مذهبی

مفسّران و دانشمندان علوم قرآن در باب تعداد عنوان هايي كه در قرآن آمده و اين كتاب را توصيف مي‌كنند و بيشتر با تعبير اسامي قرآن از اين عنوان ها ياد مي‌كنند، آراي مختلفي دارند. برخي شمار آن‌ها  را بيش از نود عنوان دانسته‌اند.[1] و جمعي ديگر عنوان هاي زيادي را يادآور شده‌اند.[2]در قرآن مجيد بيش از چهل عنوان مستقل ...

قرآن كريم كامل ترين پيام آسماني است كه بر پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ نازل شده است، زيرا اين كتاب آخرين كتابي است كه منشور سعادت بشر را داراست، از اين رو بايد جامع‌ترين، غني‌ترين و پرمحتواترين كتاب آسماني باشد تا آن كه بتواند انسان ها را در طول تاريخ براي تكامل رهنمون گردد.پيامبران و شرايع ...

« مجيد» از ريشه «مجد» به معناي بزرگواري آمده كه از كثرت خير و فضل ناشي مي‌شود، زيرا اصل «مجد»‌به معني كثرت است. راغب در مفردات مي‌گويد:مجدت الابل را زماني گويند كه شتر در چراگاه وسيع و كثيرالطف قرار گيرد. و نيز خدا را در اثر كثرت فضل « مجيد» مي‌گويند: « قَالُوا أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ ...

براي اينكه بهتر با جملات ياد شده آشنا شويم لازم است به بررسي واژه ها در لغت بپردازيم: الف ) واژه كتاب«كتاب» از «كَتَبَ»است و «كَتَبَ»در لغت يك اصل دارد و آن ضميمه كردن چيزي به چيز ديگر است. كتاب و كتابت نيز از همين ريشه است.[1]در مجمع البيان آمده: «كتاب، مصدر به معناي مكتوب است. مانند: حساب و اصل ...

1. صفت «رحمان» اشاره به رحمت عام خداوند است كه شامل؛ دوست و دشمن، مؤمن و كافر و… مي‌باشد و همه بندگان از مواهب گوناگون حيات بهره‌مندند.و صفت «رحيم» اشاره به رحمت خاص پروردگار است كه ويژه بندگان مطيع، صالح و فرمانبردار است.2.  صفت «رحمان» در همه جاي قرآن به صورت مطلق بيان شده است، كه نشانه عموميت است، در ...

واژة تدبّر كه چهار مورد در قرآن آمده[1] وتنها در مورد قرآن به كار رفته است و در مورد اشياء ديگر به كار نرفته، ولي واژة فكر، هم در مورد قرآن به كار رفته وهم در مورد غير قرآن. دربارة قرآن آنجا كه مي‌فرمايد:« وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ[2]؛ و ما اين (= قرآن) را ...

كتب آسماني داراي منشاء وحياني هستند و در اصول تعاليم الهي مشتركند و مي توان آنها را با اوصاف مقدس، كريم، مجيد، مطهّر و … عنوان كرد. چون كتب الهي، تجلي وحي خداوند كه شايسته بيشترين احترام ازسوي مردم است.ذكر اين نكته لازم است كه واژة «قدس» در لغت عرب، مرادف واژة «طهارت» و «مقدّس» مرادف «مطّهر» مي باشد.[1] شهرت ...

انسان داراي ويژگي‌هايي است كه موجب مي‌گردد، تأليفات و نوشته‌هاي او از ثبات کافي برخوردار نبوده، بلكه دستخوش تحول و اختلاف گردد. از جمله اين ويژگي ها: 1ـ انسان موجود مادي انسان از جملة موجودات مادّي است، از طرفي بدون شك تمام موجودات مادّي، دائماً در حال تغيير و تحول هستند؛ و حتي تغييرات خود را به موجودات اطراف خود نيز ...

