مذهبی

ايمان در تمام ابعاد زندگي انسان مؤثر است در انتخاب همسر، ازدواج، تشكيل خانواده، تربيت فرزند، ارتباط با همسر و ديگر مسايل مربوط به خانه و خانواده كه جهت رعايت اختصار تنها به سه نكته كلي دربارة ايمان اشاره مي شود.1. انسان موجودي است دو بعدي (جسماني – روحاني) كه اصالت انسان به بعد روحي و رواني اوست پس توجه ...

در پاسخ با اين پرسش توجه به اين نكات ضروري است:1. دختر و پسر بايد نسبت به فردي كه به همسري برگزينند شناخت كامل و همه جانبه داشته باشند. به هيچ وجه صلاح نيست انسان نسبت به كسي كه مي‌خواهد يك عمر با او زندگي كند و او را نسبت به همه چيز خود شريك گرداند شناخت كافي نداشته باشد. ...

اولين قانون در مشرق زمين با مغرب زمين از لحاظ تاريخي متفاوت باشد. در شرق باستان اولين قانون تقريباً جامع قانون حمورابي منسوب به پادشاهي از كشور بابل در كنار نهر فرات به 1686 الي 1728 قبل از ميلاد بر مي‌گردد كه داراي 28 ماده بوده است. اين قانون كه به لاتيني و سپس به فرانسوي در 1902 توسط پ. ...

ضمانت اجراي قانون اساسي:ابزارهاي تضمين كننده اجراي قانون اساسي را مي‌توان به دو گروه ضمانت اجراي قانون اساسي در كليت آن و ضمانت اجراي قانون اساسي در هر يك از بخش‌ها و فصول آن نسبت به هر يك از قواي حاكم در نظام جمهوري اسلامي تقسيم كرد، كه در اين مقال به بررسي ضمانت‌هاي اجرايي قانون اساسي در كليت آن ...

در اكثر نظام‌ها قانوني كه فوق همه قوانين است و به عنوان قانون مادر شناخته مي‌شود، قانون اساسي است كه بر ديگر قوانين كشور برتري دارد. به عبارت ديگر قوانين ديگر مثل قوانيني كه از سوي مجلس قانونگذاري تصويب مي‌شوند، از قانون اساسي ناشي مي‌شوندو بايد بر طبق ضوابط و در راستاي اصول و اهداف آن باشند. در نظام جمهوري ...

آن چه نخست در خصوص اين سؤال مي‌توان گفت آن است كه با بررسي و تأملي هر چند اجمالي در كتاب و سنّت، ثابت خواهد شد كه مسئله حقوق ملت و حق حاكميت مردم در پرتو احكام الهي اسلام، نه تنها مسئله جديدي نيست، بلكه وجود ريشه‌هاي اين بحث در كتاب و سنّت به خوبي نمايان است. هم چنين توجه ...

موضوع بحث تفكيك قوا يا تمركز قوا يكى از مباحث حقوقى پرسابقه بوده و براى اولين بار نظريه ى تفكيك قوا توسط منتسكيو (1689 ـ 1755 م) مطرح شد[1]. هدف از طرح اين نظريه جلوگيرى از تمركز قدرت در دست يك نفر و در نتيجه مبارزه با فساد و استبداد از يك طرف و از طرف ديگر تنوع امور حكومتى ...

به عنوان يك قاعدة كلي مي‌توان گفت كه چون قانون اساسي يك قانون ساختة دست بشر است و انسان جايز‌الخطا است لذا احتمال وجود اشتباه و ضعف در اين قانون وجود دارد. اين موارد ضعف و اشتباه به مرور زمان و در برخورد  با مشكلات نظام ويا معضلات آن  ويا در حوادث موضوعات جديد خود را نشان خواهد داد علاوه ...

