مذهبی

 از اين که امام سجاد ـ عليه السّلام ـ در نماز مالك يوم الدين را سه بار تکرار مي‌فرمودند؛ آيا مي‌توان بر اساس اين روايت اين جمله را سه بار در نماز قرائت کرد؟به اين سؤال در دو قسمت پاسخ داده مي‌شود. يك قسمت بررسي دعاهاي مفاتيح الجنان و قسمت دوّم تكرار برخي جملات دعاها.الف. دعاهاي مفاتيح الجنان:مرحوم حاج شيخ ...

به عنوان مقدمه بايد گفت: مسائل اسلام به چهار دسته تقسيم مي‌شوند:1. اصول دين، كه به منزلة پايه‌هاي اساسي دين به حساب مي‌آيند، مانند توحيد، رسالت و نبوت، عدل، امامت، معاد و….2. فروع دين و احكام كه مربوط به رفتارهاي عملي، عبادي و غير عبادي انسان مي‌شود، مانند نماز، روزه، حج و… .3. اخلاق، كه مربوط به خودسازي انسان و ...

براي روشن شدن جواب به نكاتي چند اشاره مي‌شود. 1ـ معناي غدير: در لغت عبارت است از محّلي كه آب باران در آن جمع مي‌شود،[1] و در اصطلاح اسم محّلي است در جحفه كه واقع در چهار راهي است كه مردم سرزمين حجاز را از هم جدا مي‌كند، و مراد از يوم‌الغدير، روز هيجدهم ذي‌حجّه است كه، روز پنج‌شنبه سال دهم ...

جهت پاسخ به اين پرسش، پيشاپيش لازم است ارزش شهرت را در اسلام مورد بررسي قرار دهيم:آنچه از فرهنگ غني اسلام فهميده مي‌شود، اين است كه هيچگاه ملاك و معيار ارزش و كرامت انسان‌ها، به نامي ماندن و آوازه داشتن و محبوبيت نيست. آيه شريفه «ان اكرمكم عند الله اتقاكم»[1] با صدايي رسا ندا مي‌دهد كه تنها ملاك و ميزان ...

در پاسخ به قسمت اوّل سؤال، لازم است علاوه بر تعريف اخلاق، برخي ديگر از مفاهيم و اصطلاحات نيز مانند «علم اخلاق»، «هدف علم اخلاق» و «تربيت اخلاقي» توضيح داده شود.1. تعريف اخلاق: كلمة «اخلاق» جمع خُلق و به معناي نيرو و سرنوشت باطني انسان است كه تنها با ديدة بصيرت و غير ظاهر قابل درك است. در مقابل، خَلق ...

اخلاق جمع خُلق است.[1] و در لغت «خُلْق» و «خَلْق» از يك مادّه (خ ل ق) هستند. خَلْق به شكل ظاهري انسان نظر دارد و خُلق به شكل باطني و نفساني انسان. همانگونه كه شكل ظاهري انسان، متصف به صفت نيك و بد است، شكل باطني انسان هم داراي اوصاف خوب و بد است. به عبارت ديگر، خَلْق اختصاص به ...

همة فيلسوفان و مكتب داران تاريخ بشر همواره در صدد بوده اند كه برنامه و دستورالعملي براي رفتار انسان ها عرضه كنند، تا آنان را به سرمنزل سعادت و خوشبختي هدايت نمايند. اين خود بيانگر اين نكته است كه اخلاق، هميشه مورد توجه متفكران و انديشمندان جامعة بشري بوده و هست. اصولاً فلسفه ها، افكار و انديشه ها براي اين ...

اين سئوال از جمله سئوالات مهم و كليدي مباحث فلسفه اخلاق مي‌باشد كه از دير باز مورد توجه عالمان علم اخلاق قرار گرفته است كه در اين باره نظرات مختلفي ارائه داده‌اند. نوع جوابي كه به مسأله اطلاق يا نسبيت اخلاق داده مي‌شود، نتايج و آثار نظري و عملي فراواني در بر خواهد داشت كه اين امر نشان از اهميت ...