مي دانيم كه خداوند متعال اين قرآن شريف را بر رسول خود – صلي الله عليه و آله و سلم – وحي نموده است و اين معجزه الهي، كلام خداوندي است كه از هر گونه تضاد و اختلاف و پراكنده گويي عاري است; برخلاف كتاب هاي بشري كه غالباً دچار تضاد و اختلاف مي باشد و در مواردي در آغاز ...

خداوند در سوره زمر آيه 53، مي‌‌فرمايد:«قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ؛ بگو: اى بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده‏ايد! از رحمت خداوند نوميد نشويد كه خدا همه گناهان را مى‏آمرزد، زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است‏».آيه فوق راه بازگشت ...

قبل از هر چيز لازم است كلمة شراب توضيح داده شود، اين لفظ و مشتقات آن در لغت عربي به معناي نوشيدن و نوشيدني است؛ اعم از اين كه آن نوشيدني آب باشد، يا شير يا مايعات ديگر، مثلاَ در سورة واقعه مي فرمايد: «أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ[1]؛آيا به آبي كه مي نوشيدانديشيده ايد؟»در آيات ديگري از قرآن کريم نيز ...

خداوند در سوره فصلت، آيه 9ـ12، به مسئله زمان خلقت زمين و آسمان پرداخته است، و از ظاهر آيه اينگونه استفاده مي شود كه زمين و آسمان در مدت 8 روز خلق شده است:« بگو: آيا شما به آن كس كه زمين را در دو روز آفريد كافر هستيد و براى او همانندهايى قرارمى‏دهيد؟! او پروردگار جهانيان است‏! . او ...

يكي از مسائلي  كه در همة اديان به خصوص دين اسلام مورد توجّه خاصّ قرار گرفت، مسئلة دعا و راز و نياز با خالق جهان است، انگيزة  دعا اين است كه بشر چون از هر نظر ناتوان محض، و نيازمندبوده، و از طرفي در محيطي زندگي مي‌كند كه محلّ حوادث و هدف بلاها، عوارض جسمي و روحي، دچار اذيّت‌هاي انساني ...

قرآن كريم هر چند براي استفاده عموم و فهم همة مردم از طرف خداوند متعال نازل شده است، ولي براي بهره‌مندي از آن شرايطي است كه بايد مراعات شود.[3] آية شريفة 114 سوره هود هرچند در ظاهر از لحاظ مفهوم و معني با آية آخر سورة‌زلزال مخالفت دارد، اما بايد گفت: در واقع هيچ تنافي و تخالفي بين اين دو ...

عادت ماهيانة زنان به هيچ عنوان، شرّ و ظلم نيست و هيچ گونه نقصي محسوب نمي شود. خصوصاً وقتي كه به فوائد بهداشتي و پزشكي آن توجه داشته باشيم. در واقع اين يكي از نعمت هاي الهي مي باشد، كه موجب تصفية بدن زنان از خون هاي زائد و آلوده مي شود، علاوه بر اين تغذية كودك در ايام حاملگي ...

خداوند متعال مي فرمايد : « لا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ » يعني‌‌ «قسم به اين شهر مقدس (مكه).»در مورد «لا» بين مفسرين و اديبان اختلاف است.1 –  «لا» صله است و معنايش «سوگند مي‌خورم» است.[3]2 – «لا» زائده است و مفيد تأكيد است، و اين قول معروف و مشهور است.3 – از نوع «لا»ي نافيه باشد.[4]به هر حال تمامي مفسرين، ...

خداوند متعال در آية 13 و 14، سورة واقعه مي‎فرمايد: « گروه زيادى [از آنها] از امّت هاى نخستينند، . و اندكى از امّت آخرين‏! »،آيات ياد شده دربارة گروهي از بهشتيان به نام «سابقون» است كه آنها مقرب و در باغ‎هاي پرنعمت بهشت جاي دارند. قرآن كريم گروه كثيري از سابقون را از ميان امت‎هاي نخستين مي‎داند، و گروه ...

