س: آیا موقع گناه، ائمه ،علیهم السلام، نیز ناظر اعمال ما هستند؟ و آیا اعمال ما به امام عصر ،علیه السلام، عرضه می ­شود؟ و اگر این چنین باشد، لقب «ستار العیوب» بودن خدا برای چیست؟ مگر نه این است که او گناهان را می ­پوشاند؟

ج: روایات عرضه اعمال خدمت امام عصر ،علیه السلام، معتبرند و نافی ستّاریت خداوند و نیست.

در میان پیروان مکتب اهل بیت، با توجّه به اخبار فراوانی که از امامان رسیده، مشهور، عقیده ­شان این است که پیامبر و امامان ،علیهم السلام، از اعمال همه امت آگاه می ­شوند، یعنی، خداوند، از طرق خاصّی اعمال امت را بر آنان عرضه می ­دارد. روایات، در این زمینه، بسیار است. قبل از آوردن حدیث، برای تایید موضوع، آیاتی را که به موضوع عرض اعمال بر پیامبر و امام دلالت دارد، می آوریم. خدای سبحان در قرآن مجید می ­فرماید: «و قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المؤمنون ؛ بگو عمل کنید، خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را می­ بینند … »؛ (توبه: 105). از طرفی، نبی مکرّم اسلام ،صلی الله علیه و آله و سلم، شاهد و گواه امت است: «یا أیها النبی إنا ارسلناک شاهداً» (احزاب: 45)؛ «فکیف إذا جئنا من کل أمۀ بشهید و جئنا بک علی هؤلاء شهیداً؛ حال آنان چه گونه است آن روز که برای هر امتی، گواهی بر اعمال­شان می­ طلبیم و تو را گواه بر اعمال آنان قرار خواهیم داد» (نساء: 41).

مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می ­گوید: «هر عملی که انسان انجام می ­دهد، از خیر یا شر، خدا و رسولش و مؤمنان، حقیقت عمل خیر یا عمل شر را مشاهده می ­کند»، (المیزان، جلد9، ص398).

منظور از «مؤمنون» در آیه­ی 105 از سوره­ی توبه ائمه ،علیهم السلام، هستند. یعقوب بن شعیب گوید: از امام صادق ،علیه السلام، درباره آیه «قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المؤمنون» پرسیدم. فرمود: «مؤمنان ، ائمه هستند.». (اصول کافی ، جلد1، ص318). پس اعمال انسانی، از خیر و شر، به رسول­ خدا و ائمه ،علیهم السلام، عرضه می­ شود. ابوبصیر از امام صادق ،علیه السلام، نقل می­ کند: در هر بامداد، کردار بندگان نیکوکار و فاسق بر رسول خدا ،صلی الله علیه و آله و سلم، عرضه می­ شود. پس بر حذر باشید از کردار ناشایست. همین است معنای قول خدای تعالی «قل اعملوا فسیری الله علیکم و رسوله … ». (اصول کافی، همان ). بنابراین، پیامبر و امامان ،علیهم السلام، از حقیقت اعمال بندگان، با خبر هستند و اعمال آنان را مشاهده می­ کنند.

معنای ستار بودن خدا، آن است که اعمال انسان ­ها را از دیگر انسان ­ها می­ پوشاند تا آبروی آنان حفظ گردد. پیامبر و ائمه­ ،علیهم السلام، مظهر اسماء و صفات الهی هستند و همان­گونه که خداوند، ناظر بر اعمال مردم است، پیامبر و ائمه نیز چشم خدا در میان خلق هستند و اعمال آنان را می­ بینند. آن روایتی نیز که فرموده است، خدا، اعمال را حتی از چشم پیامبر مخفی می­ کند، به مواردی خاص اشاره دارد تا رحمت بیکران الهی را به تصویر کشد.

ضمن آن که نظارت پیامبر و امام بر اعمال مردم، همانند نظارت خداوند، آثار سازنده فراوانی دارد؛ یعنی، همان­گونه که ستّاریت پروردگار، برای تربیت و رشد مردم است، عرضه اعمال مردم بر پیامبر و ائمه نیز در همین جهت است؛ زیرا، آنان، هادیان امت از طرف خدایند و فیض الهی از طریق آن بزرگواران بر بندگان نازل می ­شود. بنابراین، هیچ تنافی و تناقضی مشاهده نمی ­شود.