براي اينكه ارتباط علم اخلاق و روانشناسي معين شود لازم است ابتدا به تعريف هر يك از آن دو پرداخته شود و بعد به ارتباط آن دو اشاره گردد.علم اخلاق: كلمه اخلاق جمع خُلق است و خلق به معني شكل دروني انسان، چنانكه خَلق شكل ظاهري و صوري اشياء است.[1] اخلاق حوزه‌اي است كه در آن با مفاهيمي چون بايد، ...

رسالة حقوق امام سجاد ـ عليه السلام ـ از اصيل‎ترين منابع حقوقي شيعه براي شناخت كيفيت و چگونگي روابط سياسي اجتماعي، اقتصادي و حكومتي در جامعه اسلامي است. لذا در اين نوشتار به اختصار برخي از موارد حقوقي كه در محورهاي (حق الله، حق الناس، و حق النفس) در آن رساله مطرح شده به ترتيب اشاره مي ‎شود:الف: حق الله:اولين ...

امير المؤمنين علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «ان العبّاد او العبادة، کان ثلاثة: قومٌ عبدواللّه، خوفاً، فتلک عبادة العبيد، و قوم عبدواللّه تبارک و تعالي طلب الثواب، فتلک عبادة الاجراء، و قومٌ عبدواللّه تبارک و تعالي حبّا له، فتلک عبادة الاحرار و هي افضل العبادة»[1] يعني پرستش و يا پرستش کنندگان سه گروه است، گروهي خداوند را از ...

ريشه‌يابي بحران‌هاي اخلاقيفساد اخلاقي در تمامي جوامع وجود داشته و در طول تاريخ عده‌اي از افراد هر جامعه به آن مبتلا بوده‌اند، امّا بحران اخلاقي كه وضعيت بسيار شديد و ناگوار فساد اخلاقي است، ابتدا از غرب آغاز شده و در طول چند دهه كشورهاي غربي را فراگرفته است. آثار اين بحران حتي ديگر كشورها را نيز به شدّت تهديد ...

مراسم خواستگاري يكي از زيباترين مراسم ها در زندگي هر جواني مي باشد همچنين براي والدين، لذا بايد سعي شود كه به بهترين نحو و با كيفيت عالي برگزار شود تا خاطرة خوشي از آن در ذهن پايدار بماند.سوال شما در مورد خواستگاري است اما قبل از آن توجه شما را به چند نكته جلب مي نمايم:اول آنكه ازدواج مراحلي ...

ازدواج و تشكيل خانواده در هر منطقه اي با آداب و رسومي همراه است كه از جملة اين آداب و رسوم، مراسم خواستگاري مي باشد و آگاهي از حدود و فلسفة آن، براي ما لازم است. دراغلب موارد خانوادة مرد به خواستگاري زن مي رود و پس از انجام آداب مربوطه، در صورت قبول طرفين، كار به مرحلة عقد شرعي ...

آيندة زندگي، دغدغه هر جواني است ـ چه پسر و چه دختر ـ با دلي پر از اميد و در عين حال مشوش به افقهاي دور دست زندگي مي انديشد، ‌در اين ميان مهم تر از همه فكر در شريك زندگي است، اين كه چه كسي او را و او چه كسي را برمي گزيند تا در مسير سرنوشت همراه ...

مقدمهدختران و پسران، ميوه‌هاي باغ زندگي به شمار مي‌روند كه دست آفرينش، يك نوع كشش دروني ميان اين دو به وديعت نهاده كه هر كدام در سنين خاصي خود را بدون ديگري ناقص مي بيند و اگر اين حال ادامه يابد انسان دچار پريشاني مي گردد و اين پريشاني از طريق ازدواج، به آرامش تبديل مي‌گردد، قرآن كريم هم فلسفة ...