در پاسخ به اين سؤال‌ها، توجه به چند نكته لازم است.نكته اول: نزول قرآن به زبان عربي[1] يك امر طبيعي است؛ چون لازمه تخاطب و گفتگو، استفاده از ابزار تخاطب يعني زبان مخاطب است. در اعجاز قرآن همين بس كه با اينكه مخاطبان قرآن عرب هستند؛ دعوت به تحدي (مبارزه طلبي) مي‌كند.[2]كسي مي‌تواند همانند قرآن كلام صحيح و بديع بياورد ...

ابتدا خوب است برخي از آياتي كه «دال بر تحّدي» است، بررسي شود تا، اولاً سوال روشن‌تر شود ثانياً: زودتر جواب آن بيان شود. از جمله آياتي كه همه انسانها و جنيان را دعوت به مبارزه و همانند آوري كرده، بدين قرارند:1. در يك‌جا مي‌فرمايد، مانند اين قرآن را بياورد، «قل لئن اجتمعت الانس و الجّن علي ان يأتوا بمثل ...

براي روشن شدن پاسخ، نكاتي چند ذكر مي شود:1. با دقت در عبارات سوال به دست مي آيد كه:اولاً: قرآن مثل ندارد و كسي نتوانسته مانند آن را بياورد و ثانياً: قرآن تغيير نكرده و الفاظ و عباراتش به همان صورت اوليه اش باقي مانده است. ولي پرسش مورد نظر اين دو امر را مختص به قرآن ندانسته و اظهار ...

در جواب اين سؤال بايد گفت: اين سؤال از دو منظر و دو محور قابل بررسي است.1. آيا هيچ برهان عقلي به ابطال همه يا بخشي از معارف قرآن وجود دارد يا خير؟2. آيا هيچ مطلب علمي (به معناي تجربي) به ابطال ديدگاه‌هاي قرآني وجود دارد؟پس از دو منظر درون‌ديني و برون‌ديني مي‌توان به اين سؤال پاسخ داد.نقد در لغت ...

قرآن كريم از لحاظ علمي, ادبي, بياني, تشريعي و… داراي اعجاز است.شگفتي‌هاي مختلف و متعددي را كه دربارة اعداد در قرآن كريم مثل رموز عدد نوزده و يا برابر آمدن كلماتي همچون «يوم» و «ليل», آمدن كلمة «يوم» به تعداد روزهاي سال (365 روز) و يا آمدن كلمه قمر دوازده بار در قرآن كريم و… كه برخي به عنوان اعجاز ...

در چند آيه از آيات قرآن كريم دعوت به تحدّي و مبارزه طلبي شده است كه به آيات تحدّي معروفند و با بيان بسيار قاطع و صريح تمام جهانيان در همه زمانها و مكانها و كليه كساني را كه در پيوند آن با مبدأ جهان آفرينش ترديد داشتند را دعوت به مقابله به مثل كرده است و به گواه تاريخ ...

تقيه عبارت است از: «خود را از ضرر ديگري نگهداشتن است به سبب موافقت كردن با او در گفتار و رفتاري كه مخالف با حق است.»[1]تقيه در جاهاي مختلف قرآن مطرح شده است.[2] كه نمونه روشن آن تقية مؤمن آل‌فرعون است كه ايمان خود را از روي تقيه مخفي نگه مي‌داشت.[3]اين موضوع (تقيه) در روايات فراواني نيز مطرح شده است.[4] ...

علماي بزرگ شيعه هرگز قائل به تحريف قرآن نبوده و نيستند و اگر معدودي از اخباريان ساده انديش در اين زمينه سخني دارند، آن‌را نبايد به نام شيعه و علماي بزرگ آنان قلمداد كرد. آن‌چه در آثار علماي شيعه ديده مي‌شود اصراري عجيب بر تحريف ناپذيري قرآن است؛ كه بعضي از محققان محترم عبارت صريح بسياري از آنان را از جمله ...

