مذهبی

علمى كه در آيه شريفه و روايت ذيل مطرح است،چه نوع علمى است؟ خداوند سبحان مى فرمايد: يرفع الله الذين آمنوا منكم ، و الذين اوتوا العلم درجات.(مجادله 11) تا خدا رتبه كسانى از شما را كه ايمان آورده اند و كسانى را كه (بر حسب ) درجات بلند گرداند. و نيز در روايت آمده است : العلم نور يقذفه ...

منظور از نعمتها،در آيه8 سوره تكاثر چه نعمت هايي است كه در قيامت از آن سوال مي شود؟ (ثُمَّ لَتُسئَلُنَّ يَوْمَئذٍ عَنِ النَّعِيمِ) در تفسير قمى به سند خود از جميل از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه گفت : به آن حضرت عرضه داشتم معناى آيه (لتسئلن يومئذ عن النعيم ) چيست ؟ فرمود: اين امت بازخواست ...

مراد از نعمت در آيه:(و ما انت بنعمة ربك بمجنون) (قلم/2)چيست؟ اين جمله آن مطلبى است كه خداى تعالى براى اثباتش سوگند خورده ،و خطاب در آن به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) است،و حرف(باء) در كلمه (بنعمه) باى سببيت و يا مصاحبت است.و معناى جمله اين است كه تو به خاطر نعمتى – و يا با ...

(أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسجُدُ لَهُ مَن فى السمَوَتِ وَ مَن فى الاَرْضِ ….. )(18/حج) با توجه به اينكه (رؤ يت )در لسان عرب گاهى به معنى (علم) مى آيد پاسخ اين سؤ ال نيز روشن مى شود، بعلاوه گاه از مسائل بسيار روشن تعبير به مشاهده مى كنيم و مثلا مى گويند آيا نمى بينى كه فلان انسان ، ...

در گذشته بعضى از فلاسفه كه معتقد به افلاك نه گانه بطلميوسى پوست پيازى بودند مانع مهم معراج را از نظر علمى وجود همين افلاك و لزوم خرق و التيام در آنها مى پنداشتند. ولى با فرو ريختن پايه هاى هيئت بطلميوسى مساله خرق و التيام بدست فراموشى سپرده شد، اما با پيشرفتى كه در هيئت جديد به وجود آمد ...

(يُنبِت لَكم بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّيْتُونَ وَ النَّخِيلَ وَ الاَعْنَب وَ مِن كلِّ الثَّمَرَتِ إِنَّ فى ذَلِك لاَيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكرُونَ) سوره نحل/ آيه 11 ممكن است چنين به نظر آيد كه اگر قرآن در آيات فوق از ميان انواع ميوه ها روى زيتون و خرما و انگور تكيه كرده به خاطر وجود آنها در محيط نزول قرآن بوده است ، ...

(مَا نُنزِّلُ الْمَلَئكَةَ إِلا بِالحْقِّ وَ مَا كانُوا إِذاً مُّنظرِينَ)(8/حجر) در تفسير جمله ما ننزل الملائكة الا بالحق مفسران،بيانات مختلفى دارند: 1 – بعضى گفته اند منظور اين است كه ما نازل كردن فرشتگان را به عنوان اعجاز تنها براى آشكار شدن حق انجام خواهيم داد، نه به عنوان بهانه جوئى كه ببينند و باز هم ايمان نياورند، و به ...

(وَ الجْانَّ خَلَقْنَهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السمُومِ) كلمه (جن) در اصل به معنى چيزى است كه از حس انسان پوشيده باشد، مثلا مى گوئيم جنة الليل – يا – فلما جن عليه الليل يعنى هنگامى كه پرده سياه شب او را پوشاند و به همين جهت (مجنون ) به كسى كه عقلش پوشيده و (جنين ) به طفلى كه ...

تفسير جمله(فظلوا فيه يعرجون ) ومعنى جمله (سكرت ابصارنا)در آيه14و15 سوره حجر چيست؟ (وَ لَوْ فَتَحْنَا عَلَيهِم بَاباً مِّنَ السمَاءِ فَظلُّوا فِيهِ يَعْرُجُونَ)-(لَقَالُوا إِنَّمَا سكِّرَت أَبْصرُنَا بَلْ نحْنُ قَوْمٌ مَّسحُورُونَ) اين جمله و جمله هاى بعد كه در آيات فوق آمده به خوبى نشان مى دهد كه منظور آن است اگر درى از آسمان بر آنها گشوده شود (آسمان در ...