در جواب سؤال بجا و منطقي شما مناسب مي‌دانيم نكاتي را به عنوان مقدمه بيان کنيم.الف) احكام و قوانين مترقي اسلام طوري تنظيم شده است كه اگر به آنها عمل شود، سعادت دنيوي و اخروي را در پي داشته و انسان را به عالي‌ترين كمالات نائل مي‌گرداند. و دين مبين اسلام براي تمام نيازهاي انسان، دستور و قانون دارد و ...

ازدواج و تشكيل خانواده يكي از حساس‌ترين تصميمات دوران زندگي است كه اقدام به آن نياز به بررسي، دقّت، هوشياري و مشورت با افراد با تجربه دارد، چرا كه غفلت و اشتباه در اين زمينه يك عمر پشيماني را به دنبال خواهد داشت. برخي از پشيماني‌ها زودگذراند و پس از چندي به دست فراموشي سپرده مي‌شوند، اما گاه اين پشيماني، ...

ازدواج يكي از حساس ترين و در عين حال سرنوشت ساز ترين مراحلي است كه جوان بايد با احتياط و با كمك از تجارب ديگران از آن مرحله بگذرد. اگر چه ازدواج امريست شيرين ولي خداي نخواسته گاهي بخاطر عدم توجه به مسائل مقدماتي ازدواج، ممكن است مسير اشتباه طي شود و انسان در درة‌ ناسازگاري و اختلاف بيفتد, اما ...

مقدمه:به رغم مشابهت ميان هوش و توانمندي هاي دختران و پسران، تفاوت هاي موجود در خصيصه هاي «زيستي و ويژگي هاي عاطفي»[1] دخترها و پسرها نشانگر شاكلة خاص شخصيتي هر كدام از دو جنس است. دخترها در كنار وظيفة خطير همسري و آرامشگري، از ارزشمندترين قابليت انساني يعني توانايي مادر بودن نيز بهره مند هستند. قابليت و شايستگي مادري خود ...

پاسخ : در ابتدا لازم به ذكر است كه در صيغه عقد ، درخواست ازدواج از جانب زن و پذيرش آن از طرف مرد است و از نظر حكم اسلامي خواستگاري زن حرام نمي‌باشد ، و اين (خواستگاري مرد) از سنّت و عرف جامعه است . هرچند سنّتي خوب و پسنديده است و با تحليل و بررسي آن به درستي ...

بخش نخست1. خواستگاري توسط مرد يا خويشان و دوستان نزديك مرد انجام مي‌گيرد. اگر چه در برخي فرهنگها يا ملتها خواستگاري دختر از پسر معمول و رايج مي باشد اما توجه داشته باشيد که آن چه که مطابق طبع فطري بشر است خواستگاري مرد از زن مي‌باشد و عكس آن بر خلاف اين طبيعت  است؛ زيرا مرد به عنوان جنس ...

قبل از آن كه به ديدگاه مذهب به تفصيل در رابطه با توسعه حقوق عمومي بپردازيم به بيان اصطلاحات مورد نياز مي‌پردازيم:

قضاوت شاخه اي از شجرة مباركه نبوت و وصايت است و اين منصب جليل از عطاياي خداوند متعال به آنان است. و هيچ شبهه اي نيست كه مجتهدان جامع الشرايط فتوا، از جانب ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ مأذون در تصدّي قضاوتند، اما در مورد كساني كه به درجة اجتهاد مطلق نرسيده اند، تصدي اين امر كمابيش در بين ...

از آنجا كه پرسش از دو بخش تشكيل شده ما نيز پاسخ را در دو قسمت مجزا ارائه مي كنيم:الف: قضاوت از ديدگاه ائمه ـ عليهم السلام ـ :قضاءعبارت است از اعمال ولايت شرعي از طريق حكم بين مردم براي رفع خصومات.[1] هدف اصلي از قضاوت اسلامي، گسترش عدل، احقاق حق و رفع تجاوز است و به تعبير روايات احياء ...

