تلاش پلتفرم‌های بین‌المللی برای ایجاد محدودیت برای کاربران ایرانی را هم برخلاف ادعاهایشان می‌دانیم.

گمانه‌زنی درباره دلایل اقدام گوگل علیه روبیکا هنوز سروشکل کاملی به‌خود نگرفته بود که عصر روز جمعه خبر رسید پلی استور به‌طور کلی از دسترس کاربران ایرانی خارج شده است. یک ماه قبل نیز محدودیت‌هایی برای فعالیت‌های پلی استور در نظر گرفته شده بود. از وقتی ناآرامی‌ها شکل گرفت و شبکه‌های اجتماعی مثل واتساپ و اینستاگرام فیلتر شدند، دسترسی به پلی استور به‌عنوان فروشگاه مجازی اندروید و اپ استور به‌عنوان فروشگاه مجازی نرم‌افزاری‌های آیفون تقریبا میسر نبود، ولی تا عصر روز جمعه لااقل می‌توانستید پلی استور را باز کنید و حتی در بخش سرچ، به‌جستجوی اپلیکیشن‌ها و بازی‌های مخصوص بپردازید. پلی استور همچنین برنامه‌هایی که نیازمند به‌روزرسانی هستند را اطلاع‌رسانی می‌کرد. منتها از عصر روز جمعه همین دسترسی نصفه نیمه نیز به‌طور کامل قطع شد و با توجه به زمان‌بندی اتفاقات رخ داده بلافاصله شائبه ارتباط فیلتر پلی استور گوگل با بلاک شدن سوپراپلیکیشن ایرانی روبیکا به میان آمد.

بیشتر بدانید | برخلاف گوشی‌های آیفون که پس از اعمال محدودیت اپ‌استور تقریبا قابلیت نصب نرم‌افزار را از دست می‌دهند، در گوشی‌های اندرویدی می‌توان بدون اتکا به پلی استور گوگل، از سایر فروشگاه‌های نرم‌افزاری برای دانلود، نصب یا به‌روزرسانی اپلیکیشن‌ها اقدام کرد. مهمترین اپ‌استور‌های ایرانی گوگل بازار و مایکت هستند

در آن سوی میدان، اوضاع برای روبیکا هم چندان خوب پیش نرفته است. آن‌ها تقریبا از همان روزی که پلی استور و اپ‌استور با محدودیت روبرو شدند، به خاطر شایعاتی درباره شیوه فعالیت و مالکیت‌شان به‌گوش رسید، به دردسر افتادند. روبیکا به‌ناچار در بیانیه‌ای رسمی، ضمن ابراز تاسف نسبت به شرایط پیش‌آمده برای دسترسی به اینترنت و اعمال محدودیت در اینترنت بین‌الملل اعلام کرد ترجیح می‌دهد در یک فضای رقابتی، بر اساس مزیت‌های بومی با سایر پلتفرم‌ها حاضر باشد. در این بیانیه همچنین همراه اول و ایرانسل به‌عنوان سهامداران روبیکا معرفی شده‌اند. این قسمت بیانیه به شایعات پیرامون مالکیت روبیکا اشاره دارد و در پاسخ به آن‌ها می‌گوید این اپلیکیشن باتوجه به مدل درآمدی براساس سهم درآمد از ترافیک مصرفی کاربران، برای سهامداران خود سودآور بوده و نیازی به حمایت‌های مالی دولتی ندارد… از سال گذشته تاکنون با در دسترس قرار گرفتن سرویس کسب درآمد روبیکا، بیش از ۱۰۰ هزار نفر توانسته‌اند با فعالیت و تولید محتوا در این اپلیکیشن کسب درآمد کنند.

یکی از شایعاتی که اخیرا درباره اپلیکیشن روبیکا به گوش می‌رسید، احتمال انتخاب آن به‌عنوان جانشین اینستاگرام است. در یک قلم این موارد، روزنامه سازندگی نوشت: ظاهرا مدیران دولتی به دنبال آن هستند با حذف و فیلتر اینستاگرام، اپلیکیشن روبیکا را جایگزین آن کنند. آن‌ها همچنین درصدد هستند تا با پروبال دادن به این اپ ایرانی، مردم را تشویق کنند کسب‌و‌کار‌های خود را به آن منتقل کنند، اما سوال مهم این است که افرادی که در اینستاگرام کسب‌و‌کاری راه انداخته‌اند حاضر هستند به پلتفرم جدید و ایرانی بپیوندند؟

نگاهی به صفحه معرفی روبیکا در دیوار نشان می‌دهد، جانشینی اینستاگرام تنها بخشی از ایده‌های طراحان و مالکان این اپلیکیشن به‌حساب می‌آید. روبیکا در حالت ایده‌آل می‌تواند همزمان یک پیام‌رسان با قابلیت ارسال پیام صوتی، تصویری و پخش زنده باشد، به‌عنوان شبکه اجتماعی عکس و ویدئو فعالیت کند، برای تماشای آنلاین فیلم و سریال مورد استفاده قرار بگیرد، برای کاربران خود امکان درآمدزایی فراهم کند و خدمات تراکنش‌های مالی مانند خرید شارژ و… ارائه دهد.

روبیکا به‌عنوان پیام‌رسان بخشی از قابلیت‌های تلگرام، بخشی از امکانات واتساپ و تکه‌هایی از وایبر را به‌امانت گرفته، شکل و ظاهر اینستاگرام را به‌طور صفر تا ۱۰۰ برای خود برداشته و حتی قادر است روی گوشی نقش اپلیکیشن‌های نمایش فیلم و سریال را بازی کند. سرویس خبر، خدمات پرداخت، آموزش و… از دیگر امکانات روبیکا به‌حساب می‌آید. با این حال کاربران روبیو در این اواخر نسبت به افت سرعت عملکرد این اپلیکیشن گلایه داشتند. ردپای این گلایه‌ها را شاید بتوان در بیانیه جدید روبیکا پیدا کرد. آنجا که خودشان ادعا می‌کنند ۵۰ میلیون نصب و ۳۵ میلیون کاربر فعال دارند و احتمالا همین مسئله، در کنار گستردگی زمینه‌های فعالیت باعث می‌شود روبیکا حتی در دنیای بدون اینستاگرام، واتساپ و پلی استور، آنچنان قابل‌اعتماد به‌نظر نرسد.