به مطالب زیر توجه کنید .
عَسى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَکُنَّ أَنْ یُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَیْراً مِنْکُنَّ مُسْلِماتٍ مُؤْمِناتٍ قانِتاتٍ تائِباتٍ عابِداتٍ سائِحاتٍ ثَیِّباتٍ وَ أَبْکاراً (تحریم -5 )
1.در این آیه خداوند روى سخن را به تمام زنان پیامبر ص کرده، با لحنى که خالى از تهدید نیست مى فرماید: هر گاه او شما را طلاق گوید امید مى رود که پروردگار به جاى شما همسرانى بهتر براى او قرار دهد همسرانى مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه کار، عبادت کننده و مطیع فرمان خدا زنانى غیر باکره و باکره .
و به این ترتیب به آنها هشدار مى دهد تصور نکنند که پیامبر هرگز آنها را طلاق نخواهد داد، و نیز تصور نکنند که اگر آنها را طلاق دهد همسرانى بهتر از آنان جانشین آنها نمى شود، دست از توطئه و مشاجره و آزار بردارند، و گرنه از افتخار همسرى پیامبر براى همیشه محروم مى شوند. و زنانى بهتر و با فضیلت تر جاى آنها را خواهند گرفت!.
2.در اینجا قرآن شش وصف براى همسران خوب شمرده است که مى تواند الگویى براى همه مسلمانان به هنگام انتخاب همسر باشد.
نخست اسلام و سپس ایمان یعنى اعتقادى که در اعماق قلب انسان نفوذ کند، و سپس حالت قنوت یعنى تواضع و اطاعت از همسر و بعد از آن توبه یعنى اگر کار خلافى از او سر زند در اشتباه خود اصرار نورزد، و از در عذرخواهى درآید. و بعد از آن عبادت خداوند، عبادتى که روح و جان او را بسازد، و پاک و پاکیزه کند، و سپس اطاعت فرمان خدا و پرهیز از هر گونه گناه.
قابل توجه این که سائحات جمع (سائح) را بسیارى از مفسران به معنى صائم و روزه دار تفسیر کرده اند، ولى به طورى که راغب در مفردات مى گوید روزه بر دو گونه است روزه حقیقى که به معنى ترک غذا و آمیزش است، و روزه حکمى که به معنى نگهدارى اعضاى بدن از گناهان است، و منظور از روزه در اینجا معنى دوم است (این گفته راغب با توجه به مناسبت مقام جالب به نظر مى رسد، ولى باید دانست که سائح را به معنى کسى که در طریق اطاعت خدا سیر مى کند نیز تفسیر کرده اند) .
این نیز قابل توجه است که قرآن روى باکره و غیر باکره بودن زن تکیه نکرده، و براى آن اهمیتى قائل نشده، زیرا در مقابل اوصاف معنوى که ذکر شد این مساله اهمیت چندانى ندارد.
تفسیر نمونه، ج 24، ص: 279
3. بنا بر این تنها کسانی لیاقت همسری پیامبر صلی الله علیه وسلم را دارند که بر طبق آیه پنجم سوره مبارکه تحریم دارای این ویژگی ها باشند : « مُسْلِمَاتٍ مُّؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَیِّبَاتٍ وَأَبْکَارًا» یعنی: « همسرانى مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه کار، عابد، هجرت ‌کننده» باشند.
شایان‌ ذکر است‌ که‌ این‌ آیه‌ جامع‌ اوصاف‌ یک‌ زن‌ و همسر نمونه‌ است‌ و کسی‌ که ‌می‌خواهد همسری‌ را برگزیند شایسته است که در جستجوی همسری با این اوصاف باشد .
پیامبر و امام چون هردو منتخب خدای متعالند و معصوم همسران آنها دراین خصوصیات مشترکند .
برای اطلاعات بیشتر به منابع زیر مراجعه نمایید:
1. شیوه همسرداری پیامبر(ص) به گزارش قرآن و سنّت،‌ احمد عابدینی، ، تهران، هستی نما، چاپ دوم، ۱۳۸۳ش.
2. «کنکاشی درباره علل تعدد همسران پیامبر»، مهری کاظم نژاد، و مجید ابوالقاسم زاده، مجله معرفت، آذر ۱۳۸۵ – شماره ۱۰۸ (از صفحه ۸۳ تا ۹۴).
3. مروج الذهب و معادن الجوهر، علی بن حسین مسعودی، قم، انتشارات الشریف الرضی، ۱۳۸۰ش.
4. برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، تنظیم احمد علی بابایی، تهران، دارالکتب، ۱۳۸۶ش.
5. زنان ائمه معصومین (ع) و زنان با ائمه معصومین (ع)، مرضیه محمدزاده، ناشر امیرکبیر ت‍ه‍ران‌، تاریخ نشر 1395 ، تعداد صفحات ‫‬ ۳۸۴، موضوع زنان مقدس مسلمان