قضاء تركيبي است از اعمال ولايت شرعي در طريق حكم بين مردم براي رفع خصومات.[1] هدف اصلي از قضاوت اسلامي، گسترش عدل، احقاق حق و رفع تجاوز است و به تعبير روايات احياء و تزكيه ارض است.قضاوت بالاصالة و ذاتاً حق خداوند است و اصل اوّلي نفوذ حكم و حكومت «الله» است و هيچكس بر ديگري تسلط و حق حكم ...

در روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ در باب قضاء صرف معلوليت نمي تواند مانعي براي تصدي امر قضا شود و در قانون فعلي نيز، ماده واحده اي كه در مقام بيان شرايط قضات دادگستري است مقرر مي دارد:قضات از ميان مردان واجد شرايط زير انتخاب مي شوند:1. ايمان و عدالت و تعهد عملي نسبت به موازين اسلامي و وفاداري ...

رحمت الهي يك قانون شامل و كامل است كه جهان و جهانيان را فرا مي گيرد. «رحمتي وَسِعَت كُلَّ شيء» (اعراف، 96) تجلي رحمت گستردة الهي در دين او چنين اقتضا مي كند كه دربارة توجيه و هدايت مجرمان و تبهكاران، روش منطقي به كار گرفته شود.بي شك يكي از اهداف قانون گذاري كيفر در اسلام اصلاح فرد و جامعه ...

دين مبين اسلام به عنوان كامل ترين دين شيوه هايي براي تعيين مجازات و روش اثبات جرائم برگزيده است كه حداكثر تأثير را در نجات فرد و جامعه از آلايش به گناه و جرم دارا است. به عبارت ديگر؛ به همان اندازه كه شرع مقدّس اسلام مجازات را سخت مقرر فرموده به همان ميزان جهت اثبات آن وجود دلائل كافي ...

در ابتدا به دو نكته ي كوتاه اشاره مي كنيم و آن گاه به تفاوت  فقه اسلامي و علم حقوق مي پردازيم:الف: تعريف فقه اسلامي و علم حقوق: مراد از فقه اسلامي، اوامر و نواهي مي باشد كه مستند به خداي متعال است و از افراد خواسته شده كه بر اساس آن ها عمل نمايند; مثل اقامه ي نماز; و ...

يكي از آثار اصل قانوني بودن جرايم و مجازاتها، قاعدة عطف به ماسبق نشدن است كه اين قاعده مأخوذ و اقتباس از قانون الهي مي‌باشد. زماني كه خداوند عزّ وجلّ دين اسلام را به واسطة پيامبر گرامي اسلام – صلي الله عليه و سلم- ابلاغ فرمود اين قاعده را هم بيان كرد كه نمونه‌اي از آن را ذكر مي‌كنيم. وقتي ...

ماهيت كلام جديددرباره ماهيت و چيستي كلام جديد، آراي مختلفي مطرح شده است اين واژه اخيراً در ادبيات مذهبي ما رواج پيدا كرده است. نخستين اثري كه در اين زمينه، ترجمه و منتشر شد، كتاب « علم كلام جديد » اثري شبلي نعماني (1274ـ 1332 ه.ق ) مي باشد. بعدها اين واژه توسط استاد شهيد مطهري به كار گرفته شد ...

در گام نخست از اين نكته نبايد غافل شد كه با توجه به رويكرد هاي متفاوت نسبت به كلام جديد ارائه تعريفي متفق عليه كه مورد پذيرش همه نظريه ها باشد امري دشوار مي نمايد، اما مي توان پس از بررسي اين نظريه ها و برگزيدن يكي از آنها تعريفي را ارائه نمود. با توجه به تعدد رويكرد ها نسبت ...