آياتي كه در مورد اطرافيان پيامبرصلي الله عليه و آله وسلم (صحابه) وجود دارد، به دو دسته كلي قابل تقسيم است:الف)آيات مربوط به تمجيد از صحابه آياتي که از صحابه تمجيد نموده ،مانند: « وَالسَّابِقُونَ الأوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الأنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ…؛[1] پيشگامان نخستين ...

در سؤال سه ادعا مطرح است: 1- اتفاق اهل سنت بر عدم تحريف قرآن؛ 2- طعن شيعه به قرآن؛ 3- قول شيعه به تحريف قرآن. شواهد بطلان ادعاي اول الف) اكثر سنيان[1] و دست كم حشويه[2] مانند سرخسي[3]، ابن حزم اندلسي[4] و سيوطي[5]، قائل به نسخ تلاوت به معني حذف آيه و بقاي حكم آن هستند، و اين همان تحريف لفظي است؛ ب) روايات زيادي ...

در سؤال ياد شده عدم ذكر نام و فضائل أئمه ـ عليهم السّلام ـ در قرآن مسلّم گرفته شده و بعد اين مسأله انگيزه‌اي براي قول به تحريف نزد شيعه معرفي شده است. در صورتي كه اين‌ها توهمي بيش نيست.شيعه نيز معتقد است که نام أئمه ـ عليهم السّلام ـ به صراحت در قرآن نيامده و خود أئمه ـ عليهم ...

از ضروريات تاريخ اين است كه قرآن موجود همان قرآني است كه بر حضرت محمد  – صلي الله عليه و آله – نازل شده است[1]. و علماي اسلام بخصوص اماميه صريحاً  منكر تحريف قرآن هستند[2]. و در كتاب هاي اهل سنت نيز بر عدم تحريف قرآن دلائل محكمي اقامه شده و شبهات پيرامون آن هم دفع گرديده است[3]. و به ...

در برخي از كتاب‌هاي تفسيري اهل سنّت آمده كه روزي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ سوره‌ي نجم را مي‌خواند ، وقتي آيات: « أَفَرَأَيْتُمُ اللاتَ وَالْعُزَّى .وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الأخْرَى[1]؛ به من خبر دهيد آيا بت هاى (لات‏) و (عزّى‏) .  و (منات‏) كه سوّمين آنهاست ؟! »رسيد؛ شيطان به آن حضرت ـ صلي الله عليه و آله ...

كتاب «الفرقان الحق» توسط دو شركت انتشاراتي آمريكايي به نام دومگا 2001 و وين پرس چاپ شده، شامل 27 سوره از جمله سوره هايي به نام الفاتحه، الجنه، الانجيل و… است. و بسياري از عقايد اسلامي در آن مردود يا وارونه جلوه داده شده است. و داراي 366 صفحه به زبان هاي انگليسي و عربي به چاپ رسيده است.[1]اما درباره ...

شبهه تحريف قرآن كريم، از دير زمان مطرح بوده و پيوسته مورد انكار و ردّ علما و محققان بزرگ اسلام بوده است.منشأ اين شبهه رواياتي است كه در كتب حديث اهل سنت و شيعه، درج شده است كه به ظاهر تحريف كلام الله را مي‌رساند. و اين روايات غالباً به دليل دلالت نارسايشان قابل تأويل بوده، و يا سندهاي ضعيف ...

تحريف در لغت از ماده «حرف» به معناي طرف، گوشه، يا جانب آمده و «تحريف الشيء» به معناي عدول از مواضع اصلي خودش به طرفي يا جانبي ديگر. و «تحريف كلام» به معناي تفسير كلام به غير وجه صحيحش آن هم بدون دليل مي باشد.[1] انواع تحريف1. تحريف به مدلول و محتوي كلامتحريف به محتوي كلام (كه علماء اسلام آن ...