اضافه «ايام» به «الله»، اشاره به روزهاى سرنوشت ساز و مهم زندگى انسانها است كه به خاطر عظمتش به نام «الله» اضافه شده است و نيز به خاطر اينكه يك نعمت بزرگ الهى شامل حال قوم و ملتى شايسته و يا يك مجازات بزرگ و دردناك الهى دامنگير ملتى سركش و طغيانگر شده است كه در هر دو صورت شايسته تذكر و ...

سوره هود، آيه 67: («وَ أَخَذَ الَّذِينَ ظلَمُوا الصيْحَةُ فَأَصبَحُوا فى دِيَرِهِمْ جَثِمِينَ»)  صيحه در لغت به معنى صداى عظيمى است كه معمولا از دهان انسان يا حيوانى بيرون مى آيد ولى اختصاص به آن ندارد بلكه هر گونه صداى عظيم را شامل مى شود در آيات قرآن مى خوانيم كه چند قوم گنهكار به وسيله صيحه آسمانى مجازات شدند ...

(مَا كانَ لِلْمُشرِكِينَ أَن يَعْمُرُوا مَسجِدَ اللَّهِ شهِدِينَ عَلى أَنفُسِهِم بِالْكُفْرِ أُولَئك حَبِطت أَعْمَلُهُمْ وَ فى النَّارِ هُمْ خَلِدُونَ) آيا آباد ساختن مساجدبه معنى آبادى ساختمان و تاءسيسات آن است،يا به معنى اجتماع و شركت در آن؟بعضى از مفسران تنها يكى از اين دو قسمت رادر تفسير عمران مساجد در آيه فوق انتخاب كرده اند در حالى كه مفهوم اين ...

(مَا كانَ لِلْمُشرِكِينَ أَن يَعْمُرُوا مَسجِدَ اللَّهِ شهِدِينَ عَلى أَنفُسِهِم بِالْكُفْرِ أُولَئك حَبِطت أَعْمَلُهُمْ وَ فى النَّارِ هُمْ خَلِدُونَ) بعضى از مفسران آيات فوق را مخصوص (مسجد الحرام) دانسته اند،درحالى كه الفاظ آيه عام است،و هيچ گونه دليلى بر اين تخصيص نيست،هر چند (مسجد الحرام )كه بزرگترين مسجد اسلامى است در رديف اول قرار گرفته ، و در آن روز ...

(إِذْ تَستَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاستَجَاب لَكمْ أَنى مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلَئكَةِ مُرْدِفِينَ) در ميان مفسران در اين زمينه گفتگوى بسيار شده است،بعضى معتقدند كه فرشتگان رسما وارد صحنه نبرد شدند و با سلاحهاى مخصوص به خود به لشكر دشمن حمله كردند و عده اى از آنها را به خاك افكندند، پاره اى از روايات را نيز در اين زمينه نقل كرده ...

(…. مُسخَّرَتِ بِأَمْرِهِ أَلا لَهُ الخلْقُ وَ الاَمْرُ تَبَارَك اللَّهُ رَب الْعَلَمِينَ) در اينكه منظور از خلق و امر چيست ، ميان مفسران گفتگو است ، اما با توجه به قرائنى كه در اين آيه و آيات ديگر قرآن موجود است استفاده مى شود كه منظور از خلق آفرينش نخستين ، و منظور از امر قوانين و نظاماتى است كه به ...

سوره انعام، آيه1: («الحْمْدُ للَّهِ الَّذِى خَلَقَ السمَوَتِ وَ الاَرْض وَ جَعَلَ الظلُمَتِ وَ النُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبهِمْ يَعْدِلُونَ») از آيه بالا استفاده مى شود، همانطور كه نور مخلوق خداوند است ، ظلمت هم آفريده او است، در حالى كه معروف در ميان فلاسفه و دانشمندان علوم طبيعى اين است كه ظلمت چيزى جز عدم نور نيست، و اين ...