بحث حقوق بشر كه حقوق طبيعي و بنيادين هر انسان تلقي مي شود، سابقه اي بس طولاني دارد. از لحاظ تاريخي بيشتر مربوط به حقوق مدني ـ سياسي بوده است، اما در دوران معاصر دامنه آن گسترش يافته و حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي را نيز در بر مي گيرد ـ اين حقوق كه به طور سنتي از طريق قوانين ...

ابتدا بايد ديد برداشت ما از آزادي چيست؟ جان استوارت ميل، مي‎گويد: «آزادي، عبارت است از اينكه هر انساني بتواند مصلحت خويش را به شيوه مورد نظر خود، دنبال كند، مشروط به اينكه به مصالح ديگران، آسيبي نرساند».[1]همان طور كه مشاهده مي‎شود جان استوارت ميل، در اين تعريف، قيد «مشروط به اينكه به مصالح ديگران آسيب نرساند» را آورده است؛ ...

براي رسيدن به پاسخ پرسش مذكور مي توان برخي ازحکمت هاي  اين مسأله را در شرع مقدس اسلام(که موردپذيرش هرعقل سليمي است) در حوزه مسايل جنسي به شرح ذيل بيان داشت:1. عدم رغبت به ازدواج: اگر آزادي جنسي بصورت مطلق در يك جامعه رواج پيدا كند، ديگر ميل به ازدواج و تشكيل خانواده در آن جامعه كم مي شود و ...

اخلاق جنسي قسمتي از اخلاق به معناي عام است، شامل آن عده از عادات و ملكات و روش هاي بشري است كه با غريزه جنسي بستگي دارد. حياء زن از مرد، غيرت ناموسي مرد، عفاف و وفاداري زن نسبت به شوهر، ستر عورت، ستر بدن زن از غير محارم، منع زنا، منع نزديكي با زن در ايام عادت، منع نشر ...

در ابتداء بايد پذيرفت كه واژة آزادي از جمله واژگاني است كه داراي تعاريف متعددي مي‎باشد. ابهامات و اختلافات بسيار گسترده‎اي كه بر سر اين واژه همچون بسياري از اصطلاحات و تعابير موجود درعلوم انساني به دليل ويژگي خاص آن علم پديد آمده است، سبب گرديده تا ارائه يك تعريف بدون اختلاف و نيل به تفاهم كامل با مشكل جدي ...

بررسي كلي موضع اعلاميه جهاني حقوق بشر در مورد آزادي عقيده و بيان«اعلاميه جهاني حقوق بشر»، در چند ماده به اهميت «آزادي عقيده و بيان» تأكيد دارد. در اين جا لازم است چند نكته در ارتباط با كل اين اعلاميه، كه آزادي هاي گوناگون را بيان نموده است. متذكر شويم:1ـ اين اعلاميه براي «انسان» نوشته شده است. بايد ديد كه ...

همان گونه كه مي‌دانيد امروز در كشور ما افراد، گروه‌ها و جرياناتي وجود دارند كه متأسفانه با سوء استفاده از نام آزادي و با الهام از فرهنگ ليبرال دموكرات غربي انتظار دارند كه آزادي در اين كشور اسلامي، همچون سبك رايج درغرب و بدون تقيّد به هرگونه چارچوب ديني به اجرا در آيد.امّا سؤال اساسي اين است كه آيا با ...

نخست مي‌بايست معلوم ساخت كه آيا اساساً آزادي بيان به طور علي الاطلاق مي‌تواند  در اسلام و يا حتي ساير مكاتب موجود، پذيرفته شده باشد؟ يا خير. براي نيل به اين مقصود و روشن‌تر شدن چارچوب كلي بحث لازم است، نخست مرز ميان انديشه و بيان مشخص گردد تا معلوم شود آزادي انديشه و بيان هر كدام در چه جايگاهي ...

در پاسخ به اين سؤال ابتدا دليل نيازمندي به دين را بررسي مي نماييم و در ادامه ثابت خواهيم كرد دين در بر آوردن برخي نيازها، بي بديل و بي رقيب است و علم هر قدر هم پيشرفت كند نمي تواند پاسخگوي اين نيازها باشد. و در آخر برخي از كاركردهاي دين را بر مي شماريم كه مجموعة آنها در ...