كلمه ى «تحريف» در عنوان برخى از كتاب هاى كهن شيعى، موجب شده تا عده اى آن كتاب ها را در موضوع تحريف قرآن، به معناى افزايش يا كاهش در متن الفاظ قرآن، به حساب آورند و سپس آنها را در زمره ى كتاب هايى كه براى اثبات تحريف نوشته شده، قلمداد كرده و صاحبان آنها را در فهرست تحريف ...

مسلمانان از زمان نزول قرآن براي حفظ و ضبط آن اهتمام خاصي داشته اند. آيات قرآن را كه از لب هاي پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي شنيدند؛ به رشته تحرير در مي آوردند، و بيشتر آنها که قادر به نوشتن نبودند، آيات الهي را در سينه ها ضبط مي كردند و تا جايي كه اگر شخصي ...

همان طور كه تمام موجودات جهان، از اتم گرفته تا ستارگان، طبق قوانين نظام الهى به سوى تكامل پيش مى روند و يك دانه طى قانون و به شرايط معينى به صورت درخت تنومندى در مى آيد و يا زنبور عسل با وحى الهى[1] با نظم و تمدنى عالى به زندگى اجتماعى مي پردازد؛ انسان نيز كه گل سر سبد ...

در 1400 سال پيش كتابي در شبه جزيره عربستان ظهور كرد كه بالاتر از كتاب‌هاي بشري بود و تمام مطالب آن، بيانگر آن است كه اين كتاب، برخاسته از عقل بشري نيست و نظم، نثر، الفاظ، محتوي و علوم آن نشان مي‌دهد قدرتي فراتر از قدرت بشر در نوشتن اين كتاب دخالت دارد. و اين كتاب براي تمام زمان‌ها و ...

قرآن كنوني كه در اختيار ما مسلمانان قرار گرفته، همان كلام خدا به صورت كامل و بدون هيچ گونه تحريفي مي‌باشد، آنچه در برخي روايات آمده كه مصحف امام علي ـ عليه السّلام ـ  دست به دست در ميان امامان معصوم ـ عليهم السّلام ـ يكي پس از ديگري به امام زمان (عجل الله تعالي فرجه) رسيده، از نظر تعداد ...

تعريف محكم و متشابهمحكم – در مقابل متشابه – به معناي استوار و خلل ناپذير، از ريشه‏ي «حَكَمَ حَكْماً» به معناي «مَنَعَ مَنعاً» است و معناي بازداشتن و جلوگيري از هرگونه اخلال‏گري و تباهي را مي‏رساند.راغب اصفهاني مي‏گويد: حَكَم در اصل به معناي منع نمودن و جلوگيري به كار رفته است، البته جلوگيري از افساد به جهت اصلاح.بنابراين، به هر ...

خداوند مي‌فرمايد: «او كسي است كه اين كتاب را بر تو نازل كرد كه قسمتي از آن آيات محكم است كه اساس اين كتاب مي‌باشد و قسمتي از آن متشابه است. اما آن‌ها كه در قلوب شان انحراف است، پيروي از متشابهات مي‌كنند تا فتنه‌انگيزي ‌كنند و تفسيرنادرستي به آن مي‌طلبند. در حالي كه تفسير آنها را جز خدا و ...

بعضي از سوره‎هاي قرآن نام‎هاي مختلفي دارند از جمله سوره‎هاي فلق و ناس است كه يكي از نام‎هاي آنها «معوذه» است و به هر دو سوره اطلاق «معوذتين» (دو معوذه) شده است،لذا به دو سوره «معوذتين»‌مي‎گويند و در روايات هم به اين دو سورة مباركه اطلاق «معوذتين» ‌شده است.[1]كلمه معوذه از «عَوْذ» گرفته شده به معناي پناه بردن و حفظ ...