سوره مائده/ آيه 21: «يَقَوْمِ ادْخُلُوا الاَرْض الْمُقَدَّسةَ الَّتى كَتَب اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبَارِكمْ فَتَنقَلِبُوا خَسِرِينَ» در اينكه «ارض مقدسة» كه در آيه فوق به آن اشاره شده چه نقطه اى است، مفسران گفتگو بسيار كرده اند بعضى آن را سرزمين بيت المقدس ‍ و بعضى شام و بعضى ديگر اردن يا فلسطين يا سرزمين طور، مى دانند، ...

درباره محتويات اين مائده در قرآن ذكرى به ميان نيامده ، ولى از احاديث از جمله از حديثى كه از امام باقر (عليه السلام ) نقل شده چنين استفاده مى شود كه طعام مزبور چند قرص نان و چند ماهى بود و شايد علت مطالبه چنين اعجازى آن بوده ، كه شنيده بودند مائده آسمانى بر بنى اسرائيل به اعجاز ...

سوره واقعه/ آيه 29: «وَ طلْحٍ مَّنضودٍ»  «طلح» درختى است سبز و خوشرنگ و خوشبو. جمعى گفته اند همان درختان موز است كه برگ هاى بسيار پهن و سبز و زيبا و ميوه اى شيرين و گوارا دارد، و «منضود» از ماده «نضد» به معنى متراكم است. ممكن است اين تعبير اشاره به تراكم برگ ها يا تراكم ميوه ها و يا هر دو باشد. حتى ...

سوره الرحمن/ آيات 3 و 4: «خَلَقَ الْإِنْسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ» «بيان» از نظر لغت معنى گسترده اى دارد و به هر چيزى گفته مى شود كه مبين و آشكار كننده چيزى باشد. بنابراين نه فقط نطق و سخن را شامل مى شود كه حتى كتابت و خط و انواع استدلالات عقلى و منطقى كه مبين مسائل مختلف و پيچيده است همه ...

سوره الرحمن/ آيه 19 و 20: «مرج البحرين يلتقيان»*«بينهما برزخ لايبغيان» خداوند مى فرمايد: دو درياى مختلف را در كنار هم قرار داد در حالى كه با هم تماس دارند(مرج البحرين يلتقيان ). اما در ميان آن دو برزخى است كه مانع از طغيان و غلبه يكى بر ديگرى مى باشد(بينهما برزخ لايبغيان). ماده «مرج» (بر وزن فلج ) به معنى ...

(رَّب السمَوَتِ وَ الاَرْضِ وَ مَا بَيْنهُمَا وَ رَب الْمَشرِقِ)(صافات/5) چرا در مقابل مشارق سخن از مغارب به ميان نيامده همانگونه كه در آيه 40 سوره معارج آمده است:”فلا اقسم برب المشارق و المغارب”:(سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها!). پاسخ اين است كه گاه بخشى از كلام را به قرينه بخش ديگر حذف مى كنند، و گاه هر دو را ...

سوره صافات/ آيه 47: («لا فِيهَا غَوْلٌ وَ لا هُمْ عَنهَا يُنزَفُونَ»)؛ (شرابى كه نه در آن مايه فساد عقل است نه موجب مستى مى گردد.) «غول» (بر وزن قول) در اصل به معنى فسادى است كه به طور پنهانى در چيزى نفوذ مى كند و اينكه به قتل هاى مخفى و ترور در ادبيات عرب «غيلة» گفته مى شود از همين ...

سوره صافات/ آيه 47: («لا فِيهَا غَوْلٌ وَ لا هُمْ عَنهَا يُنزَفُونَ»)؛ (شرابى كه نه در آن مايه فساد عقل است نه موجب مستى مى گردد.) «غول» (بر وزن قول) در اصل به معنى فسادى است كه به طور پنهانى در چيزى نفوذ مى كند و اينكه به قتل هاى مخفى و ترور در ادبيات عرب «غيلة» گفته مى شود از همين ...

سوره فاطر، آيه 10: (مَن كانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَللَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعاً إِلَيْهِ يَصعَدُ الْكلِمُ الطيِّب وَ الْعَمَلُ الصلِحُ يَرْفَعُهُ وَ الَّذِينَ يَمْكُرُونَ السيِّئَاتِ لهَمْ عَذَابٌ شدِيدٌ وَ مَكْرُ أُولَئك هُوَ يَبُورُ) «الكلم الطيب» به معنى سخنان پاكيزه است و پاكيزگى سخن به پاكيزگى محتواى آن است و پاكيزگى محتوا به خاطر مفاهيمى است كه بر واقعيت هاى عينى پاك و درخشان ...