دين مجموعه­اي از احكام و قوانين است كه در جوامع ديني از سوي خداوند متعال توسط پيامبران گرامي به بشر ابلاغ شده است.اولاً به بررسي اجمالي آثار دين در زندگي مي پردازيم: دين سرمايه زندگي:قوه تفكر، قوه نيرومندي است كه در بشر به وديعت نهاده شده و به ابديت مي انديشد و با جهان ديگر پيوند پيدا مي كند، اين ...

خدمات دين را مي‎توان به طور كلي به حوزة دنيا و آخرت تقسيم كرد. امّا شايد دربارة كاركردهاي دين در جهان آخرت صحبت به تمام و كمال گفته شده باشد و در يك بيان كوتاه مي‎توان آن را رسيدن به مرتبه‎اي از سعادت در جهان آخرت با توجّه به اعمالي كه هر فردي در اين دنيا انجام مي‎دهد، دانست. ولي ...

قبل از پاسخ تذكر اين نكته لازم است كه ما به صرف ندانستن چيزي يا شك در چيزي نبايد ديد خودمان را منفي بپنداريم بلكه شكّ و جهل خوب است لكن از آن جهت كه ما را به سؤال و در نهايت به علم مي‌رساند. مخصوصاً در باب شبهات اعتقادي، بايد به محض ايجاد شبهه‌اي برايمان، آنرا با انديشمندان در ...

در مكتب اسلام، قانون گذار واقعي فقط خداوند متعال است. و اين انحصار قانون گذاري به خداوند نتيجة طبيعي جهان بيني توحيدي اسلام است، بر اساس ديدگاه خدا محوري و توحيدي اسلام، نه تنها خداوند متعال خالق جهان هستي است (توحيد در خالقيت) بلكه همو به تنهايي و بي هيچ شريكي جهان را تدبير مي كند (توحيد در ربوبيت) و ...

اولين نظام حقوق و كتاب قانون، به وسيله پيامبران آورده شده كه در طول تاريخ، جامعه بشري را از انحرافات برحذر داشته و به سوي ارزشهاي انساني راهنمايي فرموده اند و سرانجام، نيز روزي خواهد آمد كه قانون الهي و نظام حقوقي دين، بر سراسر جهان حاكم شود. و حتّي ماديون نيز اين حقيقت را كه بشر در طول تاريخ، ...

1ـ انتظار بشر از دين، جوادي آملي، قم، مركز نشر اسراء، 1380، چاپ اول.2ـ راهنماشناسي، محمدتقي مصباح يزدي، قم، مركز مديريت حوزه علميه، چاپ اول، 1367، و چاپ دوم، مؤسسه امام خميني(ره).3ـ مجموعه رسائل، سيد محمد حسين طباطبايي، به كوشش سيدهادي خسروشاهي، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چاپ سوم، 1370.4ـ مجموعه مقالات، سيد محمد حسين طباطبايي، به كوشش سيد هادي خسروشاهي، ...

خداوند متعال به مقتضاي حكمت خود، دين اسلام را كامل كننده و تمام كننده همه شريعت‎ها قرار داده و آن را آخرين دين و تنها دين مقبول معرفي نمود. از همين رو در مي‎يابيم كه شريعت اسلام نه تنها براي عصر خاصي و مكان خاصي آمده بلكه براي همه اعصار و مكان‎ها آمده است و با پيش بيني نهايت ترقي ...

اصلاحات و اصلاح طلبانواژه اصلاحات در چند سال اخير، يكي از واژه هايي است كه به كرّات استعمال مي شود و در جاهاي مختلف و از طرف افراد مختلف با ديدگاههاي سياسي متفاوت بكار مي رود. اين لفظ كه معادل كلمة رفورميسم (Reformism) است از جهت اصطلاحي عبارت از مجموعه روشها و تدبير هايي است كه حكومتها يا ايدئولوگ ها ...