اصطلاح کلام جديد که چند سالي در کشور ما رواج پيدا کرده، اشاره اي است به وجود مسائل و پرسش هاي نوين در حوزه انديشه کلامي که پيش روي متکلمان و الهيدانان قرار گرفته است. فراواني و تنوع مسائل جديد کلامي و نيز پيچيده بودن پاره اي از مباحث، تدوين کتابي را که همه مباحث نو را در خود جمع ...

براي دين تعاريف متعددي از سوي انديشمندان مسلمان و غربي ارايه شده است و شمار آن ها به قدري زياد است كه به سختي مي توان آن ها را جمع و شمارش كرد. ساموئل كينگ از انديشمندان غربي اعتقاد دارد كه از دين، هزاران تعريف ارايه شده است.[1] فلذا اراية تعريفي جامع وكامل از دين كار بسيار دشواري است؛ چرا ...

يكي از مسائلي كه در سال‌هاي اخير در كشورها، در زمينه دين‌شناسي مورد بحث قرار مي‌گيرد، بحث گوهر و صدف دين است كساني كه اين بحث را مطرح مي‌كنند، تلاش دارند تا آموزه‌هاي ديني را به دو دسته تقسيم كنند. كه يك دسته داراي ارزش بيشتري هستند و در واقع هدف اصلي دين مي‌باشد و ارزش‌هاي ذاتي دين به شمار ...

«… ديندار يعني جستجوگر; كسي که خود را به پاي هيچ كس و هيچ سختي و عقيده اي قرباني نمي كند;…»[1]«إنَّ الدِّينَ عِندَاللّهِ الاِسْلامُ».[2] همانا دين نزد خداوند اسلام است.اين آيه صريحاً دين الهي و مورد نظر خداوند را «اسلام» معرفي مي كند. يعني حقيقت دينِ مورد نظر خداوند، همان چيزي است كه از آن در اين آيه و برخي ...

در پاسخ به سؤال فوق ابتدا بايد بگوييم به چه كسي اصطلاحاً ديندار گفته مي شود و بعد ببينيم پسوندهايي مانند فقيهانه، عارفانه و فيلسوفانه براي دينداري معنا دارد يا خير؟ديندار الهي به كساني گفته مي شود كه به خداي يگانه و به زندگي ابدي براي هر فردي از انسان در عالم آخرت و به بعثت پيامبران از طرف خداي ...

علل گرايش انسان به دين يكي از پرسشهاي مطرح در «فلسفه دين» و «كلام جديد» است و انديشمندان رشته‎هاي مختلف علمي از قبيل جامعه شناسي، روان شناسي، مردم شناسي و تاريخ اديان در غرب در اين رابطه تحت عنوان «منشأ دين» بحث كرده‎اند و در پاسخ آن نظريات مختلف ارائه شده است.بنابر نظر آگوست كنت، منشأ دين، جهل علمي بشر ...

در پاسخ به سؤال بايد گفت اگر دين ـ حال هر ديني ـ مولود جهل افراد و امري موهوم باشد بايد همين قدر كه مردم عالم شدند دين خود به خود منتفي شود. و به موازات پيشرفت علم، دين به طور كلي از بين برود. همان طور كه با آمدن چراغ، ظلمت از بين مي رود. و نبايد در ميان ...

محور اساسي پرسش فوق تأثير محيط و شرايط در دينداري انسان است يعني محيط غرب انسان را نامسلمان و محيط ايران انسان را مسلمان مي‌نمايد و بدين ترتيب دين در اين جوامع از نسلهاي قبل به نسلهاي بعد به ارث مي‌رسد اكنون در ردّ اين تلقي به دلايل مختلفي اشاره مي‌شود تا نقش اختيار و اراده آدمي در انتخاب دين ...

براي پاسخ به پرسش ابتدا نظريّه اگوست كنت را به صورت مختصر نقل مي كنيم و سپس به نقد و بررسي آن مي پردازيم و در ادامه نظر علماء و انديشمندان مسلمان را مطرح مي نماييم. نظريه تكاملي يا قانون پيشرفت بشر:اگوست كنت(1798 ـ 1857) فيلسوف و جامعه شناس فرانسوي است كه معمولاً او را بنيانگذار جامعه شناسي جديد و ...

