آل سعود در سفرهای منطقه‌ای به دنبال چه می‌گردد؟!

پشت پرده دوره‌گردی منطقه‌ای ملک سلمان و فرزندش/ کم رنگ کردن نقش ولیعهد از مناسبات خارجی

تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۳۹۵ ساعت ۱۵:۱۹

سفرهای معنادار و پرتعدد محمد بن سلمان در طی چند ماه اخیر همواره برقرار بوده و یکی از معروفت ترین آنها سفر وی به مسکو و دیدار با پوتین بوده است.

پشت پرده دوره‌گردی منطقه‌ای ملک سلمان و فرزندش/ کم رنگ کردن نقش ولیعهد از مناسبات خارجی

گروه بین الملل جهان نیوزـ در حالی که ملک سلمان پدر، به عنوان پادشاه عربستان به مصر و ترکیه برای مدیریت دور جدید تحولات منطقه ای سفر کرده، همزمان محمد سلمان پسر، نیز به عنوان جانشین ولیعهد به اردن و امارت سفر کرده است.

عمده دلایل این سفرها پیگیری تحولات منطقه به خصوص در پرونده هایی همچون یمن و سوریه بوده است.

این در حالی است که در این رایزنی ها ظاهرا محمد بن نایف ولیعهد سعودی جایگاهی ندارد و در تعامل با کشورهای منطقه این پدر و پسر هستند که عهده دار تصمیمات اصلی و نهایی خواهند بود.

شبکه خبری «العربیه»، گزارش داد «عبدالله دوم» پادشاه اردن شخصا به استقبال محمد بن سلمان رفته و درباره آخرین تحولات منطقه و ساز و کار حل و فصل آن به گفتگو پرداخته اند.

محمد بن سلمان و ملک عبدالله دوم البته در نشست خبری خود در امان مدعی شدند که سیاست های ایران در امور کشورهای منطقه مداخله‎جویانه است و منجر به شعله ور شدن آتش فتنه و درگیری در منطقه می شود.

پس از اردن نیز «محمد بن سلمان» جانشین ولی‌عهد و وزیر دفاع عربستان دوشنبه شب وارد امارات عربی متحده شد. بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی امارات «وام»، محمد بن سلمان در این سفر با شیخ «محمد بن زاید آل نهیان» ولی‌عهد ابوظبی و فرمانده نیروهای مسلح امارات دیدار کرد. در این دیدار روابط راهبردی دوجانبه و راه‌‌های تقویت آن، راه‌های مبارزه با تروریسم و برخی مسایل منطقه‌ای مورد بحث و رایزنی قرار گرفت.

از سوی دیگر در چند روز اخیر علاوه بر این سفرها، محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان به صورت تلفنی با جان کری وزیر خارجه آمریکا تحولات منطقه و تلاش ها برای برقراری ثبات در آن را مورد رایزنی قرار داد.

البته سفرهای معنادار و پرتعدد محمد بن سلمان در طی چند ماه اخیر همواره برقرار بوده و یکی از معروفت ترین آنها سفر وی به مسکو و دیدار با پوتین بوده است.

رسانه‌ها قصد بن سلمان از آن سفر را تلاش برای متقاعد کردن رئیس کرملین به دست برداشتن از حمایت‌های خود از دولت سوریه از طریق دادن وعده‌های اقتصادی عنوان کرده بودند که البته با پاسخ منفی پوتین، شاهزاده ماجراجوی سعودی دست خالی از مسکو برگشت.

در همین حال، بر اساس گزارش مجله آمریکایی نشنال اینترست، خانم “کرین الیوت هوس” پژوهشگر آمریکایی دانشگاه هاروارد در خصوص چالش های فراروی نظام آل سعود، بعد از سفری که وی در ژوئیه گذشته به عربستان سعودی داشته، گزارشی را تهیه کرده است.

این پژوهشگر آمریکایی در گزارش مهم خود معتقد است، تاکنون در تاریخ عربستان سعودی سابقه نداشته یک شاهزاده سعودی تا این اندازه در قدرت جایگاه یافته باشد و منظور “کرین الیوت هوس” از شاهزاده کسی جز محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان و وزیر دفاع این کشور نیست، وی معتقد است، افزایش جایگاه این شاهزاده جوان باعث خشم گروه‌ها و شاخه‌های دیگری در قدرت حاکمه خاندان سعودی شده است.

نویسنده کتاب “درباره عربستان ” در ادامه گزارش خود تحت عنوان ” فلج شدن خاندان سعودی” معتقد است: همه سعودی‌ها از برنامه‌ها و عملکرد محمد بن سلمان حمایت نمی کنند، چرا که اکنون برخی درباره قدرت و توان نظام برای ادامه نبرد و جنگ در دو جبهه یمن و سوریه و همزمان با آن ادامه برنامه های اقتصادی دولت شک و تردید دارند، بخصوص این که این نظام بر عایدات نفتی عادت کرده است.