اصول گرايي به حركت و انديشه اي مي گويند كه به ارزشهاي اوليه اسلامي معتقد است و پيروزي و بهروزي كشورهاي اسلامي را در بازگشت و تمسك به آن ارزشها مي داند. نه از الگوي كشورهاي غربي پيروي مي كند و نه از الگوي كشورهاي شرقي، اين واژه معمولاً از سوي رسانه هاي گروهي غربي براي اشاره به جنبش هاي ...

از اين که با مرکز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه مکاتبه نموده ايد صميمانه تشکر مي کنيم، اميد آن که تحقيق و پاسخ ارايه شده رهگشاي انديشه پويشگرتان باشد.انتفاضه Intifada واژه عربي از ريشه نفض به معني جنبش و تکان و لرزش که به صورت اسم خاص براي اشاره به قيام همگاني مردم فلسطين به کار مي رود ...

تئوكراسي Theocracy، به معني حكومت الهي يا حكومت مذهبي است.[1]، تئوكراسي يك نوع حكومتي است كه در آن اساس نظري حكومت بر اين است كه حكومت از جانب خداست و در آن قدرت سياسي در دست مرجع عالي ديني است[2] كه آن مقام، پيشواي مذهبي و حكومت را با هم در دست داشته[3] و فرمان‌هاي خداوند را تفسير و اجرا ...

در كتابهاى لغت «خشونت» به معناى «زبرى و درشتى»[1] آمده است.اگر اين لفظ را در مورد رفتار انسان بكار ببريم به معناى رفتارى است كه به نوعى شديد و آزاردهنده مى باشد و مسلماً رفتار آزاردهنده درجات مختلفى دارد. مثلا اگر با كسى دعواى لفظى كنيد، شما رفتار خشنى داشته ايد و اگر  كسى را به قتل برسانيد نيز رفتار ...

ابتدا لازم است تا اشاره‌اي كوتاه به تاريخچه و همچنين عقايد خوارج داشته باشيم.خوارج يعني شورشيان كه از واژة‌ خروج به معناي سركشي و طغيان گرفته شده كه مبدأ پيدايش آن به جريان حكميت بازگشت مي‌كند.[1]خوارج گروهي از مردم قشري و ظاهربين بودند كه در جريان جنگ صفين بعد از به كار گرفتن حربه «قرآن بر نيزه كردن» از سوي ...

در پاسخ به سؤال فوق لازم است تا مطالبي را در ابتدا خاطرنشان كرد:1. رفتار مسالمت آميز در دين اسلام كليت ندارد و بررسي متون ديني و سيره عملي پيشوايان معصوم به خوبي ثابت مي‎كند كه دين اسلام از دو صفت رحمت و غضب توأماً برخوردار بوده و همواره مسلمانان به استفادة بجا و مناسب از هر كدام توصيه شده‎اند. ...

توسعة سياسي به مفهوم وسيع آن يعني توسعه نهادها، ديدگاهها و ارزش هايي كه نظام و قدرت سياسي يك جامعه را تشكيل مي دهد براي همين بايد گفت توسعه سياسي، توجه خود را به ويژگي هايي چون نظم قانوني و ثبات سياسي معطوف كرده تا از طريق شكل گيري يك چهارچوب پابرجاي حكومت، رويه هاي قابل اتكاء براي تضمين دست ...

براي توسعه سياسي معاني گوناگوني شده است كه در اين باره جريان روشنفكري در ايران با فراموش نمودن گذشته استعماري غرب به برخي از الگوها تأكيد دارد كه به آن اشاره خواهيم كرد.توسعه سياسي به مفهوم افزايش كارآيي اداري و ظرفيت دولت براي اجراي سياست عمده است، يا به مفهوم توسعه كارآيي سيستم و ظرفيت ساختاري اداري دولت و حكومت ...