بعضى گفته اند(خبير) به معنى آگاهى از بواطن و عقائد و نيات و ساختمان روحى انسان،و (بصير)به معنى بينائى نسبت به ظواهر و پديده هاى جسمانى او است.بعضى ديگر (خبير) را اشاره به اصل آفرينش انسان و (بصير) را اشاره به اعمال و افعال او مى دانند.البته تفسير اول مناسبتر به نظر مى رسد هر چند اراده هر دو معنى ...

سوره سبأ، آيه4: («لِّيَجْزِى الَّذِينَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا الصلِحَتِ أُولَئك لهم مَّغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كرِيمٌ») مقدم داشتن «مغفرت» بر «رزق كريم» ممكن است به خاطر اين باشد كه بيشترين نگرانى مومنان از لغزشهائى است كه احتمالا داشته اند، لذا قبل از هر چيز از طريق بيان آمرزش به آنها آرامش خاطر مى بخشد، بعلاوه تا با آب مغفرت الهى شستشو نشوند شايسته ...

سوره احزاب/ آيه 72: (انَّا عَرَضنَا الاَمَانَةَ عَلى السمَوَتِ وَ الاَرْضِ وَ الْجِبَالِ فَأَبَينَ أَن يحْمِلْنهَا وَ أَشفَقْنَ مِنهَا وَ حَمَلَهَا الانسنُ إِنَّهُ كانَ ظلُوماً جَهُولاً) در مورد امانت، تفسيرهاى مختلفى ذكر شده از جمله : منظور از امانت، ولايت الهيه و كمال صفت عبوديت است كه از طريق معرفت و عمل صالح حاصل مى شود. منظور صفت اختيار و آزادى اراده است ...

سوره احزاب، آيه 72: (إِنَّا عَرَضنَا الاَمَانَةَ عَلى السمَوَتِ وَ الاَرْضِ وَ الْجِبَالِ فَأَبَينَ أَن يحْمِلْنهَا وَ أَشفَقْنَ مِنهَا وَ حَمَلَهَا الانسنُ إِنَّهُ كانَ ظلُوماً جَهُولاً) منظور از عرضه كردن امانت به آسمانها و زمين چيست؟ آيا منظور اين است كه خداوند سهمى از عقل و شعور به آنها بخشيد، سپس حمل اين امانت بزرگ را به آنها پيشنهاد كرد؟ و ...

سوره ق، آيه 18: «مَّا يَلْفِظ مِن قَوْلٍ إِلا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ»؛ “هيچ سخنى را انسان تلفظ نمى كند مگر اينكه نزد آن فرشته اى مراقب و آماده براى انجام ماموريت است.”   «رقيب» به معنى مراقب و «عتيد» به معنى كسى است كه مهياى انجام كار است، لذا به اسبى كه مهياى دويدن است «فرس ‍عتيد» مى گويند، و به كسى كه چيزى ...

وَ مَا خَلَقْت الجنَّ وَ الانس إِلا لِيَعْبُدُونِ(ذاريات/56) با اينكه از آيات قرآن به خوبى استفاده مى شود كه انسانها برتر از طائفه جن هستند، با اينحال نام آنها را در آيه فوق بر(انسان) مقدم داشته، ظاهرا اين به خاطر آن است كه آفرينش آنها قبل از آفرينش آدم بوده ، همانگونه كه در سوره حجر آيه 27 مى خوانيم ...

بنا برآيه 56، سوره ذاريات («وَ مَا خَلَقْت الجنَّ وَ الانس إِلا لِيَعْبُدُونِ») اگر خداوند بندگان را براى عبوديت آفريده است پس چرا گروهى راه كفر را پيش ‍ مى گيرند؟ آيا ممكن است اراده خداوند از هدفش تخلف پذيرد؟   كسانى كه اين ايراد را طرح كرده اند در حقيقت اراده تكوينى و تشريعى را با هم اشتباه گرفته اند، زيرا ...