پاسخ اين مسأله در قالب دو نکته قابل بررسي است :مرحله اول: شناخت و آگاهي احکام و مسائل مربوط به دين.شايد شنيده باشيد يا ديده باشيد كه شخصي با وصل كردن دو شاخه سيم تلفن به پريز برق، موجب سوختن تلفن شده است و يا شخصي به علت ندانستن و آگاه نبودن، كليدB به جاي كليدA فشار داده و موجب ...

قبل از بيان پاسخ، لازم است ابتدا تعريفي از دين ارائه دهيم:دانشمندان مسلمان و غربي، تعاريف فراواني از دين ارائه داده اند و شمار آن ها به قدري است كه بسيار مشكل مي توان آن ها را جمع و شمارش كرد: چرا كه قدمت دين، به درازاي عمر انسان بوده و در شكل هاي گوناگون، از ابتدايي ترين صورت تا ...

آزادي تعريف هاي متعدد و فراواني دارد كه پرداختن به آن تعاريف نياز به مباحث مبسوطي است كه از حوصله ا ين نوشتار خارج است با اين حال بد نيست كه به عنوان حسن مطلع نگاهي كوتاه به اين واژة داشته باشيم، به رغم اينكه براي حصول تفاهم در بحث‌هاي مربوط به آزادي بايد به تعريفي مشترك رسيد و بعد ...

آزادي يكي از واژه‌هايي است كه در عين ابهام و اجمال، بيشترين كاربرد را در محاورات و طرح نظرات دارد بهر حال رايج‌ترين معناي آزادي اين است كه «آزادي عبارت از حقي است كه به موجب آن افراد مي‌توانند استعدادها و توانايي‌هاي طبيعي و خدادادي خويش را به كار اندازند. مشروط بر آنكه آسيب يا زياني به ديگران وارد نسازند.»[1] ...

با مراجعه به متون كلاسيك در فلسفة ‌سياسي ملاحظه مي‎شود كه هيچ مكتب سياسي آزادي را مطلق ندانسته است و اين شايد به اين جهت باشد كه بطلان آزادي مطلق بديهي و روشن مي‎باشد زيرا اولين پيامد تجويز آزادي مطلق آن است كه ماية ‌سلب آزادي‎هاي ديگران مي‎شود اگر انسان چنان آزاد باشد كه بتواند هر كاري انجام دهد و ...

كلمه استعمار(colonialism) در لغت به معناي«آباداني خواستن» و «آباد كردن» و معناي ديگر آن كه امروزه به كار مي‌‌رود به معناي تسلط سياسي، و يا نظامي و يا اقتصادي و يا فرهنگي ملتي قدرتمند بر يك ملت ديگر است[1]، به عبارتي در عمل به معناي تسلط جوامع و كشورهاي قدرتمند (عمدتاً غربي) بر جوامع و سرزمين هاي ديگر به منظور ...

امپرياليسم بطور كلي، عنواني است براي قدرتي (يا دولتي) كه بيرون از حوزة ملي خود به تصرف سرزمين هاي ديگر بپردازد و مردم آن سرزمين ها را به زور وادار به فرمانبرداري از خود كند و از منابع اقتصادي و مالي و انساني آنها به سود خود بهره برداري كند. البته در معناي وسيعتري هم به كار رفته است[1] كه ...

کاپيتاليسم يا همان سرمايه داري، نظام اقتصادي است که با انقلاب صنعتي در اروپا و آمريکا پديد آمد و مراد از آن سيستمي است که در آن مالکيّت خصوصي سرمايه تعيين کننده چهره اقتصادي و سياسي آن و هم چنين پديدآورنده نوعي نظم اجتماعي خاص است که در آن طبقه حاکم، همان سرمايه دار يا بورژوا[1] مي باشد و بيشترين ...