واژة توسعه بيش از نيم قرن اقتصاددانها و جامعه شناسان و… را به خود مشغول كرده است و آنان را به طرح مباحث گوناگوني در اين باره واداشته است كه تمام آنها معطوف به حل مشكل كشورهاي جهان سوم (يا به اصطلاح توسعه نيافته) و توسعه آنها بوده است. گروهي در اين باره عقيده دارند كه بايد اين نسخه تجويز ...

براي روشن شدن پاسخ اين پرسش به چند نکته اشاره مي گردد:1. اولين قدم در خدا پرستي اقرار به وحدانيّت خداوند متعال است، كه وقتي اين اقرار از زبان گذشته به قلب رسيد، اعتقاد به توحيد پيدا مي شود. و چنانچه شخصي به معاد و نبوت هم اعتقاد پيدا كند، به او مؤمن گفته مي شود (البته لفظ مؤمن در ...

توحيد يعني خدا را به يگانگي شناختن[1] و دانستن، به اين معنا كه دوّمي براي او فرض ندارد.[2] خدا يكي است، مقصود از آن «يكي»اي بعد از صفر و در مقابل دو يا سه و بيشتر از آن كه در اعداد و رياضيات به كار برده مي‌شود، نيست. زيرا يك و دو و سه تا بودن، از خواص موجودات محدود ...

در پاسخ به اين پرسش به عنوان مقدمه اشاره اي به تعريف حمد و معاني توحيد ذاتي، صفاتي و افعالي و تفاوت معاني آن ها در نزد متكلمين و فلاسفه و عرفا مي كنيم و سپس به چگونگي دلالت اين آيه بر اقسام توحيد مي پردازيم.تعريف حمد: كلمه حمد به معناي ثنا و ستايش در برابر عمل جميلي است كه ...

اگر بخواهيم موحّد واقعي باشيم و توحيد را در سراسر زندگي خود گسترش دهيم، لازم است خداوند سبحان را آن گونه که شايسته است بشناسيم و ايمان و اعتقادمان را بر اساس معرفت استوار سازيم، و از توحيد و اقسام آن اطلاعِ كافي و وافي داشته باشيم. زيرا موحد بودن و زندگي موحدانه داشتن، فرع بر معرفت و شناختي است ...

اعتقاد به توحيد يكي از اصول دين اسلام به شمار مي رود، و اين توحيد نه تنها در دين اسلام يك مسأله مهم است، بلكه اين اصل رشته پيوند بين تمام اديان آسماني است، به طوري كه اولين دعوت انبياء الهي به اين اصل بوده است و تا آخر هم همه دستورات و قوانين ديني، آميخته و مُبتني بر اين ...

در پاسخ به اين پرسش به عنوان مقدمه اشاره اي به تعريف حمد و معاني توحيد ذاتي، صفاتي و افعالي و تفاوت معاني آن ها در نزد متكلمين و فلاسفه و عرفا مي كنيم و سپس به چگونگي دلالت اين آيه بر اقسام توحيد مي پردازيم.تعريف حمد: كلمه حمد به معناي ثنا و ستايش در برابر عمل جميلي است كه ...

اعتقاد به توحيد يكي از اصول دين اسلام به شمار مي رود، و اين توحيد نه تنها در دين اسلام يك مسأله مهم است، بلكه اين اصل رشته پيوند بين تمام اديان آسماني است، به طوري كه اولين دعوت انبياء الهي به اين اصل بوده است و تا آخر هم همه دستورات و قوانين ديني، آميخته و مُبتني بر اين ...

پاسخ به اين پرسش را از دو جهت: ايجابي و سلبي مورد بررسي قرار مي‌دهيم؛ يعني اگر توحيد در جان انسان نفوذ پيدا كند، چه اثراتي دارد و اگر گرايش به توحيد نبود چه اثرات منفي و زيانبار خواهد داشت.مشكلات بشر امروز (نتايج عدم توحيد)الف. در بُعد معرفتي، ثبات در آراء و عقايد ندارند  بلکه معتقد به نسبيت و به ...