(وَ يَوْمَ يُعْرَض الَّذِينَ كَفَرُوا عَلى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طيِّبَتِكمْ فى حَيَاتِكمُ الدُّنْيَا….) (طيبات) معنى وسيع و گسترده اى دارد و همه مواهب دنيا را شامل مى شود هر چند بعضى از مفسران آن را فقط به معنى نيروى جوانى تفسير كرده اند ولى حق اين است كه جوانى تنها يك مصداق مى تواند باشد. منبع: تفسير نمونه ج 21 ص346

(هُوَ الَّذِى أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَبِ مِن دِيَرِهِمْ لاَوَّلِ الحشرِ….)(حشر/2) (حشر) در اصل به معنى حركت دادن جمعيت و خارج ساختن آنها از قرارگاهشان به سوى ميدان جنگ و مانند آن است،و منظور از آن در اينجا اجتماع و حركت مسلمانان از مدينه به سوى قلعه هاى يهود،و يا اجتماع يهود براى مبارزه با مسلمين است،و از آنجا ...

(لَّيْس لهمْ طعَامٌ إِلا مِن ضريع) مفسران تفسيرهاى گوناگونى دارند: بعضى گفته اند:نوعى خار است كه به زمين مى چسبد،هنگامى كه تر باشد قريش آن را (شبرق) مى ناميدند،و هنگامى كه خشك مى شد آن را (ضريع ) مى گفتند،گياهى است سمى كه هيچ حيوان و چهارپايى به آن نزديك نمى شود. (خليل) از علماى لغت مى گويد: (ضريع ):((گياه سبز ...

سوره غاشيه/ آيه 17: «أَفَلا يَنظرُونَ إِلى الابِلِ كيْف خُلِقَت» در اينكه چرا در اينجا قبل از هر چيز بر مسأله آفرينش «شتر» تكيه شده است مفسران سخنان بسيار دارند، ولى پيدا است كه روى سخن در مرحله اول به اعراب مكه بود كه «شتر» همه چيز زندگى آنها را تشكيل مى داد و شب و روز با آن سر و كار داشتند. ...

سوره غاشيه/ آيات 20-17: «أَفَلَا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ * وَإِلَى السَّمَاءِ كَيْفَ رُفِعَتْ * وَإِلَى الْجِبَالِ كَيْفَ نُصِبَتْ * وَإِلَى الْأَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ»    فخر رازى در تفسير خود مى گويد: اين به خاطر آن است كه قرآن به لغت عرب نازل شده و آنها غالبا اقدام به مسافرت مى كردند چون بلادشان خالى از زراعت و فرآورده هاى كشاورزى بود، از ...

(لا أُقْسِمُ بهَذَا الْبَلَدِ) سنت قرآن در بسيارى از موارد بر اين است كه بيان حقايق بسيار مهم را با سوگند شروع مى كند،سوگندهائى كه خود نيز سبب حركت انديشه و فكر و عقل انسان است،سوگندهائى كه ارتباط خاصى با همان مطلب مورد نظر دارد. در اينجا نيز براى بيان اين واقعيت كه زندگى انسان در دنيا تواءم با درد ...

سوره بلد/ آيات 3-1: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ * لَا أُقْسِمُ بِهَٰذَا الْبَلَدِ * وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَٰذَا الْبَلَدِ * وَوَالِدٍ وَمَا وَلَدَ»   در اينكه منظور از اين پدر و فرزند كيست ؟ تفسيرهاى متعددى ذكر كرده اند: نخست اينكه:منظور از (والد) ابراهيم خليل و از (ولد) اسماعيل ذبيح است و با توجه به اينكه در آيه قبل به شهر مكه سوگند ...

  إِذِ انبَعَث أَشقَاهَا(12/شمس) (اشقى) به معنى شقى ترين و سنگدلترين افراد آن قوم ، اشاره به همان كسى است كه ناقه ثمود را به هلاكت رساند همان ناقه (شتر ماده )اى كه به عنوان يك معجزه در ميان آن قوم ظاهر شده بود، و هلاك كردن آن اعلان جنگ با آن پيامبر الهى بود. به گفته مفسران و مؤ ...