“کرین الیوت هوس” معتقد است برخی از اعضای خاندان سعودی در خصوص قدرت و کفایت شخص محمد بن سلمان شک و تردید دارند و از آن جمله می‌توان شاهزاده طلال بن عبدالعزیز را نام برد، وی یکی از فرزندان بنیانگذار دولت سعودی نوین است، وی هم اکنون در مصر در تبعید به سر می‌برد.

این نویسنده آمریکایی معتقد است شاهزاده طلال در این نظر خود تنها نیست و دیگر اعضای خاندان سعودی هم از چنین نظری برخوردار هستند.

هم اکنون به عقیده “کرین الیوت هوس” محمد بن نایف سعی دارد بلافاصله بعد از مرگ ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه کنونی، شاهزاده محمد بن سلمان را از قدرت دور نماید و نمی‌خواهد فرصت لازم را به ملک سلمان بدهد تا وی فرزندش را جانشین خود تعیین کند.

این نویسنده معتقد است: ملک سلمان درصدد است فرزندش محمد را جایگزین محمد بن نایف ولیعهد کنونی سازد و وی را به عنوان ولیعهد خود منصوب نماید.

اما روزنامه فرانسوی لوموند، نیز چند ماه قبل در گزارشی طولانی احتمال بروز جنگ شدید بین ولیعهد و جانشین ولیعهد سعودی را در سایه وخامت وضعیت سلامتی ملک سلمان دور از ذهن ندانست.

لوموند در این گزارش بلندپروازی‌های محمد بن سلمان، جانشین ولی‌عهد و روش‌های وی برای تحت کنترل درآوردن رسانه‌ها، اقتصاد، دیپلماسی، ارتش و زندگی عمومی در عربستان را در راستای رقابت بر سر پادشاهی این کشور، ذکر کرده است.

لوموند محمد بن سلمان را شاهزاده‌ای جوان و یک سیاستمدار ماجراجو توصیف می‌کند که تنها هدف او رسیدن به تاج و تخت است. ولی این جاه‌طلبی بن‌سلمان، همان گونه که ناظران خارجی می‌گویند، آتش جنگ خاموش بین ولیعهد و جانشین ولیعهد را شعله‌ور می‌کند و این جنگ در سایه بدتر شدن وضعیت جسمی ملک سلمان شدیدتر خواهد شد.

این در حالی است که از چند ماه قبل نیز منابع غربی همواره از کنار رفتن پادشاه عربستان به نفع پسرش سخن می گویند.

در یکی از معتبرترین این گزارش ها، دی ماه سال قبل اندیشکده امور خلیج فارس واشنگتون در گزارشی به نقل از “منابع متعدد بلندپایه” از قصد ملک سلمان بن عبدالعزیز برای کناره گیری از تاج و تخت به‌نفع فرزندش محمد خبر داد که جانشین ولیعهد است.

اندیشکده خلیج فارس واشنگتن در گزارش خود آورده است: براساس منابع نزدیک به جزئیات این طرح، ملک سلمان به برادرانش اطلاع داده است که ثبات عربستان نیاز به تغییر جانشینی تاج و تخت به‌طور عمودی ــ یعنی از پدر به پسران ــ و در نتیجه انتقال قدرت به فرزندش محمد دارد.

این گزارش به نقل از منابع یادشده آورده است: ملک سلمان بن عبدالعزیز برای طرح خود به تجربه اردن در سازماندهی انتقال قدرت از جانشینی تاج و تخت بین برادران به جانشینی تاج و تخت به‌طور عمودی یعنی از شاه به فرزندانش استناد کرده است. او همچنین استناد کرده است که محمد بن نایف فرزند پسر ندارد در حالی که محمد بن سلمان دو پسر به‌نام‌های سلمان و مشهور دارد.

گزارش اندیشکده خلیج فارس واشنگتن افزود: ملک سلمان بن عبدالعزیز درصدد کناره‌گیری از تاج و تخت به‌نفع فرزندش است تا اینکه در زمان زنده بودنش تضمین کند که فرزندانش به حاشیه نروند و از قدرت اخراج نشوند؛ آن طور که درباره فرزندان شاهان سابق سعودی صورت گرفت.

بر این اساس به اعتقاد ناظرین بین المللی پس از ایجاد برخی محدودسازی برای محمد بن نایف برای ولیعهد سعودی در مناسبات قدرت در داخل عربستان اینک کم رنگ تر کردن و نهایتا حذف وی از مناسبات بین اللمی نیز با سفرهای متعدد چندین ماهه محمد بن سلمان برداشته می شود. طرحی که در صورت موفقیت بودن این سفرها مسیر را برای حذف ولیعهد بیش از پیش فراهم می کند.