پاسخ به اين پرسش را از دو جهت: ايجابي و سلبي مورد بررسي قرار مي‌دهيم؛ يعني اگر توحيد در جان انسان نفوذ پيدا كند، چه اثراتي دارد و اگر گرايش به توحيد نبود چه اثرات منفي و زيانبار خواهد داشت.مشكلات بشر امروز (نتايج عدم توحيد)الف. در بُعد معرفتي، ثبات در آراء و عقايد ندارند  بلکه معتقد به نسبيت و به ...

پاسخ دقيق به اين پرسش نيازمند، شناسايي فتيش، توتم، بت‌پرستي و يكتاپرستي و انگيزه‌ها است. فتيشفتيش «Fetish» واژه‌اي است پرتغالي به معناي جادو، ايمان به فتيش يعني احترام به يك شي مادي كه نيرويي جادويي در آن نهفته است، در اقوام ابتدايي يافت مي‌شود. اين شيء معمولا از سنگ‌‌ها و مواد معدني است كه به عقيده آن اقوام، همراه داشتن ...

جهان بيني‌ها به عنوان «مجموعه‌اي از بينش‌ها و تفسيرها و تحليلها درباره جهان و جامعه و انسان كه جهان چنين است و يا چنان است، اين چنين قانون دارد، آن چنان پيش مي‌رود، فلان هدف را تعقيب مي‌كند».[1] طبعا پاسخ به اين پرسشها كه زندگي را معنادار و داراي ارزش و هدف مي‌سازد، يكسان نيستند. در روشها، نحوه تفسير و ...

جهان بيني‌ها به عنوان «مجموعه‌اي از بينش‌ها و تفسيرها و تحليلها درباره جهان و جامعه و انسان كه جهان چنين است و يا چنان است، اين چنين قانون دارد، آن چنان پيش مي‌رود، فلان هدف را تعقيب مي‌كند».[1] طبعا پاسخ به اين پرسشها كه زندگي را معنادار و داراي ارزش و هدف مي‌سازد، يكسان نيستند. در روشها، نحوه تفسير و ...

يکي از براهيني که انديشمندان ديني به خصوص فلاسفه در رابطه با اثبات وحدانيت خداوند متعال ذکر کرده­اند، برهان فرجه است، البته اين برهان برگرفته از سخن امام ششم(ع) در پاسخ كسي است كه پرسيد: چرا امكان ندارد خالق جهان تعدد داشته باشد؟ امام در پاسخ مطالب طولاني­اي مي­فرمايند که براي مطالعه کامل آن، مي­توان به کتاب كافي در مبحث ...

حضرت رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ قبل از بعثت در پناه پروردگار متعال و دور از آلودگيها و عادات جاهليت رشد نمود. آن حضرت از نظر مروّت، بهترين و از نظر اخلاق نيكوترين بود، با حياترين و راستگوترين و امانتدارترين فرد محسوب مي شد. از بدگويي دوري مي جست و قومش بنا بر خصلتهاي نيك آن ...

حضرت رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ قبل از بعثت در پناه پروردگار متعال و دور از آلودگيها و عادات جاهليت رشد نمود. آن حضرت از نظر مروّت، بهترين و از نظر اخلاق نيكوترين بود، با حياترين و راستگوترين و امانتدارترين فرد محسوب مي شد. از بدگويي دوري مي جست و قومش بنا بر خصلتهاي نيك آن ...

قبل از سخن دربارة دين پيامبر، بهتر است اندكي دربارة خصوصيات اخلاقي و رفتاري ايشان پيش از بعثت مطالبي را بيان نماييم. اين خصوصيات بهترين گواه بر نوع مكتبي است كه پيامبر در آن پرورش يافته است. چرا كه رفتار هر فرد ريشه در اعتقادات او دارد. پيامبر در غار حرا به تفكر و نيايش مي‌پرداخت. خانه خدا را طواف ...