بدون شك تفسير قرآن به معنى واقعى از زمان خود پيامبر(صلى الله عليه وآله) و به هنگام نزول نخستين آيات بر قلب پاكش آغاز گشت، ولى به صورت يك «علم مدون» همه مى گويند از زمان امام على(عليه السلام) شروع شد، و بزرگان اين علم سلسله اساتيد خود را به او كه باب مدينه علم پيامبر(صلى الله عليه وآله) بود، ...

گرچه در بسيارى از آيات قرآن ، سخن از نعمتهاى مادى بهشت است مانند باغهائى كه نهرهاى آب جارى از زير درختان آن در حركت است قصرها، همسران پاكيزه ، ميوه هاى رنگارنگ ، ياران همرنگ و مانند آن ولى در كنار اين نعمت ها اشاره به نعمت هاى معنوى مهمترى نيز شده است كه ارزيابى عظمت آنها با مقياس ما امكانپذير ...

قرآن كريم وقايع رستاخيز را چگونه به تصوير مي كشد ؟ قرآن كريم در آيات 102 ـ 112 سوره «طه»، به يك سلسله از حوادث كه در آستانه رستاخيز و بعد از آن تحقق مى يابد اشاره مى كند: 1 ـ مردگان به حيات بازمى گردند (يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ). 2 ـ گنهكاران جمع و محشور مى شوند (وَ نَحْشُرُ ...

 حقيقت فنا چيست ؟ اينكه در آيه26 سوره الرحمن مي خوانيم  همه كس جز خدا فانى مى شود به معنى نابودى مطلق نيست ، به اين معنى كه حتى روح انسان نيز نابود مى شود، و يا خاكهاى حاصل از جسم او معدوم مى گردد، چرا كه آيات قرآن تصريح به وجود برزخ تا روز رستاخيز مى كند و از ...

چه نامهايي در قرآن براي قيامت ذكر شده است؟ قسمت مهمى از معارف قرآن ، و مسائل اعتقادى آن ، بر محور مسائل مربوط به قيامت و رستاخيز دور مى زند، چرا كه مهمترين تاثير را در تربيت انسان و روند تكامل او دارد. نام هائى كه در قرآن براى اين روز بزرگ انتخاب شده نيز بسيار است و هر كدام ...

مفسران پاسخهاى متعددى گفته اند: گروهى آن را اشاره به روز رستاخيز، و بعضى اشاره به نزول قرآن مجيد، و بعضى به همه اصول دين از توحيد گرفته تا معاد، و در رواياتى نيز تفسير به مسأله ولايت و امامت شده است كه در نكته هاى آينده به آن اشاره خواهد شد. دقت در مجموع آيات اين سوره مخصوصا تعبيراتى ...

طبق آيه 5 سوره انفطار مراد از اينكه در قيامت هر نفسى به آنچه مقدم و مؤ خر داشته عالم مى شود چيست؟ (عَلِمَت نَفْسٌ مَّا قَدَّمَت وَ أَخَّرَت).مراد از ((علم نفس ))،علم تفصيلى است به آن اعمالى كه در دنيا كرده ، و اين غير از آن علمى است كه بعد از منتشر شدن نامه اعمالش ‍ پيدا مى ...

  در حديثى از پيغمبر گرامى اسلام (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) نقل شده است كه فرمود: هذه الاية اشد ما فى القرآن على اهل النار: ((اين آيه شديدترين آيه اى است كه در قرآن مجيد درباره دوزخيان آمد است !)). (فذوقوا فلن نزيدكم الا عذابا).(سوره نبا/آيه 30) منبع: تفسير نمونه ج26 ص45  

در آيات قرآن از مساله معاد زياد سخن به ميان آمده است. اين به خاطر آن است كه براى اصلاح انسان نخستين گام اين است كه بداند حساب و كتابى در كار است. دادگاهى وجود دارد كه چيزى بر دادرسان آن مخفى نمى ماند. محكمه اى كه نه ظلم و جور در آن راه دارد و نه خطا و اشتباه. نه ...

(«ثم لا يموت فيها ولا يحيي») اعلي/ 13 مراد از ((نمردن و زنده نشدن در آتش )) اين است كه : بفهماند تا ابد كسى از آن نجات نمى يابد، چون نجات به معناى قطع شدن عذاب به يكى از دو راه است: يا اينكه شخص معذب بميرد و هستيش فانى شود، و يا زندگى شقا و بدبختيش ‍ را مبدل به ...