اجتماع بر محور ولی خدا عامل اتحاد جامعه

دعای افتتاح دعایی است که محمد بن عثمان عمری از نایبان خاص امام زمان(ع) آن را نقل کرده است. شیعیان این دعا را در شب‌های ماه رمضان می‌خوانند. مشتمل بر مضامین عالی خداشناسی است و عده‌ای از علما بر این دعا شرح نوشته‌اند. فراز آخر این دعا به چند امر اشاره دارد: اظهار علاقه به دولت اسلامی در پرتو ظهور امام مهدی(عج)، بیان هدف حکومت اسلامی و وظیفه ما در قبال آن.

دعای افتتاح با حمد و ستایش الهی آغاز می‌شود و سپس به؛ انتخاب راه صحیح و تأیید الهی، رحمت و غضب حکیمانه الهی، لزوم خوف و رجاء، توفیق عبادت منتّی الهی بر بنده، گناه بنده و دوام فیض الهی، یادآوری نعمت‌های خدا، بقای نعمت‌ها به دست خدا و لزوم تفکر در نعمت‌های خدا می‌پردازد. فقرات پایانی دعای افتتاح که بر آن بسیار تأکید شده، درباره اظهار علاقه نسبت به دولت اسلامی است که در پرتو ظهور حضرت ولی عصر(عج) برقرار می شود.

شرحی از فرازهای سی گانه دعای شریف افتتاح را از کتاب “شرح دعای شریف افتتاح” نوشته حجت الاسلام محسن قرائتی برای آگاهی از فیوضات این ماه مرور می کنیم.

اللَّهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعَثَنَا وَ اشْعَبْ بِهِ صَدْعَنَا وَ ارْتُقْ بِهِ فَتْقَنَا وَ کَثِّرْ بِهِ قِلَّتَنَا وَ أَعْزِزْ [أَعِزَّ] بِهِ ذِلَّتَنَا وَ أَغْنِ بِهِ عَائِلَنَا وَ اقْضِ بِهِ عَنْ مُغْرَمِنَا [مَغْرَمِنَا] وَ اجْبُرْ بِهِ فَقْرَنَا وَ سُدَّ بِهِ خَلَّتَنَا وَ یَسِّرْ بِهِ عُسْرَنَا وَ بَیِّضْ بِهِ وُجُوهَنَا وَ فُکَّ بِهِ أَسْرَنَا وَ أَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنَا وَ أَنْجِزْ بِهِ مَوَاعِیدَنَا وَ اسْتَجِبْ بِهِ دَعْوَتَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ سُؤْلَنَا وَ بَلِّغْنَا بِهِ مِنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ آمَالَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنَا یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ أَوْسَعَ الْمُعْطِینَ اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیْظَ قُلُوبِنَا وَ اهْدِنَا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِکَ إِنَّکَ تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ انْصُرْنَا بِهِ عَلَى عَدُوِّکَ وَ عَدُوِّنَا إِلَهَ الْحَقِّ [الْخَلْقِ ] آمِینَ

خدایا پریشانى ما را به یارى او جمع کن، و پراکندگى ما را به او وحدت بخش، و گسیختگى ما را با او پیوند ده، و اندک ما را به او زیاد فرما، و ذلّت ما را به او عزّت ده و تنگدستى ما را به او توانگرى بخش، و بدهى ما را از برکت او ادا کن، و فقر ما را به مدد او جبران فرما، و جدایى و دودستگى ما را به او برطرف کن، و دشوارى کار ما را به او آسان گردان،و رورى ما را به دیدار او سپید کن، و اسیران ما را به یارى او آزاد گردان، و درخواست هاى ما را به لطف او برآور، و وعده هاى ما را به ظهور او تحقق بخش و دعایمان را به کمک او اجابت کن،و خواسته هایمان را به حق او عطا فرما، و ما را به یارى او به آروزهاى دنیا و آخرتمان برسان، و لطف به او بالاتر از آرزویمان به ما اعطا کن، اى بهترین خواسته شدگان، و گشاده دست ترین بخشندگان، سینه هاى ما را به او شفا بخش، کینه دلهایمان را به او برطرف کن، و ما را به مدد او به حقیقت آنچه که در آن اختلاف افتاده از حق به اذن خود راهنمایى فرما، همانا تو هرکه را بخواهى به راه راست هدایت مى کنى، و به وسیله او ما را بر دشمنان خود و دشمنان خویش یارى ده، اى معبود حق آمین.