«اَحقاف» جمع «حقف» بر وزن حِبر يعني خط طولاني از  ريگ روان كه به چپ و راست روان است.[1] و نيز به معني تپة بزرگ شن (توده ريگ) كه از وزيدن بادها به طور قوس درآمده است.احقاف منازل قوم عاد بود كه حضرت هودعليه السلام بر آنها مبعوث شد «وَاذْكُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالأحْقَافِ وَقَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ ...

قوارع  جمعِ قارعه از مادة «قرع» به معناي كوبيدن و كوفتن است و به كوبه و تازيانه «مِقَرعَهَ» و كوبنده را «قارع» گويند. و از آن جهت قيامت را «قارعهَ» گويند كه با گرفتاري هايش جهان و مردم را مي كوبد.[1]از اين رو تعدادي از سور و آيات قرآن (سورة معوذتين، سورة ياسين، آيه الكرسي، آيات آخر سورة بقره) قوارع ...

براي روشن شدن پاسخ لازم است محتواي اين سور اجمالا بررسي شود. محتواي سوره شعراءاين سوره با حرف رمزي «طسم» و با بيان عظمت آيات قرآن و دلداري به رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ آغاز مي شود « طسم . تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ » وبا ايمان و عمل صالح و ياد خداوند، مبارزه با ستمگري ...

«عتاق» به معني «قديم» مي باشد.[1] و براي دستيابي به اين موضوع و يافتن علت يا علل نام گذاري اين سوره ها به عتاق بهتر است ابتدا شمّه اي كوتاه بر محتوا و مضمون هر يك از اين سُوَر نظري بيفكنيم. 1ـ سوره اسراء آغاز اين سوره با تسبيح و تقدير خدا و سير حركت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه ...

«مسبحات» از ماده ي «سبح» است و «سبح» در لغت به معناي حمد، ستايش، تقديس، پاك و منزه دانستن است. [1] اين سوره ها با الفاظ  «سُبحانَ »در آغاز سوره ي اسراء، «سَبَّحَ» در آغاز سوره هاي حديد و حشر و صّف، «يُسَبِّحُ »در آغاز سوره هاي الجمعه و التغابن و «سَبِّحْ» در آغاز سوره ي الأَعلي شروع شده اند ...

عزائم از مادة عزم به معناي قصد، آهنگ و اراده به كار واجب و فريضه است.[1] و به اين علت چهار سوره (نجم، فصلت، سجده و علق) را «عزائم السجود» ناميده اند كه اگر انسان چهار آيه سجده دار را در اين سوره ها بخواند يا گوش دهد، بعد از اتمام آن، واجب است سجده كند.نام گذاري اين سوره ها ...

عزائم از مادة عزم به معناي قصد، آهنگ و اراده به كار واجب و فريضه است.[1] و به اين علت چهار سوره (نجم، فصلت، سجده و علق) را «عزائم السجود» ناميده اند كه اگر انسان چهار آيه سجده دار را در اين سوره ها بخواند يا گوش دهد، بعد از اتمام آن، واجب است سجده كند.نام گذاري اين سوره ها ...

گاهي چند سوره در قرآن كريم، داراي يك نام و عنوان مي باشند كه در اين باره نيز رواياتي وجود دارد چنان كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: «خداوند به جاي تورات، سبع طوال و به جاي زبور ،مئين  و به جاي انجيل ، مثاني را به من مرحمت فرمود و با سوره هاي ...

در اين مورد دو نظريه مطرح مي باشد:1. مرحوم سيد محمد كاظم يزدي در كتاب شريف عروة الوثقي در بحث صلاة ليلة الدفن (نماز وحشت ميت ک ر اولين شب دفن ميت خوانده مي شود) آورده اند كه اين نماز دو ركعت است و بعد از حمد در ركعت اوّلي آية‌الكرسي از اول آيه 255 تا آخر آيه 257 سوره ...