سلا م .معمولا واکنش افراد به سرزنش و پیام های منفی دیگران یکی از چهار حالت زیر است:
۱- سرزنش خود
در این حالت ما با شنیدن زخم زبان و انتقاد فرد مقابل، آن را پذیرفته و درست می دانیم. مثلا شخصی از دست ما عصبانی است و می گوید: “تو خودخواه ترین آدمی هستی که تا به حال دیده ام.” با انتخاب گزینه سرزنش خود عکس العمل احتمالی ما این است: “وای، من چقدر آدم بدی هستم. باید بیشتر ملاحظه حال دیگران را بکنم.”
این نوع برخورد یعنی قبول قضاوت منفی فرد دیگر در مورد ما و سرزنش خودمان عزت نفسمان را کم کرده و ما را به سمت احساس گناه و افسردگی سوق می دهد.
۲- سرزنش دیگران
روش دوم مواجهه با زخم زبان این است که گوینده را سرزنش کنیم. مثلا در جواب “تو خودخواه ترین آدمی هستی که تا به حال دیده ام” این طور واکنش نشان داده و اعتراض کنیم که “تو حق زدن چنین حرفی را نداری. من همیشه خواسته های تو را در نظر گرفته ام. خودخواه واقعی تو هستی”
این نوع واکنش معمولا در اثر احساس خشمی که در آن لحظه به ما دست داده اتفاق می افتد.
۳- درک احساسات و نیازهای خودمان
در این حالت بر خلاف دو حالت قبل که ما به شکلی ناخودآگاهانه تحت تاثیر زخم زبان فرد مقابل قرار گرفته و بلافاصله واکنش نشان می دهیم، کمی در مورد موقعیت پیش آمده تامل کرده و به احساسات خودمان توجه می کنیم. سپس احساسمان را به فرد مقابل می گوییم.
این کار معمولا باعث می شود طرف مقابل از نظر عاطفی با ما همراه شده و کمی دقیق تر و ملایم تر خواسته و نیاز برآورده نشده اش را که باعث ناراحتی و زخم زبان زدنش به ما شده مطرح می کند.
هر چند این حالت هم ایده آل ترین روش ممکن نیست اما قطعا بسیار بهتر از دو گزینه قبلی است. در این روش واکنش ما مثلا در پاسخ به انتقادی که در دو حالت قبل مطرح کردیم به این صورت است:
“وقتی می گویی که من خودخواه ترین فردی هستم که تا به حال دیده ای ناراحت می شوم چراکه دوست دارم کارهایی که تا به حال برایت انجام داده ام مورد توجه ات قرار گیرد.”
۴- درک احساسات و نیازهای دیگران
در این حالت که می توان گفت بهترین حالت ممکن است، ما به این توجه می کنیم که دلیل زخم زبان و شکایت فرد مقابل چیست و به کدام نیاز و احساسش ممکن است از سمت ما بی توجهی شده باشد.
در این حالت واکنش ما به انتقاد فرد مقابل که در بالا مثال زدیم ممکن است به این شکل باشد:
“آیا رنجش تو به خاطر بی توجهی من به یکی از نیازها و اولویت هایت است؟”
به این دلیل این حالت بهترین گزینه ممکن است که ما در آن: فرد مقابل را مسئول احساس بدی که ممکن است در اثر زخم زبان او به ما دست داده باشد نمی دانیم.منبع اصلی ناراحتی و سرزنش فرد مقابل را هدف قرار می دهیم. یعنی بی توجهی به یکی از خواسته ها و اولویت هایش. با این کار ما می توانیم عامل اصلی را پیدا کرده و در حد ممکن بهترین کار را برای برطرف شدنش انجام دهیم.