نکته ها

هر چند وقتی امام زمان ظهور کند اختلافات و چند دستگی ها به برکت ظهور آن حضرت از بین می رود ولی با توجه به این که در این بخش از دعا از واژه “به” استفاده شده و نه “بظهوره” شاید بتوان چنین استفاده کرد که در دوره غیبت نیز امکان آن وجود دارد که به سبب و به وسیله امام عصر بسیاری از گرفتاری های جامعه شیعه از بین برود.

ظاهر این فراز از دعای افتتاح درخواست رفع نقص ها و از بین رفتن عیب هاست ولی به نظر می رسد که می توان از زاویه آسیب شناسی جامعه شیعی نیز به آن نگاه کرد به این معنی که جامعه ای می تواند به معنی حقیقی مهدوی باشد که این آسیب ها و آفت ها را از خود دور کند.

روشن است که نتیجه پیروی از هوس های نفسانی فاصله گرفتن از عهد بندگی خدای متعال است و بر پایه توقیعی که از امام زمان برای مرحوم شیخ مفید صادر شد همی عهد شکنی دوری از امام را در پی داشته و دارد. در آن توقیع آمده است: اگر شیعیان ما که خدا ایشان را بر اطاعت خود موفق کند دل هایشان در وفاداری به عهدشان جمع بود هرگز ملاقات ما با آنها به تاخیر نمی افتاد و سعادت دیدار ما با معرفت تمام برای آنها به سرعت محقق می شد.

نقص ها و عیب ها علل و اسبابی دارند که امام معصوم و حجت خدا با جلب توجه پیروان خود به آنها در پی رفع آن از راه طبیعی است. درس همانند زمانی که ما سراغ پزشک می رویم و از او می خواهیم بیماری ما را درمان کند و او با تجویز دارو در صدد ریشه کنی اسباب بیماری بر می آید. از این رو وقتی ما در پی از بین رفتن ذلتمان به واسطه امام زمان هستیم باید توجه کنیم که امام برای این مساله چه راهی را پیش پای ما قرار می دهند.

اگر این نگاه را به ادعیه بپذیریم وقتی در این فراز از دعای شریف افتتاح از خدای متعال می خواهیم که “و اعزز به ذلتنا…” در پی آن خواهیم بود که آنچه به عنوان سبب ذلت در فرمایشات اولیای خدا به ویژه امام مهدی بیان شده را شناسایی کنیم و از بین ببریم. این روش خود نوعی رسیدن به عزت به سبب امام است.

با توجه به این مطالب وقتی به توقیع امام زمان به شیخ مفید نگاه می کنیم چنین می بینیم؛ و ما از ذاتی که به شما رسیده آگاهیم و این از زمانی بوده که بسیاری از شما کارهای زشتی که پیشینیان صالح از آنها دوری می کردند را مرتکب شده و عهد الهی را آنچنان که گویا از آن خبر ندارید پشت سر انداختید. با توجه به این توقیع راه بیرون رفت از ذلت جامعه شیعه دوری از زشتی ها و پایداری به پیمان الهی است.

در مکتب مهدوی دنیا و آخرت در کنار هم در نظر گرفته می شوند. (و بلغنا به من الدنیا و الاخره آمالنا)

پیام ها

1- بهترین عامل برای اتحاد جامعه جمع شدن بر محور ولی خدا امام زمان است. (اللهم المم به شعثنا)

2- در جامعه مهدوی مردم یکدل و یک پارچه اند. (اللهم المم به شعثنا)

3- جامعه مهدوی از تفرقه، پراکندگی، چند دستگی و هر گونه نابسامانی به دور است. (اشعب به صدعنا و ارتق به فتقنا…)

4- جامعه مهدوی با محوریت ولی خدا پیوسته در حال برطرف کردن عیب ها و نقص های خود است.

5- هر چه عیب و نقص است از جانب ماست.

6- شیعیان در دوران دوری از امام خوش نیستند بلکه سینه هایشان داغ دار و دل هایشان ناراحت است. (اشف به صدورنا و اذهب به غیظ قلوبنا)

7- اگر ما در راه خدا باشیم دشمنان خدا همان دشمنان ما هستند. (انصرنا به علی عدوک و عدونا…)

8- درخواست انسان ها به اندازه ظرفیت آنهاست و ظرفیت ما هر مقدار هم که باشد اندک است پس بخشی از درخواست هایمان را به خود خدا واگذار کنیم. (اعطنا به فوق رغبتنا)